Download presentation
CDV-dienstencheques-15.6.2016
Dienstencheques: maatschappelijke
waardering voor laaggeschoolde arbeid
Frank Vandenbroucke
Colloquium CD&V
Brussel, 15.6.2016
Structuur presentatie
• Laaggeschoolde arbeid
– Vlaanderen & Nederland
– Belgisch/Vlaamse beleidslijnen sinds 2003-2004
• Dienstencheques
– Probleemstelling: een ‘trilemma’?
– Kenmerken van de Belgische ‘middenweg’ in het trilemma
– Beoordeling
Vlaanderen – Nederland : werkzaamheid
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
25-54 Vlaanderen
25-54 Nederland
Vlaanderen – Nederland: werkzaamheid
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
25-54 Vlaanderen
25-54 Nederland
55-64 Vlaanderen
55-64 Nederland
Vlaanderen – Nederland : werkzaamheid
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
25-54 Vlaanderen
25-54 Nederland
Laaggeschoold 25-54 Vlaanderen
Laaggeschoold 25-54 Nederland
55-64 Vlaanderen
55-64 Nederland
Vlaanderen – Nederland : werkzaamheid
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
25-54 Vlaanderen
25-54 Nederland
Laaggeschoold 25-54 Vlaanderen
Laaggeschoold 25-54 Nederland
55-64 Vlaanderen
55-64 Nederland
Laaggeschool 55-64 Vlaanderen
Laaggeschoold 55-64 Nederland
Mensen met lage scholingsgraad
• Wie zijn deze mensen, wat zijn hun kansen?
• Drie historische beleidslijnen sinds 2003-2004
– Activering
– Structurele lastenvermindering en doelgroepkortingen
– Dienstencheques
Evolutie van federale lastenverminderingen
voor lage en hoge lonen
Bron: RSZ; 2014: gemiddelde van eerste twee kwartalen
Evolutie van federale lastenverminderingen
voor lage en hoge lonen
Bron: RSZ; 2014: gemiddelde van eerste twee kwartalen
Federale lastenvermindering: lineair of niet?
Vlaams doelgroepenbeleid: wat met groep 25-54?
Bijdrage van dienstencheques in werkgelegenheid (op
basis van scholingsniveau)
Bron: CRB
Meer jobs?
Fatsoenlijke jobs?
Geen tweedeling
voor sociale zekerheid
Beheersing overheidsuitgaven?
‘Trilemma’ van de diensteneconomie
Dienstencheques: goede middenweg?
Voor iedereen toegankelijk
Forse subsidiëring van consumptie
Brede tewerkstellingskansen
Fatsoenlijke jobs met een
arbeidscontract
Driehoekmodel: gebruiker –
werknemer – erkende werkgever
(trilateraal model; risicopooling)
Trilateraal versus bilateraal
model
Farvaque 2013
Modellen in Europa
Landen met
voornamelijk
bilateraal model
Landen met
voornamelijk
trilateraal model
Landen met een
gemengd model
met voornamelijk
bilateraal systeem
AU, DE, NL, SP, IT,
HU
BE, DK, FI, SE, UK Fr (70%)
Hoog aandeel
zwartwerk
Farvaque 2013
Duitse minijobs in private huishoudens: 285.000
1. Impact werkgelegenheid – meer jobs
Idea Consult, RVA
15077,0
38205,0
61759,0
87152,0
103437,0
120324,0
136915,0
149827,0 151137,0
–
20000000,0
40000000,0
60000000,0
80000000,0
100000000,0
120000000,0
140000000,0
–
20000,0
40000,0
60000,0
80000,0
100000,0
120000,0
140000,0
160000,0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
VTE Werknemers Aantal gebruikte cheques
25% van groei arbeidsuren
2. Kwaliteit dienstenchequejobs
Stijging van het gemiddeld uurloon: algemeen gekend
brutoloon (gemiddeld 10,82 euro in 2012)
Meer contracten van onbepaalde duur: meer dan 47% in
2012 tegenover 10% in 2007
Grote flexibiliteit in keuze uren en uurregeling
Groot aandeel deeltijds werkenden: 65% kleine deeltijdse
baan; 25% grote deeltijdse baan; 10% voltijdsen (2012)
Groter aandeel voltijds werkenden in OCMW’s (19%), laagste
aandeel in uitzendsector (4%)
Kwaliteit – vervolg
Opleiding – pijnpunt en positieve evolutie
Voor ca. 20% van de werknemers doet men beroep
op het fonds, vooral kleine en nieuwe
ondernemingen
Meer ondernemingen vinden de weg naar het
fonds
Toch bijna 63% onderbenutting van het
opleidingsfonds
Versterking van de opleidingsinspanningen van
VDAB bij invoering 60% regel (60% leefloners en
werklozen)
Prijs, subsidie en inkomsten per uur
0
5
10
15
20
25
Jan. 2004
Mei 2004
Sep. 2004
Jan. 2005
Mei 2005
Sep. 2005
Jan. 2006
Mei 2006
Sep. 2006
Jan. 2007
Mei 2007
Sep. 2007
Jan. 2008
Mei 2008
Sep. 2008
Jan. 2009
Mei 2009
Sep. 2009
Jan. 2010
Mei 2010
Sep. 2010
Jan. 2011
Mei 2011
Sep. 2011
Jan. 2012
Mei 2012
Sep. 2012
Jan. 2013
mei/13
sep/13
jan/14
Gebruikersprijs
(euro)
Subsidie voor
ondernemingen
(euro)
Bruto-inkomst
onderneming
Prijs, subsidie en inkomsten per uur (index)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Jan. 2004
Apr. 2004
Jul. 2004
Okt. 2004
Jan. 2005
Apr. 2005
Jul. 2005
Okt. 2005
Jan. 2006
Apr. 2006
Jul. 2006
Okt. 2006
Jan. 2007
Apr. 2007
Jul. 2007
Okt. 2007
Jan. 2008
Apr. 2008
Jul. 2008
Okt. 2008
Jan. 2009
Apr. 2009
Jul. 2009
Okt. 2009
Jan. 2010
Apr. 2010
Jul. 2010
Okt. 2010
Jan. 2011
Apr. 2011
Jul. 2011
Okt. 2011
Jan. 2012
Apr. 2012
Jul. 2012
Okt. 2012
Jan. 2013
Apr. 2013
jul/13
okt/13
jan/14
Gebruikersprijs
Subsidie
ondernemingen
Bruto-inkomst
onderneming
Consumptieprijsind
ex
‘Aplatissement’ van de
driehoeksverhouding (Defourny et al.)
