Download fulltext
229

De pensioenhervorming blijft een werf Frank Vandenbroucke hoogleraar KULeuven Tijd 23 juli 2015 Het parlement stemt vandaag over de verhoging van pensioenleeftijd tot 67 jaar in 2030 Doordat beslissing al vastlag het regeerakkoord was breder draagvlak dan regeringsmeerderheid meet af aan uitgesloten Of andere aanpak met meer tijd voor overleg en uitzicht op volledige hervorming pensioenstelsel wel zou gecreëerd hebben weet ik niet debat is nu alleszins gepolariseerd: hogere wordt door tegenstanders verketterd terwijl voorstanders zich borst kloppen dat “de pensioenhervorming” feit Hoe sterker laatste groep indruk geeft werk erop zit hoe eerste geneigd zal zijn om te stellen helemaal herbegonnen moet worden Beide posities kortzichtig: termijn moeten leeftijdsvoorwaarden aangepast worden; maar fundamentele nodig jongste verslag Studiecommissie Vergrijzing (SCvV) illustreert dit Vooreerst toont SCvV significante impact heeft pensioenuitgaven Wie stijging wil afremmen toch fatsoenlijke pensioenen garanderen dergelijke maatregel [op hoogstwaarschijnlijk]1 kunnen vermijden Daarom stelde Pensioencommissie alleen loopbaaneisen ook leeftijdseisen evolueren Qua transitie besluitvorming suggereerden we strategie; die reden analyseert ons rapport scenario’s zonder definitief voorstel formuleren Alhoewel belangrijk resultaat onzeker: SCvV-verslag bevestigt In gunstige hypothese m b t pensioneringsgedrag (de zgn “verschuivingshypothese”) verlagen maatregelen vergrijzingskost 2 1 procent bruto binnenlands product (bbp); minder vermindert ongeveer 3 verschuivingshypothese vermoedelijk gunstig: ze veronderstelt rond spil – mate waarin mensen eerder stoppen later er precies uitzien zoals huidige gedrag 65 jaar; wettelijke twee vertalen gemiddeld pensioenuitstel Waarschijnlijk anders feitelijke beperkter zijn; enige prikkel langer werken pensioenbonus overigens afgeschaft prikkels punt uit weerhouden regering Bovendien arbeidsmarkt kwaliteit arbeid aanpassen groeiend aanbod 60-plussers Op beide fronten winkel nog onzekerheid: weten economie demografie zullen berekent iets voorspoedige ontwikkeling arbeidsproductiviteit (in verhouding optimistische daarover referentiescenario) verhoogt bbp Deze woorden tussen brackets ingestuurde tekst publicatie krant hangt onder industriële structuur technologie opleidingen menselijk kapitaal Dit brengt me bij centrale boodschap rapport: pensioencontract zekerheid bieden onzekere wereld Ingebouwde aanpassingsmechanismen zorgen stabiele inkomens gepensioneerden actieven wat economische demografische toekomst kerngedachte geconcretiseerd puntenstelsel heden opgepikt leidt ondanks afschaffing zo armoede ouderen ontkracht doemdenken toekomstige horen kanttekeningen Ten goed inzake pensioenen; zwaarder doorwegen gemiddelde pensioenniveau tweede werknemerspensioenen toenemende samengedrukt minimumpensioen afkalvend maximumpensioen: berekeningsplafonds maximum bepalen volgen lonen immers automatisch Dat legitimiteit stelsel werknemers betere steeds ondermijnen scenario voorligt kloof groei plafonds (die volgen) mochten productiviteit zouden stijgen ontstaat probleem Kortom kosten voorspeld; omgekeerd (nog) gunstiger sociaal bevredigend voorspeld loonevolutie zodat maxima nooit wegzakken; tegelijk verzekeren ingebouwde financiële evenwicht evoluerende norm loopbaan Een ander onderlijnt politieke mag voorbijgaan kernvragen Willen via inkomensverhouding stabiliseert? vervangingsratio’s beter betaalde peil houden? flexibele uitstapleeftijd werken? Welk type minimumpensioenen willen we? gaan wijzigingen gezinsverbanden dwingen eenvoudige tweedeling ‘gehuwd gehuwd’ verlaten? Is alternatieve financiering nodig? hoorzitting na besteedde Parlement toe weinig aandacht Men kan hopen leeftijd verandert nieuwe Nationale Pensioencomité waar sociale partners zetelen verbreden één voorwaarde: vragen comité stelt mogen verengd specifieke thema’s Ze geheel noodzakelijke bestrijken