Download fulltext
t325

Armoede en deprivatie bij Belgische kinderen Een vergelijking van de risicofactoren in drie gewesten buurlanden COLOFON TITEL Cette publication est également disponible français sous le titre: La pauvreté et la déprivation des enfants Belgique Comparaison facteurs risque dans les trois Régions pays voisins uitgave Koning Boudewijnstichting Brederodestraat 21 1000 Brussel AUTEURS Anne-Catherine Guio (LISER – Luxembourg Institute of Socio-Economic Research) Frank Vandenbroucke (Universiteit Amsterdam) Netwerk voor analyse EU-SILC (Net-SILC3) COÖRDINATIE VOOR DE KONING BOUDEWIJNSTICHTING Françoise Pissart directeur Anne-Françoise Genel senior projectcoördinator Saida Sakali Nathalie Troupée project- kennismanager Ann Vasseur programme management GRAFISCH CONCEPT Salutpublic VORMGEVING TiltFactory PRINT ON DEMAND Manufast-ABP vzw een bedrijf aangepaste arbeid Deze kan gratis worden gedownload onze website www kbs-frb be afdruk deze elektronische (gratis) besteld via WETTELIJK DEPOT D2893/2018/38 BESTELNUMMER 3616 December 2018 Met steun Nationale Loterij 5 INHOUDSTAFEL Colofon 4 Inhoudstafel Voorwoord 7 Samenvatting 9 Synthèse 13 1 Inleiding 17 2 Algemeen overzicht België vergeleken met EU-landen 18 3 Factoren die leiden tot 27 Theoretisch kader Empirische resultaten 30 Deprivatie belgische gewesten: verklaringsmodel 31 Overwegingen aanbevelingen het beleid 37 Referenties: 49 Bijlage 1: lijst afkortingen landennamen 51 VOORWOORD Zou er nog iemand zijn niet op hoogte is ontstellende cijfers over kinderarmoede tijd? Al bijna decennium gegevens daarover geregeld onder aandacht gebracht beleidsmakers grote publiek Het risico bestaat dat door te blijven hameren steeds weer dezelfde percentages 40% 25% 15% respectievelijk Wallonië Vlaanderen collectieve verontwaardiging verslapt zelfs politieke berusting volgt Dat uitdaging groot spreekt zich: gaat om dus toekomst samenleving als geheel Hun precaire levensomstandigheden verhinderen zich harmonieus kunnen ontwikkelen De effecten hun slechte start leven dreigen ook zeer lange termijn voelbaar Daartegenover staat verbeteren leefomstandigheden investeren maatregelen ontwikkeling al jonge leeftijd ten goede komen betekent je komaf maakt fatalisme statistische voorspellingen zeggen arm kind alle kans heeft arme volwassene reden waarom aandringt noodzaak ambitieus armoede gezinnen Berusting inderdaad geen optie We moeten onophoudelijk zoeken naar nieuwe manieren actoren mobiliseren andere ogen kijken statistieken daar één ertoe aangezet studie publiceren twee auteurs (hoogleraar aan Universiteit (Luxembourg Research LISER) analyseerden netwerk NET-SILC3 diverse Europese landen factoren onderzoekers ondernamen poging verschillen begrijpen tussen maar Zij hebben aangeboden hoop Stichting efficiëntst mogelijke wijze zou verspreiden indicatoren analyseren situatie elkaar vergelijken levert beeld opwekkender dan we hierboven vermeldden Toch hopen mobiliserend mag werken redenen: hier stapt men af abstracte concept ‘armoede(risico)drempel’ kiest benadering beter aansluit leefwereld kinderen; bevatten kiemen actie gaan omdat ze rechtstreeks hefbomen aangeven beweging moet zetten Vertrekken legt falen bloot onwaardig Zo genieten veel vakantie (33%) vrijetijdsactiviteiten (19 8%) wat kleren (15 7%) boeken (10%) internet enz In ligt aandeel gedepriveerde niveau Kroatië Malta Polen Verenigd Koninkrijk Zelfs waar percentage laagste Europa behoort wordt 41% gezin gewerkt gedepriveerd beschouwd 8 wilden bijdrage beperken nauwgezette cijfergegevens rapport overhandigd Daarin werden nuances bijkomende elementen geïntegreerd aangereikt leden comité bestond uit specialisten veld samenvatting daarvan werd bezorgd laatste deel vormt laat zien enkele actor beleidsniveau dit z’n eentje aanpakken zal pas significant combinatie sociaal fiscaal vlak van: jongste onderwijs buitenschoolse huisvesting opleiding werk woorden: aantal bevoegdheidsdomeinen ambitieuze visie nodig ondersteund overheden coördinatie lokale Als willen bereid écht strijdt tegen gesensibiliseerd problematiek haar zozeer opvatten gevolg individuele keuzes resultaat welbepaalde maatschappelijke processen uitsluitingsmechanismen investering bijzonder ‘rendabel’ alleen kansarme zelf hecht eraan danken opmerkelijke wetenschappelijk alsook voorleggen geledingen dankt volgende personen advies suggesties • Séverine Acerbis Badje Antoine Borighem ONE – Direction Etudes Stratégies Bleeckere Vlaamse Overheid Departement Onderwijs Vorming Strategische Beleidsondersteuning Valérie Desomer Fédération CPAS wallons Union Villes Communes Wallonie organisationnelle