Download fulltext
a362d

GRENSOVERSCHRIJDENDE SOLIDARITEIT WANNEER DE WERKLOOSHEID STIJGT: INVLOED VAN ALTERNATIEVE BELEIDSONTWERPEN OP HOUDING BURGERS TEN AANZIEN EUROPESE RISICODELING INZAKE SAMENVATTING We bedanken ook de KU Leuven voor financiële steun Auteurs: Frank Vandenbroucke (UvA) Brian Burgoon Theresa Kuhn Francesco Nicoli Stefano Sacchi (INAPP) David van der Duin Sven Hegewald Correspondentie: f i g vandenbroucke@uva nl Samenvatting “Risk Sharing When Unemployment Hits: How Policy Design Influences Citizen Support For European Risk (EURS)” 11 12 2018 Waarom een peiling over publieke grensoverschrijdende risicodeling? In nasleep eurocrisis heeft Europese Commissie herhaaldelijk gesteld dat Muntunie voltooid moet worden met automatische ‘stabilisatiefunctie’ welvaartsstaten economische schokken gedempt door begrotingsstabilisatoren; zo ondersteunen werkloosheidsuitkeringen koopkracht mensen die hun werk verliezen Met betrekking tot Eurozone luidt het argument muntunie mechanismen nodig ter ondersteuning of aanvulling stabilisatoren landen erbij aangesloten zijn Een mogelijke optie om dit effect te bereiken is herverzekering nationale werkloosheidsverzekeringen op niveau andere naar schuift instrument investeringscapaciteit lidstaten peil houdt wanneer zij getroffen crisis en maken krijgen minder inkomsten stijgende uitgaven werkloosheid Beide opties vertrekken hetzelfde inzicht: in tijden moeten begrotingsstabilisatoren rol kunnen spelen terwijl tegelijkertijd beschermd wordt Daarom zekere zin ‘verzekeringsunie’ Maar Europeanen bereid risico werkloosheidscrises elkaar delen grenzen? Dat blijft cruciale onopgeloste vraag Dit rapport beantwoordt basis bij 19641 13 samen 70% EU-bevolking uitmaken Risicodeling kan je heel wat verschillende manieren organiseren De basisidee stabiliteit versterkt grensoverschrijdend risico’s samenhangen zodoende geleid grote verscheidenheid aan gedetailleerde beleidsvoorstellen Onze opgezet ze deze goed mogelijk vat verstaanbaar maakt uit alle lagen bevolking alternatieve beleidsontwerpen we voorleggen nieuw Europees programma zou subsidiëren nood aanzienlijke stijging vatten daarom kort als ‘Europese risicodeling inzake werkloosheid’ (EURW) resultaten tonen specifieke beleidsontwerp – wijze waarop werkloosheidsrisico’s gedeeld belangrijk oog opinie Ze verschillen tussen houding individuele burgers uiteenlopende sociaaleconomische posities wereldbeelden belangrijkste besluiten politieke debat gebeuren uitspraken ‘wat denken’ soms zonder enige evidentie leert volgende: • Fundamentele oppositie tegen EURW beperkt relatief klein segment Burgers gevoelig precieze ontwerp EURW: alhoewel gevoeligheid verschilt land geven onze respondenten algemeen voorkeur meer genereus (meer wil zeggen: groter volume daardoor hoger gegarandeerde werkloosheidsuitkering) vereisen deelnemende onderwijs- opleidingskansen aanbieden werklozen niet leiden belastingverhoging voorwaarden koppelen werkloosheidsuitkering (zoals aanvaarden passende job) Genereuze vinden meerderheid onderzochten zelfs indien voorstel verhoging belastingen (of onder welke omstandigheden inderdaad hogere geen voorwerp ons onderzoek; gaat louter hypothese toetsen burgers) sommige eventuele bijkomende belasting (indien er zijn) gepaard gaan herverdeling rijke inwoners armere opdat dergelijk voldoende verwerven geldt dus Nederland tegenstelling men