Rendabiliteit is groeiende contrainte => model kan onder
druk komen
3. Evolutie van de overheidssubsidie 2004-
2012 (zonder fiscale aftrek)
90,9
239,1
445,5
652,9
883,1
1041,9
1220,6
1421,1
1594,9
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Overheidssubsidie
Idea Consult, 2012
en RVA
2012
Bruto: 0,49% BBP
Netto: 0,28% BBP
Een middenweg in het ‘trilemma’
Tewerkstelling (1): aanzienlijke bijdrage aan tewerkstelling
kwetsbare groepen – kansen
Inkomensgelijkheid (2)
Meer dan minimale loon- en arbeidsomstandigheden
Volwaardige sociale bescherming
Driehoeksverhouding met wisselende kwaliteit
Beheersing overheidsuitgaven (3)
Toenemende overheidskost – model onder druk
Vernauwing van de financiële marges ondernemingen
Opsplitsing van terugverdieneffecten bij regionalisering
Ondersteunen belangrijke maatschappelijke doelstellingen
Combinatie van werk en gezin
Verhoging welzijn dankzij huishoudelijke hulp
Aandacht voor branchevervanging met thuiszorg
Vergelijking activiteiten in de Vlaamse
zorgsector en dienstencheques
Gezinszorg Aanvullende
thuiszorg
Logistieke diensten Dienstencheques
Non-profit: vzw’s,
ocmw’s
Non-profit: Vzw’s en
ocmw’s
Non-profit: Ocmw’s Commercieel en
non-profit
Persoonsverzorging Poetsen Poetsen Huishoudelijke
ondersteuning:
poetsen, wassen,
strijken, koken, kleine
naaiwerken
Hulp in het
huishouden (wassen,
strijken, koken)
Oppashulp GEEN oppas GEEN oppas
Psychosoc. Ped.
Begeleiding
Uitvoeren van
karweitjes
Uitvoeren karweitjes GEEN karweitjes
Poetsen in beperkte
mate
GEEN gezinszorg Boodschappen
doen, strijken en
verstelwerk extern,
begeleid vervoer
personen met een
beperking
Aandeel vrouwen (25-64) in zorgjobs (isco 513) en
schoonmaakjobs (isco 913), % van alle vrouwen (25-64)
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
zorg (513) België
schoonmaak (913) België
zorg (513) Nederland
schoonmaak (913) Nederland
Aandeel laaggeschoolde vrouwen (25-64) in vrouwen in
zorgjobs en schoonmaakjobs, België en Nederland
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
zorg (513) België
schoonmaak (913) België
zorg (513) Nederland
schoonmaak (913) Nederland
Een zekere verdringing
treedt op
Bronnen
• Hoge Raad voor de Werkgelegenheid, Verslag 2013. Laaggeschoolden op de arbeidsmarkt.
• Hoge Raad voor de Werkgelegenheid, Verslag 2014. Deelname aan de arbeidsmarkt van
personen met een arbeidsbeperking of een chronisch gezondheidsprobleem.
• E. Samoy, Handicap en arbeid, Departement WSE
• SERV-Commissie Diversiteit, Werkbaar werk voor personen met een arbeidshandicap
• M. Dejemeppe & B. Van der Linden, Réduction des cotisations patronales: tout miser sur les
bas salaires, Regards Economiques, Octobre 2015
• F. Vandenbroucke, Dienstencheques: een vraagstuk van erkenning, S&D, Jaargang 72,
nummer 1, Februari 2015, pp. 32-41 – statistische bijlage op website S&D
• V. Corluy & F. Vandenbroucke, F. (2015), Huishoudens zonder werk in België, Leuvense
Economische Standpunten 2015/149, Faculteit Economische en Bedrijfswetenschappen-CES,
KULeuven
Alle publicaties: www.frankvandenbroucke.uva.nl