opérationnelle politique David Vaal François Ghesquière Recherche Évaluation IWEPS Anne Giacomelli l’Enseignement Supérieur Catholique FédESuC Kathy Jacobs Kind & Gezin Afdeling Preventieve Gezinsondersteuning Janssen Réseau wallon lutte contre Fanny Laurent Le Forum-Bruxelles inégalités Sarah Luyten Observatorium Gezondheid Welzijn Brussel-Hoofdstad Christiane Malcorps Solvay Isabelle Martijn POD Maatschappelijke integratie Florence Pirard ULg Faculté Psychologie Sciences l’Eductation Département d’éducation formation Tine Rommens SAMENVATTING Cijfers financiële gebaseerd relatieve metingen hangen inkomensniveau elk land Mensen wie inkomen lager 60% nationale mediaan ‘arm’ indicator gebruikt meer ‘absolute’ bestuderen: Die meet dagelijkse problemen Hij financieel toegang eenzelfde items beschouwt noodzakelijk leeft: eet elke dag fruit groenten? Nodigt soms vriendjes thuis? Kan deelnemen schooluitstapjes -feestjes? Leeft behoorlijk verwarmde woning? Gaat jaarlijks minstens week vakantie? Men ervan veroorloven Hoe hoger beschikt hoe ernstiger voorliggende maart Europees goedgekeurd maken (als gewest) Ze geeft ongeveer vergelijkbaar Frankrijk drempel gelegd merkt kloof naburige groter 12% vier terwijl Nederland Duitsland 7% 9% Luxemburg slechts 2% bedraagt Achter gemiddelde schuil mist 29% 22% 8% klassement bevindt groep best presterende neemt Brussels Gewest extreme positie hoog ernstige vormen middengroep Maar ernstig erg analyseert hoofdzakelijk middelen (het beschikbare schuldenlast ) noden (kosten gezondheid gezinssamenstelling (leven eenoudergezin impact zowel kosten) variabelen verschilt sterk rijkste verbonden noden/kosten grootst algemeen minst ontwikkelde Er inzake sociaal-economische samenstelling populatie zoals uiteenlopend niemand werkt: variabele deprivatierisico 10 laten tevens rekening houdt (bv gezinsinkomen) algemene welvaartspeil blijft Dit kwetsbare groepen vergelijkbare kenmerken beschermd armste rijkdom geïnterpreteerd proxy bepaalde model gemeten patrimonium hulp natura bieden kwaliteit toegankelijkheid onderwijssystemen kinderopvang gezondheidszorg openbaar vervoer allemaal ofwel reële kosten waarmee zij geconfronteerd gelijkenissen gezinsinkomen belangrijkste determinant Vlaanderen: euro beschermt Andere verhogen zijn: (nagenoeg) woonst huurt kampen zware waarvan chronische gezondheidsproblemen beïnvloed opleidingsniveau ouders vooral vermoedelijk werkloosheid laaggekwalificeerde mensen lopen periodes gekenmerkt zonder vaststelling factoren: ene kant schrijven toe feit meeste sociale minimumtransfers (zoals minimum werkloosheidsuitkering leefloon) begunstigden mogelijk boven armoede(risico)drempel geval leeft verwaarlozen (41%) ondanks kleiner conclusies beleidsaanbevelingen onderstrepen buitenlandse voorbeelden bewijzen tegelijk minder én betere inkomensbescherming biedt VN-Verdrag Rechten geratificeerd Daardoor ons duidelijke publieke verantwoordelijkheid bescherming rechten federale regering gewest- gemeenschapsregeringen motiveren vanaf begin legislatuur masterplan belangrijke rol besturen brede waaier domeinen behelzen: werk: fiscale loonkosten werknemers verminderen netto verhogen; investeringen economie; levenspeil: vervangingsinkomens uitkeringen 11 herbekeken adequate richten hervorming gezinsbijslagen nu bevoegdheid gewesten; huisvesting: aanbod woningen uitgebreid; ondersteuning huisvestingsmaatschappijen (zij instaan kwalitatieve bijstand); huurpremies versterkt worden; kinderen: opvangdiensten betaalbaar kwaliteitsvol voorrangsregels groepen; openbare diensten voorzieningen: dienstverlening (gezondheid cultuur sport…) zo organiseren iedereen toegankelijk is; onderwijs: opzetten scholen openstaan gemeenschap samen partners pakken: voeding (elke gezonde complete maaltijden aanbieden) schoolondersteuning (zelf aanbieden leerlingen is) schoolkosten (de materiaal pedagogische activiteiten gezinnen) activiteiten… alles samengaan netwerking proactieve nabijheidswerk spelen daarin cruciale verdient Nabijheidswerk meest zorgen voorzieningen goed SYNTHÈSE taux monétaire une mesure relative qui dépend du revenu chaque : sont considérées comme pauvres personnes dont inférieur à médian national Les utilisent un autre indicateur afin d’étudier différences plus ‘absolues’ entre Cet difficultés quotidiennes se basant non sur mais l’accès même ensemble considérés nécessaires pour tout enfant vivant Europe l’enfant mange-t-il fruits légumes jour ? Invite-t-il parfois amis maison Peut-il participer excursions fêtes scolaires Vit-il logement correctement chauffé Part-il au moins semaine par an vacances On considère qu’un situation