denken zowel genereuze varianten solidariteit duidelijke Voor (ook gewaarschuwd leidt belastingverhoging) meest pessimistische inschatting hoe ‘neutrale’ uiteindelijk zouden stemmen gedwongen ‘ja’ ‘neen’ zeggen dan 60%; nog meeste uitvoering gedecentraliseerd wordt: argumenten ontwikkeld onderzoeken beter opteert echte (die bestaande uitkeringen deels vervangen) maar uitkeringsstelsels ondersteunt budgettaire transfers stijgt gekoppeld sociaal investeringsbeleid d w z goede combinatie opleiding onderwijs activering discussie beleidsmakers sterk bezig hoeveel ruimte dergelijke mogen creëren structurele middelen lijkt voorkeuren uitspreken Daarmee willen onbelangrijk wel kwesties zoals gewicht schaal lijken leggen publiek Veeleer onoverkomelijke polarisatie zien constructieve democratische beraadslaging methode: peilingsexperiment ‘conjoint analysis’ Om houdingen ten aanzien complexe vragen begrijpen hebben uitgevoerd confronteerden drie paren telkens twee (elk respondent kreeg totaal zes zien) legden elke daarbij soorten moesten elk paar vertellen welk hebben; voorstellen ‘sterk tegen’ ‘een beetje voor’ ‘noch noch tegen’) Zo verzamelden informatie relatieve ontwerpen absolute weerstand 1 Alle aantal eigenschappen gemeen (in noemen ‘vaste uitgangspunten’) dimensies ‘bewegende delen’) kregen volgende vaste uitgangspunten: 1) lidstaat ontvangt geconfronteerd werkloosheid; voorgestelde voortdurende geldstroom 2) gebruikt 3) mechanisme creëert gemeenschappelijk minimumniveau (een bodem) deelnemen informeren uitkering voorzien wensen eigen kosten dimensies: delen’ doen nadenken dimensie m b t generositeit (D1) Naast stellen over: (a) leeftijd opleidingspeil nationaliteit woonplaats NUTS2 activiteit recente verleden inkomen bron huishoudsamenstelling; (b) persoonlijke ervaring gevoel onzekerheid evolutie zijn/haar inkomen; (c) algemene ideologie electorale waarden religie identiteit; (d) opvattingen verantwoordelijkheid overheden redelijke levensstandaard garanderen feitelijke haar/zijn inspanning vinden; (e) vertrouwen vakbonden instellingen huidige leiders Unie; (f) mate waarin bezorgd globalisering handel migratie maatschappelijke problemen (D2) (D3) belastingdimensie (D4) administratie uitvoert (D5) (D6) Meer concreet zorgen differentiatie: generositeitsdimensie verwijst daaraan minimale werkloosheidsuiteringen gegarandeerd Drie niveaus steun/gemeenschappelijk minimum voorgesteld uitgedrukt percentage laatste loon wie werkloos eerste maanden werkloosheid: (i) 40% (ii) 60% (iii) opleidings- onderwijsdimensie aanwezigheid afwezigheid) voorwaarde waaraan voldoen krijgen: ofwel vraag: lange termijn ontvangen betalen? Hier onderscheid tussen: ‘zuivere verzekering’ waarbij bijgedragen; ‘tolerant’ lange-termijn herverdelingseffecten (landen bijgedragen); naast verzekering werkloosheidsschokken doelbewust 4) impact belastingpeil scenario’s voorgelegd: belastingen; zullen iedereen toenemen 0 5% alleen rijken 1% 5) administratieve onderscheidt EU zelf Men interpreteren stelsel (waarbij fonds rechtstreeks overschrijven rekening som geld beschikking stelt hele uitkeringsstelsel nationaal blijft) zover omschrijven alternatieven; testen ‘Europese’ ‘nationale’ risico-delend 6) werkzoekenden onderscheiden scenario’s: werklozen; baan accepteren anders uitkering; week minstens één vacature reageren aanbod levert 324 (3 x 2 3 = 324) Deze allemaal doet manier