40 jaar OCMW en bijstand Marjolijn De Wilde Bea Cantillon Frank Vandenbroucke Maria Bie (red ) Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn vieren hun veertigste verjaardag Die gelegenheid grepen andere wetenschappers aan om een boek te schrijven over de tendensen evoluties binnen OCMW’s auteurs pleiten onder meer gedeeltelijke automatisering van bijstandspraktijk 1974 was sleuteljaar in ontwikkeling Belgische sociale Burgers die onvoldoende bestaansmiddelen hadden geen beroep konden doen op uitkeringen als ziekteverzekering of werkloosheidsuitkering voortaan recht bestaansminimum In 1976 werden opgericht met kerntaken het verzekeren menswaardig bestaan eveneens belast toekennen Intussen is 2002 vervangen door leefloon Het ’40 bijstand’ uitgegeven ACCO zoomt aantal naar tot vandaag schuift aandachtspunten beleidsaanbevelingen toekomst Conclusies uit boek: beginjaren ontvingen jaarlijks ongeveer 10 000 personen 2015 waren bijna 140 mensen leefloongerechtigd Deze stijging deels verklaren veranderingen zelf (individualisering aanbod verhoging toegang specifieke doelgroepen bv studenten) maar weerspiegelt ook falen verzekeringen Een groeiende groep kan er omdat ze niet staat zijn voldoende rechten bouwen (te korte periodes werk) aanmerking komen (bv migranten vroegtijdige schoolverlaters) voorwaardelijkheid verhoogd werd sancties werkloosheid) groei betekent bovendien dat leefloongerechtigden zich geconfronteerd ziet systeem problematische evoluties: 1 zwak beschermingssysteem Ten eerste leefloonbedragen meeste gezinnen laag leven leiden tweede uitstroom werk erg moeilijk verloopt derde leeflonen hoge non-take-up kampen: heel wat eigenlijk hebben uitkering ontvangen deze omwille schroom administratieve drempels problemen opvolging problematisch afhankelijk raakt dit ontoereikende 2 Leeflonen gaan principe gepaard intensieve sterk persoonlijke sociaal werkers genieten daarbij zekere vrijheid begeleiding bieden aansluit bij noden mogelijkheden cliënt Zulke kwaliteitsvolle bedreigd voorzien dient worden steeds groter wordende 3 Bijstand gaat België veel beleidsruimte lokale besturen Ruime maakt begeleidingen aangepast kunnen plaatselijke vereisten bijstandspopulatie facto gelijk decentralisatie beleid zonder (zoals Nederland) expliciete beleidsintentie extra budgetten gemeenten 4 voorbije decennia voorwaardelijk Voorwaardelijkheid activerend gerechtigden zin onmisbaar deel moet echter altijd verhouding gebracht besef laatste vangnet nergens anders terecht Beleidsaanbevelingen: Aansluitend hierboven beschreven waarschuwen doorschuiven zekerheidstakken Ze gedeelte toekenning Dit zou betekenen sociaalwerkpraktijk vooral focussen belangrijke trajectbegeleiding integratie bijkomend belangrijk bestaat basis gegevens zouden gebaat feedbacksystemen waarbij zij volledig geanonimiseerd via vergelijking gelijkaardige idee krijgen effect beleidskeuzes Meer algemeen breken lans versterking beleidsvoerend vermogen doordachte netwerking Vlaamse auteurs: Sarah Carpentier Daniel Cuypers Joris Corte Filip Rynck Koen Hermans Kim Lievens Chris Luigjes Marchal Karel Neels Ides Nicaise Peter Raeymaeckers Bérénice Storms Dirk Torfs Van den Bosch Johan Vandenbussche Natascha Mechelen Wim Oorschot Zamora Franck ISBN 978 94 6292 724 7 // 2016 272 blz 34 50 euro info: www acco be/40jaarOCMW https://docs google com/document/d/1YUyTWQ73lpsj7_9BDrk_ujizpu8FgzzRUVce_G0f2iM/edit