lorsqu’il privé d’au ces Plus nombre d’items manquants élevé sévère présente étude utilise ce nouvel agréé européen mars comparer (globalement Région) d’autres européens Elle révèle que d’environ soit similaire France supérieur celui autres Mais quand on prend seuil observe l’écart creuse avec proches Ainsi privés quatre alors cette proportion situe aux Pays-Bas Allemagne n’est moyenne belge recouvre fortes disparités d’enfants Bruxelles Flandre Dans classement groupe performants Région bruxelloise occupe position extrême très formes sévères classe intermédiaire Croatie Malte Pologne Royaume-Uni sévérité L’étude Ils principalement liés ressources ménage (le aussi l’emploi l’endettement etc ses besoins (les coûts santé composition démographique fait vivre famille monoparentale exemple agit tant coûts) L’impact différentes variables diffère fortement d’un l’autre C’est riches l’impact relatif liées besoins/coûts fort généralement grand défavorisés Il n’y a donc seulement socio-économique population pourcentage différent ménages sans emploi variable l’absence d’emploi exerce résultats illustrent qu’une fois l’on tient compte individuelles (p ex ménage) richesse continue avoir 14 Cela signifie groupes vulnérables présentant caractéristiques similaires mieux protégés peut être interprétée approximation certaines ne mesurées modèle patrimoine l’aide nature qualité l’accessibilité financière systèmes d’éducation garde transport public ont tous réelles auxquels ils font face L’analyse permet distinguer similitudes principal déterminant toutes significativement supplémentaire protège (quasi) locataire son confronté lourd endettement ou certains membres souffrent problèmes chroniques augmentent Celle-ci influencée parents particulier doute parce chômage y peu qualifiées risquent davantage souffrir périodes fréquentes deux comparaison européenne caractérise élevée déprivés Ce constat résulte d’une part importante particulièrement ; d’autre belges attribuent cela plupart transferts sociaux minimums (comme allocations d’intégration exemple) permettent bénéficiaires s’élever au-dessus cas où négligeable malgré non-emploi nettement faible leurs conclusions recommandations politiques soulignent qu’il possible d’avoir d’assurer meilleure protection revenus prouve exemples rappellent ratifié Convention Nations Unies Droits l’Enfant implique responsabilité publique claire concernant droits devrait motiver dès début prochaine législature mise place gouvernement fédéral ainsi gouvernements régionaux communautaires d’ambitieux « master plans » relatifs rôle important pouvoirs locaux Ces Plans devraient couvrir large éventail domaines mesures fiscales sociales réduisent salariaux travailleurs qualifiés nets investissements l’économie vie revalorisation remplacement 15 qu’ils constituent adéquate ciblées faveur familles précarisées cadre réforme familiales transfert compétence extension l’offre logements soutien accru agences immobilières (qui doivent pouvoir assurer accompagnement qualité) renforcement primes location petite enfance services d’accueil abordables règles d’accès prioritaire publics sociaux: développement (santé culture sports…) accessibles enseignement création d’écoles dites larges c -à-d ouvertes leur communauté locale capables s’attaquer collaboration partenaires matière alimentaire (en fournissant repas sains complets jour) scolaire organisant elles-mêmes accessible élèves) frais limitant coût matériel activités pédagogiques familles) d’activités extrascolaires… Tout doit s’accompagner travail proximité démarche proactive réseau jouent crucial mérite d’être soutenu s’investissant peuvent toucher augmenter façon considérable l’efficacité disponibles INLEIDING determinanten daarbij gebruik kind-specifieke Unie aangenomen paper bouwt voort econometrische analyses Marlier Verbunt (te verschijnen) (micro macro) eenendertig geanalyseerd Doel begrip overige opgebouwd Sectie definieert ‘deprivatie kinderen’ beschrijft brengt macro- microdeterminanten basis e toont data omvat beklemtonen artikel grotendeels voortbouwt derde gesubsidieerd Eurostat houden Begeleidingscomité Ides Nicaise Magda Meyer nuttige commentaar uitsluitend Correspondentie anne-catherine guio@liser lu ALGEMEEN OVERZICHT VAN DEPRIVATIE BIJ KINDEREN IN BELGIË EN BELGISCHE GEWESTEN VERGELEKEN MET EU-LANDEN accurate informatie uitgaat vooronderstellingen manier waarop binnen verdeeld specifieke Daarom Dergelijke 2009 2014 hele bijeengebracht EU Survey income and living conditions (EU-SILC) verzameld jaar oud respondent (dus zelf) protocol ging bepaald item beschikken wanneer Belangrijk verzamelde