Iedere ziet 6 toevallige getrokken totale set alternatieven robuuste conclusies formuleren cruciaal random draw methode noemt survey experiment conjoint analysis Er mag misverstand beogen Neem bijvoorbeeld stelling extra cijfers duidelijk vormen bijdragen werkloosheidsverzekering vorm veronderstellen: ‘0 5%’ ‘1%’ eenvoudige getallen boodschap Terwijl enkele belangrijke uitgangspunten’ reeks laten organisatie open peiling: dekkingsgraad uitbetaalt schulden al details motiveren waarom dekken essentie diversiteit tijdens voorbije jaren geformuleerd rond thema relevant accuraat toegankelijk fundamentele weten keer zo’n beleidskwestie verwezen beleid zich inbeelden omdat praktijk bestaat uitgetest wilden oefening verbeelding té ingewikkeld steekproef dekt werd Oostenrijk België Denemarken Estland Finland Frankrijk Duitsland Hongarije Ierland Italië Polen Spanje ontwikkeling type welvaartsstaat (en name werkloosheidsstelsels strengheid a v leven werkloosheidsuitkeringen2 prestaties 10 jaar geografische ligging lang lid georganiseerd IPSOS online panel oktober november representatieve Voorzichtigheid beïnvloeden beoordelen probeerden deelnemers verwijzingen potentiele voor- nadelen Het positieve resultaat verwacht Doordat vermelden verwachte voordelen onderbelicht: ‘voordelen’ principes beantwoorden ‘nood’ (expliciet: ‘landen werkloosheid’) (impliciet want gebruiken woord niet) moral hazard optreden: verzekerd ernstige daarover proactief voeren; verbeteren prikkels voorkomen houden verminderen Hoewel bepaalde voorstel) natuurlijk remedies voeren gedrag onderwijs: aanzetten na analyse antwoorden verschijnselen onvermijdelijk onoplettende inconsistente ‘strengheid beleid’ bedoelen eisen werkloze beschikbaarheid arbeidsmarkt opvolging inspanningen sancties toegepast redeneren beleidsontwerpen; gebrek aandacht beschouwd probleem tenminste geïnteresseerd doordachte standpunten Langs kant realiteit stand komen opinies visie ‘onoplettende burgers’ zomaar veronachtzaamd bevat aandachttest toelaat analyses einde langer detail misschien begin onvoldoende hadden detail) (diegene gebaseerd statistische modellen) uitsluiting falen aandachttest: elimineert 19% (A1 B1; A2 B2; A3 B3) (verkiezen A B?) apart aangeven hoeverre zijn; absoluut tegen) Iemand A1 verkiest boven B1 uitspreekt geeft antwoord tegenstrijdig is: althans gezicht inconsistent Als gebeurt (niet B2 en/of Opnieuw reactie democratisch politiek proces veronachtzamen; bedoeling presenteren tasten kwaliteit aandeel meer) bedraagt 9% Slechts 6% herhaald Zowel uitsluiten 20 trekken wijzigingen confronteren gevolg: toevalbasis combineren intern voorbeeld verduidelijken Wanneer zuivere betrokken ‘netto ontvangers’ betalers’ perspectief Uit vergelijking blijkt gedeeltelijke overlap ‘onoplettende’ ‘herhaald inconsistente’ groep overblijft eliminatie categorieën 8% (maar keer) zit steeds jaarlijkse schommelingen balans ‘ontvangen’ ‘bijdragen’ uitgesmeerd tijd) betekent belastingniveau X toeneemt overheidsprogramma’s bezuinigingen doorvoert vermits externe rekenen verbetering brengen inwoner deelneemt peiling; vandaag weinig Veronderstel hij oordeel combineert: ‘geen belastingen’ (minstens) gelijk ‘70% gedurende maanden’ Zo’n pakket haalbaar uitvoerbaar verder dalen bezuinigd overheidsuitgaven overheidsschuld toenemen; beschouwen ‘intern inconsistent’ illustreert interne consistentie afhankelijk waar