privégezinnen instellingen daklozen kraakpanden volwassenen abnormale situaties) opgenomen finale (2017) voorstelden meten betreft materiële bevat items: Kind: (geen tweedehands) paar passende schoenen dagelijks vers verse groenten vlees kip vis vegetarisch equivalent thuis aangepast 6 uitrusting ontspanning buitenshuis spelletjes binnenshuis vieren bijzondere gelegenheden tijd uitnodigen eten -feesten 12 Gezin: vervangen versleten meubels achterstallige betalingen Volwassenen gezin: 16 auto privégebruik Enkel probleem levenskeuze) Tabel welke mate optreedt vermelden EU28 19 heatmap systematisch deprivatieniveau zitten (oranje rood) Bulgarije Roemenië staan laag Noorden Oostenrijk Luxemburg; groen) tabel gemengd afhankelijk item: sommige relatief ongunstig eerder gunstig Onderaan geplaatst tegenover rangschikking zouden opnemen (let wel opmerking hierover hieronder volgt) vijf ‘landen’ behoren gemiddeld presteren Tsjechische Republiek Portugal buurt Griekenland Baltische Staten Slovakije Servië benadrukken set absolute entiteiten; hanteren ‘monetaire’ gewoonlijk rapporteert Opgelet Bij EU-lidstaten redenen voorzichtig (1) Omdat schattingen steekproeven zgn ‘steekproeffouten’ regionale (2) verschillende geografische entiteiten naties beseffen voordoen (3) bewust grootsteden concentreert loont volgens moeite Hoofdstedelijk geven regionale/nationale decentralisatie bevoegdheden beleidsverantwoordelijkheid draagt armoedebestrijding (4) caveats gelden vergelijkingen Wanneer armoedecijfers berekenen figuur hieronder) armoede(risico) 20 Heatmap procentuele (in beschikken; populatie: Jaar Landen % Fruit Boeken Schoenen Spelletjes Proteïnen Internet Feestjes Uitrusting Kleren Uitstapjes school Vrienden Auto Verwarming Vrijetijd Achterstallige Vakantie Meubels Zweden 0 Finland IJsland 24 Denemarken Zwitserland 25 Slovenië 28 Spanje 34 46 22 29 Cyprus 41 40 60 Italië 38 Ierland 53 23 36 57 47 26 35 EU-28 33 32 54 Estland Litouwen 50 48 39 61 45 Letland 42 55 67 Hongarije 52 43 72 Bron: Voor berekeningen transversale EU-SILC-enquête Tot focusten individueel apart Nu na accumuleren zeventien Figuur verdeling presenteren (luik A) (Nederland luik B) Luik A (BR) 50% (dat EU-niveau hanteert definiëren) extreem hoge graad (WA) bedragen 43% 14% (VL) beduidend lager: 23% 4% B gehanteerde ‘niet items’ cijfer (13%) (11%) (8%) (wat betekent: deprivatie) (2%) komt 7-9% Verdeling (tussen jaar) beschikken: A: B: berekening NB: zie bijlage 1+ 2+ 3+ 4+ 5+ 6+ 7+ 8+ 9+ 11+ 12+ 13+ 14+ 15+ 16+ ■ WA VL BR BE 96 84 64 320 100 4100 NL LU FR valt verklaren hogere buurlanden? grafieken onderzoeken nationaal relatie (monetaire verder tekst altijd aangeduid ‘kinderarmoede’) Vervolgens stap gebruiken survey beantwoorden vergelijkt gedefinieerd mediane meting inkomensarmoede (aangezien armoederisicodrempel verschilt) facetten zien: gedefinieerd) (of nagenoeg niet) werkt werkintensiteit ‘erg laag’ omschreven (18-59 uitzondering studenten) voorbije 20% totale potentiële werktijd effectief intensiteit hierboven: gemist (dit wil zeggen: items) (beschikbare) stappen berekend: a) geldelijke lid bron in: kapitaal vorm geld transfers gezinnen; belastingen bijdragen betaald som afgehouden; b) omvang (netto-)gezinsinkomen gedeeld ‘equivalente volwassenen’ Daarbij gemaakt zogenaamde ‘gemodificeerde OESO-schaal’ gezinsleden gewicht toekent (1 eerste tweede persoon ouder jonger 14); c) slot hiervan gelijkmatig toegekend (volwassenen kinderen) Uit blijkt volgende: noordelijke lage (behalve inkomen) bereikt items’) benadert deprivatiepercentage hetzelfde Waalse armoedepercentage midden hoogste net 2: Aandeel (van 17) druk) Berekening Wat kadertekst ‘Opgelet’ 70 80 RO BG RS EL LV HU PT ES IT LT CY IE SK UK EE AT CH CZ SE DK FI IS MT PL HR m b t Kinderarmoede (monetair relatief) 3: zeventien) SI 4: (gemiddeld EUSILC geaggregeerde macroniveau illustreren heterogeniteit situaties bevinden deprivatiegraad heel potentieel divers Om (determinanten instituties kenmerken) uitgewerkt individu(ele kind) gezinnen/ouders betekenisvolle LUSI MTPL Intensiteit FACTOREN DIE LEIDEN TOT vatten bevindingen gebruikmaking modellen Drie sets en/of beïnvloeden: bekeken langere termijn; wordt; Diagram relaties plaats hangt welzijn hoeveel consumeren beurt Hoewel lopende berekend element vanuit langetermijnperspectief vroegere toekomstige bezittingen leningscapaciteit Gegevens moeilijker verzamelen eigenschappen arbeidsmarkt migratieachtergrond verwachten samengaat sterkere makkelijkere liquiditeitsproblemen (voor jongere mensen) opbrengst menselijk hoogopgeleide vaak uitgaan vaker grotere erfenissen bijdraagt niet-EU-migratieachtergrond correleert geërfde moeilijkere (ceteris paribus d w z migranten niet-migranten) volwassen gezinsleden: voorspelt latere risico’s eens weg langdurige erosie bezittingen/spaargeld uiteindelijk schulden inde Ook (sociale geld) component vervat inkomensdefinitie architectuur echter belangrijk strijd gelijke vraag doelgericht adequaat toch verschil uitmaken Verder kosten: Noden name gezondheidstoestand huurder eigenaar huisvestingskosten verklarende (omvang gezin) invloed waarover eenoudergezinnen economisch gezien kwetsbaarder ‘spreiden’ volwassene) Alleenstaande verzoenen gezinsleven kiezen daarom parttimewerk Vanuit perspectief single-ouders vaste (huisvesting gelijkaardig gelijkaardige Individuele voorkeuren hierin beïnvloeden consumptiegedrag (Men stellen zekere gevormd opvoeding culturele achtergrond verbanden richtingen sprake interactie grootte loon uitvoeren was gebrek voldoende groene diagram dataset beschikbaar Belangrijke micro-dataset geldt bijvoorbeeld familie/vrienden bezit consumptie voordelen natura) ingeschat ‘sociale overheidsuitgaven natura’ Alleen bedrag uitgaven genot (we kennen waarin huishoudens diensten) rood macroniveau; zwart helemaal ontbreekt resultaten: moeilijkheid gevallen eventueel variabelen) moeilijk survey-onderzoek zelfstandige makkelijk betrouwbare vanwege gevoel schaamte essentiële missen doordat mettertijd aanpassen: verwachtingen temperen Voorkeuren Macro-economische omstandigheden (nationale ontwikkeling) Opleidingsniveau Werkloosheid Migratie Sociaal Sociale (= Diensten (publiek/privaat) Gezondheidstoestand Noden/kosten: Opleiding huisvesting… Grootte Huisvesting: statuut (huurder/ eigenaar) prijzen huizen rentevoeten Middelen Huidig Toekomstig Bezittingen erfenis krediet langer empirische gehouden krachtige voorspellers tonen gezinsniveau verband voorbeeld: loopt uiteen later terugkomen helpen onderzoek speelt (rijkdom bruto binnenlands product BBP) bevestigd gewestelijk (deze gepubliceerd verzoek beschikbaar) gegeven BBP land/gewest vermindert controle microfactoren priori verwacht blijkbaar ‘verborgen’ contextuele voren onderlinge systemen benaderende indicatie ‘niveau ontwikkeling’ gemeenschappen negatief ander besluit mee kracht gerichtheid armsten beperkter behalve Verrassend ‘gezinsinkomen’ gehanteerd naast GEWESTEN: EEN VERKLARINGSMODEL samenstelling: uitzonderlijk verklaard landen; eenvoudige bivariate daarop terug data) evaluatie gewestelijke passen methodologie ontwikkeld sectie samengevat) specificaties zeker stevig bladzijden eenvoudigste (Alle verkrijgbaar (negatief binomiaal) verklaring deprivaties type helpt afzonderlijk kenmerk waaronder gebukt ceteris betreft) risicofactor voordoet werk) referentiegroep gewerkt) Ons Brusselse steekproef klein aparte regressie) entiteit kolom coëfficiënt nul (met woorden statistisch significante checken gewest bevestigen ‘het middelen’ ‘noden gezin’ weergegeven Meer coëfficiënten (laatste kolom) Elke Leven verhoogt inkomensvariabele Wallonië/Brussel beïnvloedt Laagopgeleide negatieve lagere scholing (een hypothese waarvoor volatiel werkloosheidsgraad Hierdoor sparen eroderen sneller vooruitzichten rooskleurig zelfstandig Zoals uitgelegd deels enquêtes correct zelfstandigen onderscheid persoonlijke professionele doet toenemen zichzelf uitlegden wijten nemen heen volatiliteit (omdat terugvallen lijken Schuldenlasten Wie loop huiseigenaars Niet-EU-migranten afkomst EU-migranten aangezien Resultaten binomiale Coëfficiënt WA/BR Is WA/BR? VL? significant? Inkomen -0 0705 ja 1235 (referentie: 3043 2654 nee Opleiding: secundair opleiding) 8051 2932 6253 07596 Zelfstandig gezinslid) 3592 -1 4786 Ouder single (ref: 1592 3716 Kosten zwaar zwaar) 2473 3875 iets 4919 8007 Aantal 0226 0539 Niet-EU-migrant Belg EU-migrant) 0084 1303 Huurder huur) 8026 5604 Zware schuldenlast) 3491 9858 Gezondheidsproblemen volw 3921 1814 vet: licht (p<0 1) Noot: per frequentie voorkomen oververtegenwoordigd 5: risicogroep niveaus betreft: gecombineerde kinderpopulatie risicogroepen (figuur 5) regressieresultaten 2) W/BR 54% Hieruit (vooral WA/BR) enkel belicht voorgaande papers Julie Vinck 0% 10% 30% 70% Huurders Huisvestingskosten: Zonder coauteur (zie 2015; 2014) werkloosheidscijfers bevestigt) Wegens minima recht heeft) tillen besproken (missen standaarddeprivatie Niet (< Standaarddeprivatie (3+ Ernstige (5+ Variabele 57% 64% sec 5% 33% 46% 32% 36% 44% 38% 47% 37% Slechte 31% 53% 82% 76% 84% 35% 17% 16% 26% 78% 83% 45% 51% Migrant 39% 6: OVERWEGINGEN AANBEVELINGEN HET BELEID samengevat macro-economische beleidscontext bredere context observeerbare (eigenschappen uiteenlopende Ceteris landen/regio’s welvaartsniveau rijkere evenzeer cruciaal Gezondheidskosten huurders) ‘in Onze Ondanks neer leggen verzamelt niet-materiële pasgeboren gestaag toeneemt lieten onrustwekkend ernst (BBP capita toereikendheid gericht armen gunstigste omstandigheden: hoogst laagst (financieel hoewel universele (Slechts 62% bevolking minimuminkomen toereikend vertegenwoordigt volstaat maandinkomen Zowel specifiek arbeidsmarktbeleid kwart segment populatie; 66% Nederlandse inkomens onderschatting belastingsen uitkeringsbeleid ondersteunt hebben; steunmaatregelen belastingsysteem -sociale 2014-2015 Land (1000 KKP3) Mediaan KKP Gezinnen (% Totaal capita) (gezin) Oriëntatie (drempel Adequaatheid Minimumloon (KKP maand) 00 63 92 71 08 1493 89 44 69 75 66 09 1450 76 82 73 1388 68 74 62 1597 90 07 1421 hand terechtkomt decielen inkomensverdeling vóór Koopkrachtpariteiten (KKP) uitgedrukt munteenheid kunstmatige gemeenschappelijke munt koopkracht munten gelijkschakelt prijsniveaus verschillend zijn) hebben) OESO bewijst voorbeeld kunt garanderen (Vandenbroucke 2017) toevallig activering jarenlang agenda Activering bijstand gebeuren uitstek gedecentraliseerd hoeft zodanig gekopieerd lessen trekken: dankzij grootschaligheid steden gemeenten beleidskracht decennia kregen decentralisering (Vlaanderen Brussel) 2015 vormde Tegelijk toenemend geruisloos overheden: facto wordende Koopkrachtpariteit belang inkomensondersteuning ‘leefloon’) beheerd Jammer genoeg maatschappelijk debat gedecentraliseerde landschap succes uitsluiting evenmin kwestie netwerken ingebed (De Wilde 2016) pogingen geweest armoedebeleid stemmen interfederaal plan 2014-2015) gestimuleerd momenteel follow-up initiatieven onduidelijk (toch ons) Zwakke punten bestuurlijke aanpak aangeboord potentieel) voegen structureel hardnekkig bestaan opeenvolgende beleidsinitiatieven werkgelegenheid boost Op moment Enquête Arbeidskrachten (EAK) 2017 EU-lidstaat leefde EAK definieert5) Tezelfdertijd vergelijkende simulaties netto-inkomen types ‘matig’ Neem alleenstaande werkloos minimumloon krijgt Traditioneel voegt systeem ‘netto-ondersteuning’ En kinderbijslag belanden zit blijvend effect sorteren hoofdoorzaken Aan (2019) Gewest- Gemeenschapsregeringen opstellen diepgaande evidence-based niet-dogmatische gevoerde dergelijk aangepakt: levensstandaard laaggeschoolde verbeteren? oplossingen kruispunt belastings- verwijzen bezorgdheid senaatsrapport voorzag tijdelijke subsidies voortgezet transfereerde gingen bestaande ondersteuningsregeling Gemeentefonds gemonitord (Belgische Senaat 2015-2016 p 89) notie ‘gezinnen werk’ gewerkt’ gebruikten wij Zie Cantillon Marchal Luigjes merken hielden taxshift MIPI-databank 2013 vorming activeringsbeleid vereisen structurele veranderingen ‘harde’ sociaaleconomische regeringen effectiviteit gecoördineerd dienste overkoepelende doelstellingen bereiken tegemoet vele veelvoudige nood efficiënte autoriteiten sport vrijetijd Poneren origineel tastbare inspanningen zo’n daarbinnen OCMW’s reeks mobiliteit onderwijs…) toenemende speerpunten menselijke leren elkaar; uitwisseling praktijkervaring geëvalueerd vervolg bespreken beknopt kwesties aangepakt vaststellingen pretenderen exhaustief Naast maat activeren laaggeschoolden ruimte verbetering uitkeringsregelingen weinig samenhangend daarmee lonen doorgevoerd werkgevers inkomstenbelasting arbeidsinkomen voorwerp belastingvermindering middeninkomens begroting; daarvoor compensaties microsimulaties positieve deelname laagverdieners signaleren (toekomstige) volledige budgettaire compensatie geïmplementeerd aantasten gepensioneerd mobilisatie vanzelfsprekend beperkt gesubsidieerde sectoren doen Werkgevers buiten economie armoede-ervaring eigen hr-beleid ondersteunen hr-processen ondersteuningsbeleid aangevuld armoedebestrijdende Kennis kaart gerichte doorverwijzing mogelijkheden overstijgt duurzame tewerkstelling mooi geïllustreerd Wallon Lutte Pauvreté formuleerde aanleiding recente gemeenteraadsverkiezingen Capéau (2018) dergelijke regressieve dichten regelingen focussen versterken doel netto-arbeidsinkomen werkloze tasten reguliere privémarkt kansen benutten motto “naar markt” naïef jobs (tewerkstelling buurtdiensten budgetten (Het leefloon mechanismen voortbouwen ‘Artikels 60-61’ sinds betaalbaarheid werkgelegenheidsgraad omhoog krijgen Bijkomende flexibele regelgeving ervoor wachtlijsten ingeperkt (Verderop volgen overwegingen enerzijds perspectieven verdienen hierboven) anderzijds inkomensvervangende job bijstandsuitkeringen (leefloon) minimumuitkeringen invaliditeit Recent nadruk moral hazard verzekering geleid sluitende evolutie bekommernissen afdoende Behalve energie water Werken voltijds gewerkte uren loonniveau laste energiekosten toename onderstreept (2015-2016) jaren gezinsbudgetten druk gezet stelsels hervormd universeel forfait supplementen Inzake lijkt hervormingen neutraal positief school- studietoelagen gebracht) voorwaarts universalisme werkloosheidsval (waar dynamische implementatie administratieve verbeteringen waardoor beroep zullen doen) langetermijnimpact 2019 genomen huisvestingsbeleid Welke dringende pakken laagverdieners-huurders voorzien woningen? substantiële huurders groeit private huurmarkt hieromtrent “het verhuurkantoren (SVK) gebiedsdekkend zijn” zodat overheid instrumenten verhuurders SVK’s ter beschikking uitbreiding kwaliteitsvolle begeleiding SVK-huurders Daarnaast “huurpremies/subsidies (…) grootste woningnood strikte voorwaarden onmiddellijk gedacht armoederisico dragen extra ” (Senaatsrapport 130) aandachtspunt verdere uitwerking huursubsidies/premies iedere rechthebbende non-take-up wegwerken allerlei Van Lancker (2016) Decoster Heukelom Dewilde Pannecoucke samenhang drempels huurwoningen woonaanbod immers buffer waarborgt realisatie wonen woonzekerheid beschermen kindertijd? preventief curatief gelijkheid vaardigheden kind/elke opvoeders gewaakt dat: opvang dekkingsgraad achtergestelde wijken soepele uurroosters actief werkend zorg ondervertegenwoordiging migrantenkinderen hinderpalen bemoeilijken (cultureel taal administratief organisatorisch Voorrangsregels bevolkingsgroepen Franstalige project sector hervormen Senaatsrapport terecht zulke zolang Toegankelijkheid Raamwerk Kwaliteit Opvang Jonge Kinderen (OOJK) participatie bevorderen inclusie diversiteit omarmen OOJK maximaliseren samenwerking organisaties personeel opgeleid families OOJK-diensten juiste waarde schatten hen verzekeren geloofsovertuigingen gerespecteerd Pavolini E W Schepers (2013) gefinancierd (Crépin Neuberg 2013) European Quality Framework for ECEC; http://ec europa eu/assets/eac/education/policy/strategic- framework/archive/documents/ecec-quality-framework_en pdf overgang kleuteronderwijs betrokkenheid proces ontwikkelingskansen Vooral erkend bezorgdheden vragen essentieel gezinsondersteuning buurtgerichte samenwerken transities (thuis kleuteronderwijs) verlopen belemmeren Gezondheidsdiensten bijstaan schadelijke gezondheidsdiensten (kwalitatief kwantitatief) echt ‘brede scholen’ jongeren openheid verankering gemeenschap? Iedereen erover breken vicieuze armoedecirkels (anders uitgedrukt: opwaartse mobiliteit) onmiddellijke moeder diploma verlaten oog preventie prioriteit ongekwalificeerde uitstroom ongelijkheid ingrijpende gevolgen prestaties onderwijssysteem PISA-onderzoek jammer aantonen beknopte bestek dieper ingaan tal organisatorische opwerpt focus korte basisniveau Gemeenschap Federatie Wallonië-Brussel beleidsdomeinen sterke gradiënt verdieners gezondheidszorgen uitstellen wegens kosten; https://ec eu/eurostat/statistics-explained/ index php?title=Unmet_health_care_needs_statistics Baye (2016); Witte Hindriks publicaties recent tendensen Franck stelt samenhangende beleidsmaatregelen “basiswelzijnssokkel kinderen” onafhankelijk eenvormige wenselijk voorwaarde succesvol realiteit partnerschappen heden richting aantrekkingskracht Alhoewel denken ambitie volledig volwaardige maaltijd degelijk rijzen idee snel geschoven schoolplichtonderwijs boeiend rechtvaardigt: “Finland voorziet schoolmaaltijden prebasisonderwijs bepaalt wetgeving 1948 Gratis toekomst; onderhouden schoolmaaltijd pedagogisch instrument tafelmanieren voedingscultuur eetgewoontes bessen volkorenbrood melk (mager vetgehalte) ”19 experimenten 78 kleuterscholen (écoles différencié) schooljaar 2018-2019 zog projectoproep veralgemeend kleuters ideale externe voorbereiding leerkrachten slaagkansen creëren leraren daartoe zaak noodzakelijke competenties (vanaf kleuterschool) kansarm milieu: benaderen taalbeheersing duidelijk vertrouwensrelatie vertrouwd instelling ‘school’ huidige gewapend eisen gesteld http://www edu fi/yleissivistava_koulutus/hyvinvointi_koulussa/kouluruokailu/kouluruokailun_historiaa privatisering bijkomend facet dualisering verdiept degenen waken schoolmateriaal basiscompetenties verwerven basisonderwijs qua vraagstuk technische beroepsrichtingen aanzienlijk schoolreizen vergen reflectie draagwijdte uitsluitende kern eigenlijke schoolcurriculum liggen ‘maximumfactuur’ (MAF) secundaire betalen uitgebreid Gemeenschapsbrede Pacte d’excellence doelstelling geleidelijk progressief eerst vervolgens soort rol: ‘onderwijskosten’ ‘onthaalkosten’ uiteraard intentie concreet Culturele schoolsite artistiek cultureel sportief tijdens vult sokkel verplichte schooltijd bod creëert optiek school’ leer- leefomgeving rond troef Huizen Huis verbindt inzetten preventieve bekampen werking refereren provinciale scholennetwerk Antwerpen ontwikkelt KOALA-werking lokaal samenwerkingsverband aanstaande KOALA ‘Kinder- OuderActiviteiten Lokale Armoedebestrijding’ groepsgerichte kinder- ouderactiviteiten ‘plussubsidie’ Sinds KOALA’s slag totaal 500 plaatsen ‘kinderopvang plussubsidie’ zette (Office Naissance l’Enfance) op: Précarité périnatalité 2015-2018 Daar oprichting Maisons l’Enfance overleg projecten bekommeren wereld onderdelen schoolervaringen outreaching voeren geïntegreerde onderwijsgemeenschap brugfiguren buurten bruggen bouwen scholen) Reaching out arbeidsintensief Gewestregeringen overwegen subsidiemechanismen reaching efficiëntie geleverde subsidiemechanisme hoeksteen ‘alliantie kinderarmoede’ Zo’n alliantie gedeelde kortweg Kinderrechtenverdrag motivatie beleidsniveaus betrokken beginnen topprioriteit kinderdeprivatie ministers/minister-presidenten sloeg anti-armoedeplannen (die kinderarmoede) minister-president plannen orde armoede/deprivatie Hetzelfde Nationaal Kinderarmoedebestrijdingsplan (2014-2015)23 dusver http://cohesionsociale wallonie be/actions/lutte-contre-la-pauvret%C3%A9 mi-is be/sites/default/files/documents/plan_national_lutte_pauvrete_infantile_0 Federaal (http://www miis be/sites/default/files/documents/plan_federal_de_ lutte_contre_la_pauvrete_2016-2019_0 pdf) Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (https://armoede vlaanderen be/?q=vlaams-actieplan) Pas masterplannen omvatten geïnvesteerd REFERENTIES: (2015) Inégalités élèves structurelles Fédération- Wallonie-Bruxelles L’apport l’enquête PISA Eduquer 2015/ (n°114) 10-12 Belgian Senate Report Child Poverty Informatieverslag betreffende Gemeenschappen Gewesten gezamenlijke land; Sénat Belge Rapport d’information necessaire l’autorité féférale Communautés vue developer approche commune infantile notre Zitting 2015-2016/Session doc 6-162/3 S Chr Decent Incomes the Poor: Which Role Europe? Journal Common Market Studies Volume Number pp 240–256; DOI: 1111/jcms 12486 Maes Vanheukelom T Betaalt terug? Leuvense Economische Standpunten 2018/168 Crépin F Vécu attentes d’origine étrangère l’égard structures initiatives parole donnée précarité financée Fondation Roi Baudouin Impactberekening kinderbijslaghervorming KU Leuven januari M Bie OCMW Leuven; Acco Kr J (eds) (her)vormende Itinera -C juvénile rédigé Parlement Gordon D Najera H Pomati ‘Towards measure child deprivation’ indicators research https://doi org/10 1007/s12187-017-9491-6 A-C P (forthcoming) Micro- macro-drivers deprivation countries poverty Belgium Lahaye Vranken I Rossem R (eds yearbook InZichten ACCO Leuven/The Hague The new system family allowances Wallonia: distributive effects see https:// researchgate net/publication/316828914_THE_NEW_SYSTEM_OF_ FAMILY_ALLOWANCES_IN_WALLONIA_IMPACT_ON_POVERTY_AND_ DISTRIBUTIVE_EFFECTS C ‘nieuwe 0’: armer Coene Raeymaeckers Hubeau Goedemé Remmen Haarlem Uitsluiting Jaarboek Iets gelijker helaas Barometer Energiearmoede (2009-2015) (3de editie) Monseur ethno-culturelle amplification Quels apports données l’analyse Paris Conseil d’évaluation système Lafontaine Structure éducatifs équité éclairage international Crahay (Ed L’école peut-elle juste efficace (2e éd revue collaborateurs augmentée 145-173) Boeck parcours âgés champs d’action parentalité l’accueil SA Dedicated Matthew childcare use: matter policies or preferences? Public Policy 25(6):878-893 Pacolet Buffel V Segaert Vanormelingen Coninck Wispelaere Beeck L Progress implementation Recommendation Investing children Social Network (ESPN) Country Profile Unia L’enseignement reste inégalitaire selon l’origine ethnique Brussel: Hoog alarmbel trekken Sampol: Samenleving politiek n° (December) 4-11 Nederland: kleine welvaartsstaten Vierendertigste Pacificatielezing Breda November 13140/ RG 14550 34888 armoede- verdelingsimpact kinderbijslag: akkoord Regering mei 2016 CSB BIJLAGE LIJST AFKORTINGEN LANDENNAMEN (niet-EU) EU-SILC-landen Samen opdracht verandering innovatie dienst cohesie zet maximale realiseren stimuleert doeltreffende filantropie ondernemingen Integriteit transparantie pluralisme onafhankelijkheid respect solidariteit waarden Haar actiedomeinen rechtvaardigheid engagement talenten democratie erfgoed ontwikkelingssamenwerking opgericht 1976 toen Boudewijn koning Dank schenkers gewaardeerde Abonneer u e-news goededoelen Volg stichting nut info@kbs-frb 02-500 Giften IBAN: BE10 0000 0404 BIC: BPOTBEB1 werkelijk gestorte PUB N°