garantie loonvervanging overheidsinkomsten voorzichtig oordelen bestek onderzoek slechts ruw benaderend vellen Zoals zal blijken zoomen consistent 4 Eerste vaststellingen: beperkte tegenstand ‘risicodeling’ beperkt: 10% verwerpt ‘verwerpen’ omschrijft als: keken omgekeerde patroon (‘een voor’): 66% 5 getoond Figuur ES1 bespreken ‘inconsistentie’ cijfer wijzigt (voor landen) elimineren zeer ruwe vervangingsratio géén marginaal (tot 66 9%) aandachttoets uitgesloten ES1: Steun (hele Toelichting middelste balk toont 44% zegt hij/zij linkse enkel aangeeft (de ‘niet Let veel populair echter ES2 ‘gemiddelde steun’ weergeeft per gemiddeld ES2: Gemiddelde 38%; (denkbeeldige) stemming Fransen 38% ‘ja-stemmen’ uitgebracht staat voor’) ja-stem’ 55% ligt 40 beeld meestal lager rijkere ontwikkelde gemiddelde aanzienlijk Estland) hard Ierland) Over die: (ze liever vervanging gemeenschappelijke bodem systeem percentage); mensen; belastingverhoging; (bijvoorbeeld eis verliezen) Interessant gevoeligheden laat fijnere toe invloed achtergrond persoonlijk wereldbeeld Ons illustratie aanduidingen verrassend positief staan tegenover vaststelling ‘voor Europa’ lage inkomens hoge woorden selectieve achterban uitsluitend eerder hoog ladder nemen academisch spitten Potentiële meerderheden voorspellingen alsof gestemd Vanzelfsprekend nodige omzichtigheid biedt daarvoor toch uitgangspunt ES3 voorspelde samengenomen net supranationale plaatsvinden staafjes specifiek EURW-beleidsontwerp verhouding diegenen uitgesproken achter veronderstellen ‘neutraal’ (‘noch ‘neutralen’ proportioneel verdelen ‘ja’- ‘neen’-kampen verplicht horizontale lijnen staafje ‘ja’-stemmen keren tégen voorligt top bovengrens ondergrens ‘stemming’ ES3: Voorstelde (alle samen) zoomt interessant theorie: (van links rechts figuur) ‘meest populaire’ tweede ‘minst populaire 80% krijgt (met is) free lunch (‘gratis maaltijd’) iets betalen: consistent’ overgrote minst combineert vloer minimumgarantie eigenlijk werkende vergt omwille feit vier rechterkant combinaties alleszins Van neemt inzet tolerantie blijvende beschrijving (onder as Tabel ES1) identiek verkiezen niveau; constant generositeit: subsidieert subsidiëren; landen: toelaten contrast toelaat; belastingen: stijgen respondent; veronderstelt E1 kenmerken labels: LAAG MINIMUM HOOG & GEEN HERVERDELING EN BINNENLANDSE BINNEN TUSSEN LANDEN Eigenschappen consistente Figuren ES4 (mogelijks) D1 D2 D3 tolerant: D4 betalen D5 D6 passend vrij helder meebrengen bijzonder binnen progressieve saldo méér genieten verzekeringsmechanisme ontwerp: 65% ‘neutrale respondenten’ 50% volgens besluitvorming Raad kijken afzonderlijke ES4: Voorspelde Nederland): hoogte balkjes Nederlanders hier meegeteld) Bij ‘HOOG HERVERDELING’ spreekt ongeveer Nederlandse (het verticale lijntje betrouwbaarheidsinterval weer; schatting) inbegrip zijn: Dus ‘tegen’ denkbeeldige ‘voor’ (meest balkje) groot verschillend afwijkend toonden korte ingaan samenvatten herverdelende lichte Ook enthousiast binnenlands herverdeeld bescheiden lastenverhoging lineair iedereen); Ten slotte binnenlandse behoren kloof gezien geschiedenis bijdragebetalers’ begroting; bevestigt eerdere studies verdeeld conclusie onderzocht potentiële Of afzwakt hangt af vereist wij gronde bespreken) vanzelfsprekend zaak besluitvorming: uniform dient vastgelegd Aanwijzingen pro’s contra’s betekenen aanwijzingen beleid: