Download fulltext
195

EEN STERK EN BETROUWBAAR SOCIAAL CONTRACT Voorstellen van de Commissie Pensioenhervorming 2020-2040 voor een structurele hervorming pensioenstelsels 2020- 2040 De leden 2020-2040: Jos Berghman Alain Jousten Jacques Boulet Françoise Masai Bea Cantillon Gabriel Perl Pierre Devolder Erik Schokkaert Jean Hindriks Yves Stevens Ria Janvier Frank Vandenbroucke 1 Inhoudstafel DEEL I : UITGANGSPUNTEN 6 Opdracht 2 Waarden beoordelingscriteria en indicatoren 11 3 Het pensioensysteem als sociaal contract: sociale verzekering 14 4 actuele Belgische pensioensysteem: beoordeling recente wijzigingen 17 In Kader leggen we het verschil uit tussen vervangingsratio uitkeringsratio 5 Waarom hervormen? Motivering gemeenschappelijke krachtlijnen over stelsels voorwaarden om te slagen 45 II: PRINCIPES VOOR NIEUW WETTELIJK PENSIOENSYSTEEM OP BASIS VAN REPARTITIE 47 Een nieuwe zekerheid 7 Opvolging bewaking doelstellingen betrokkenheid partners 55 8 Repartitie op basis puntensysteem 62 9 Eerlijke flexibiliteit deeltijds pensioen zware beroepen 85 10 Fatsoenlijke eenvoudige minimumregelingen 94 Correcte maxima die algemene inkomensevolutie volgen 97 12 moderne gezinsdimensie 103 13 Gelijkgestelde periodes bij werknemers zelfstandigen 108 Herwaardering vroegere lonen in pensioenberekening welvaartsvastheid 110 15 Convergentie binnen wettelijke pensioenregelingen hervormingen ambtenarenpensioenen zelfstandigenpensioenen 115 16 Sensitiviteitsanalyse parametrische verhoogde werkzaamheid 129 III: ROL KAPITALISATIE IN WETTELIJKE AANVULLENDE PENSIOENEN 172 Kapitalisatie repartitie 18 wettelijk kapitalisatiestelsel contractanten publieke sector 175 19 Hervormingen uitbreiding aanvullende pensioenen 176 IV: VOORWAARDEN INZAKE FINANCIERING WERKGELEGENHEID ARBEIDSMARKTBELEID 182 20 uitdaging notendop 21 Twee cruciale voorwaarden: gepaste financiering meer 184 V: TRANSITIE NAAR 186 VI: 187 Lijst kaders 1: Enkele voorbeelden pensioencommissies buitenland 2: Inspanning bijdrage 3: Vervangingsratio’s uitkeringsratio’s pensioensector 4: Budgettaire middellange termijndoelstelling (MTO) context vergrijzing 33 5: hervormde pensioenbonus 41 6: Loopbaangevoelige actuariële correcties 87 7: Maxima 98 8: Illustratie belang herwaarderingsprincipes 9: rol 114 10: Aanvullende na akkoord arbeiders-bedienden 177 tabellen Tabel 4A: Overzicht typegevallen werknemersregeling 4B: Resultaten (inclusief regering Di Rupo I) 4C: Impliciete evenwichtsbijdragevoet drie pensioenregimes socioeconomische afhankelijkheidscoëfficient 24 4D: Indicatoren inzake inkomensarmoede inkomenspositie ouderen 27 4E: Publieke uitgaven 30 4F: Verandering budgettaire kost referentiescenario: decompositie verandering verklaard door toename levensverwachting andere demografische factoren 31 8A: Modelfiche potentieel gerechtigde voorafgaand aan informeren stand zijn pensioenrekening 72 12-A: Mogelijke combinaties geval overlijdensdekking 106 15A: Massa rust- overlevingspensioenen per deelsector overheid loonmassa 2013 125 15B: ten laste Staatskas 126 16A: Waarneming vooruitzichten 132 16B: Voorwaarden toegang tot indien 2016 geïndexeerd worden geboorte (gemiddelde (M+V/2) jaartal) 134 16C: vervroegd gesimuleerde scenario 136 16D: Procentuele vermindering aantal pensioengerechtigden werknemersstelsel Vergelijking “uitstel/aanpassing pensioenen” volgens twee hypothesen referentiescenario 141 16E: Gemiddelde leeftijd loopbaanduur opname rustpensioen werknemer (referentiescenario: loopbaan < 35 jaar = 34 hypothesen: 37 36 jaar) 143 16F: Impact werkgelegenheid BBP werkloosheidsgraad 145 16G: Werkzaamheidsgraad 147 16H: 149 16I: gemiddeld gepensioneerden instromen rustpensioenstelsel der opzichte theoretisch 151 16J: alle 16K: Gerechtigden % loon 153 16L: Frequentie intrede 2060 naar geslacht 155 16M: hypothese maximaal uitstel pensionering maximale impact 156 16N: minimaal minimale 157 16O: 159 16P: vergelijking met 161 16Q: ontbonden 163 16R: "van werkzaamheid" 166 figuren Figuur 4Aa: Geaggregeerde vervangingsratio: netto 22 4Ab: bruto Financiering kosten termijndoelstelling: vergrijzingskost primair saldo schuldgraad intrestlasten begrotingssaldo Gesimuleerde opgelegde loopbaanvoorwaarde gekoppeld 137 bijlagen: Bijlagen betreffende diverse pensioenstelsels: pensioenstelsel pensioenvoorzieningen Toekomst overheidssector Thematische Minimumregelingen Leeftijdsvoorwaarden Tijdsregistraties modernisering Formele analyses: Bijdragen solidariteit automatische aanpassingen flexibele eerste pijler: formeel denkkader Vicepremier minister Pensioenen Alexander Croo stelde april samen Sabine Laruelle Minister Middenstand KMO’s Zelfstandigen Landbouw Deze onafhankelijke commissie kreeg opdracht werk geleverd Nationale Pensioenconferentie inhoudelijke expertise commissieleden verdere bereiden zo financiële duurzaamheid onze versterken Bij oprichting werd uitdrukkelijk gesteld dat dit rapport vervolgens voorwerp dient maken breed maatschappelijk debat niet minst stakeholders Op deze manier zouden doordachte onderbouwde onafhankelijkheid opgestelde hervormingsvoorstellen voorliggen regeringsonderhandelingen verkiezingen 25 mei 2014 Zoals zal blijken is er inderdaad overtuigd grondige nodig hebben begrepen vanuit dubbel perspectief: a) logisch mogelijk uitwerken langere termijn overgangsmaatregelen geleidelijk voege kan treden robuust genoeg rijpheid komen tegen b) Krachtlijnen maatregelen voorstellen tegelijk toelaten kortere hoofd bieden stijgende onder omwille opaboom (d w z gaan babyboom generatie) nog volledig detail uitgewerkt A fortiori konden concrete effecten ervan kwaliteit precieze onderzocht Dit moet daarom beschouwd voorstel normatief kader waarin verkend veeleer dan afgewerkt hervormingsvoorstel tijdsbestek liet toe tafel kwantitatief kwalitatief onderzoeken Dergelijke zou ongeveer vragen (zie 1) verleden waren EU-lidstaten studiecommissies actief officieel mandaat hadden Over algemeen ging gestructureerde processen meerdere jaren beslag namen - Verenigd Koninkrijk 2002 ‘Pensions Commission’ opgericht bestaande experten publiceerde 2003 haar werkplan 2004 verslag 2005 tweede 2006 finaal 2010 ‘Independent Public Services Pensions (2010-2011) fundamentele analyse voeren ouderdomspensioenen Malta sinds begin eeuw werkgroepen commissies '2010 Working Group' 2012 strategische evaluatie (‘strategic review’) doelmatigheid houdbaarheid solidariteitsmechanismen Maltese Nederland werden periode 2009-2010 expertencommissies bevoegde adviseren gebied evolutie Nederlandse pensioenpijler: Parameters (2009) Beleggingsbeleid Risicobeheer Pensioenfondsen (2009-2010) Toekomstbestendigheid Pensioenregelingen Zweden 2011 The ‘Government Commission for Longer Life and Retirement Age’ loopbanen analyseren formuleren verder verlengen bijzonder herbekijken leeftijdsdrempels steeds pensioeninstellingen Federaal Planbureau Centrum Sociologisch Onderzoek KULeuven FOD Sociale Zekerheid zeer erkentelijk hulp ondersteuning ze gekregen heeft Tegelijk ervaren fors investeren beleidsvoorbereidend onderzoek Niet alleen geïnvesteerd worden; beschikbare ook beter gebundeld stelt betrokken diensten maar tevens Kenniscentrum richten voorbeeld Gezondheidszorg onderlijnt zich beweegt spanningsveld ‘wat wenselijk?’ haalbaar?’ Zowel men beoordelen dubbele vraag Dat laat vertalen vier beoordelingscriteria: welke mate dragen tot… • performantie systeem? coherentie transparantie We danken name Guy Van Camp (FOD Zekerheid) Hans Peeters Nina Donvil (CESO) hun enorme inzet data simulaties alternatieve voorstellen; Johan Janssens (PDOS) genereuze al domein Aertssen (RVP) medewerking teksten Anne Vanderstappen Veerle Maesschalck (RSVZ) zelfstandigenstelsel Ook Dirk Moens Marjan Maes (KULeuven) Diego Collado Julie Vinck (CSB) leverden nuttige analyses vertaalwerk voorbereid gecoördineerd Koen Vleminckx Coördinator Publicaties legitimiteit Nog anders gezegd criteria vast waaraan moeten beantwoorden neutraal: gebaseerd normatieve uitgangspunten waarden voorop liggen organisatie Solidariteit; Individuele verantwoordelijkheid; Intergenerationeel evenwicht sectie betrekking (wat vaak pijler omschrijft) beschouwt beleid m b t derde intrinsiek deel pensioenbeleid mogelijkerwijze zinvolle vorm spaarbeleid gunstige fiscale behandeling verantwoord argumenten wijst erop welzijn afhangt heel wat toegankelijkheid gezondheidszorg zorg huisvesting mogelijkheden verenigingsleven biedt samenleving inbreng participatie waardeert… omvat dus bredere agenda bod komt verantwoordelijkheid verdeeld verschillende overheden: federale gewesten gemeenschappen lokale besturen Hoewel toespitst fout daaruit besluiten verantwoordelijk coherent socialezekerheidsbeleid inbegrip bespreekt beleidsdomeinen echter tenzij bepaalde facetten direct verband houden of berekening goed bewust onmogelijk los zien evoluties arbeidsmarkt voldoende jobs werkbare beschikbaar zullen oudere focus houdt geenszins ontkenning realiteit uitdagingen volgt wordt ontwikkelingen oog verloren slechts grote lijnen aangezien kwestie overstijgt Evoluties beurt afhankelijk economische duurzame evenwichtige groei cruciaal ons bestel valt buiten bestek studieopdracht Experten kunnen plaats stellen actoren politieke besluitvorming overleg Sociaal geldt land goede regel voorbereiding besluitvorming; interprofessionele via paritaire beheer nauw dagelijkse uitvoering waarde zeker architectuur Belangrijke kwesties behoren bevoegdheid zowel principieel niveau Zo lijst (binnen nader bepaald cf 8) realiseert hiervoor geëigende overlegformule gebracht 7) precies definiëren privésector gelijkgesteld gewerkte best gebeuren raam maakt onderscheid Parametrische wijzigen specifieke parameters (zoals leeftijden lengte loopbanen; variabelen gebruikt pensioenberekening…); systeem noodzakelijk minder drastisch betreft gevolgen toekomstige actieven Structurele ontstaan noodzaak brengen Voor begrip structuur terminologische ‘wettelijke’ ‘aanvullende’ ‘kapitalisatie’ ‘repartitie’ ‘de pijler’ belangrijk preciseren hier (die verplichte aansluiting zijn) behoudens onderneming sector) fundamenteel bestaat pensioenen; Met daarnaast kapitalisatie Vandaag België voorgaande onderscheid: repartitie; gaat a priori zijn: qua financieringstechniek even spelen Binnen ondersteund wel dele verschillend Om reden bespreken eerst reeks Vervolgens Daar behandelen mogelijke deels dezelfde degene huidige zes delen Onze – inspireren uiteenlopende scenario’s omschrijven volwaardige contract inhouden Daarna beschrijven kort ogenblik ondergaat (sectie 4) vatten waarom geven secties principes hervormd hoe evenwichten opgevolgd bewaakt daarbij repartitiestelsel voortaan berekenen punten nood idee ‘deeltijds pensioen’ minima Sectie behandelt verhouding gezin individu gelijkgestelde herwaardering uitbetaling vertrekt uitleg vandaag gehanteerd voorgesteld ingepast zoals omschreven berekeningsmethode snijden vraagstuk uitstek structureel is: repartitiestelsels daarin convergentie presenteren sensitiviteitsanalyse werkzaamheidsgraad Federale vat schetst waarbij aangevuld somt onderzoekt stappen gezet veralgemening vierde 21) gewijd geslaagde pensioenhervorming enerzijds voorwaarde anderzijds arbeidsmarktbeleid financieringsvraagstuk kritisch gegeven doorslaggevend haalbaarheid belangrijke opties sleutel pensioenstrategie Nochtans laatste bespreking omdat behoorde vormt onmisbare sluitstuk determineert keuzes uiteindelijk gemaakt vijfde stippen aandachtspunten transitie nieuw zesde keren terug slotte synthese boodschap basisdoelstelling erin mensen einde adequate levensstandaard garanderen doelstelling wijzen geïnterpreteerd louter technische Elk weerspiegelt ethische visie wenselijke maatschappelijke ordening onderscheiden Eerst waarop geënt stap zetten situatie getoetst neer vastleggen Doelstellingen rekening beperkingen oplegt vertaald grondslag vormen elk individuele intergenerationeel geeft volgende betekenis: Gedurende actieve leven intensiteit arbeidsinzet relatie verschillen arbeidsinspanning hoogte passende houdend bereikt vóór sterke introduceren arbeidsinkomen tijdens ’verzekeringsfunctie’ Arbeidsinspanning vallen perfect samen: duidelijk wijze beide helder principe ruimte creëren keuzevrijheid ongelijke vijf onderwerpen behandeld mogelijkheid zekere zelf bepalen moment uittrede impliceert Solidariteit zekerheidssysteem capaciteiten beschikken betekent gecompenseerd persoonlijke kenmerken gebeurtenissen geen controle uitoefenen waarvoor individueel gehouden bevat mechanismen (on)rechtstreeks zorgen transfers middelen deelgroepen Hierdoor corrigeren ongelijkheden rechtvaardigen zwakkeren behoorlijk elkaar conflict Respect gevoel staat eigen inspanningen collectieve solidair sterkste schouders last anderen aanvaardbaar zoeken paragrafen verhoudingen één generatie generaties Daarom belangrijk: financieel duurzaam zodat lasten onaanvaardbare doorgeschoven diezelfde eveneens gegarandeerd Beoordelingscriteria beleidsdoelstellingen vertaling mee geïsoleerd functioneert coherente geïntegreerd perverse vandaar internationale competitiviteit economie incoherent luiken toegenomen vrouwen diversiteit instabiliteit samenlevingsvormen behoefte professionele mobiliteit… Coherentie vereist verwachten veranderingen gesitueerd wenselijkheid werken i performantie: adequaat Elkeen bereiken sterk afwijkt hij kende zonder verplicht professioneel blijven Omwille hechten hangt af gemiddelde generositeit verdeling armoede voorkomen vanzelfsprekend aandachtspunt ii Financiële houdbaarheid: randvoorwaarden respecteren Hierbij elementen streven lange Zonder gedrang des belangrijker wanneer repartitiesysteem impliciet inhoudt noodzakelijke bouwen aangewezen voortdurend aanpassingsmechanismen voorzien mag gerealiseerd onredelijke verhoging belastingdruk bevolking immers iii transparantie: geheel transparante slaat toekenningsvoorwaarden uitbetaalde betekenis Enerzijds essentieel administratief beheersbaar intergenerationele zichtbaar Anderzijds burgers opgelegd regels leesbaar Alle begrijpen pensioenrechten opgebouwd licht daarvan beslissingen nemen draagt overigens iv legitimiteit: iedereen aanvaard uitgelegd concreet ingevuld aansluitend verwachtingen rechtvaardigheidsopvattingen Verschillende gelijkaardige situaties daarvoor aanvaarde redenen bestaan Mensen gevoelen rechtvaardig beloond Opdat echt toekomst zelfs absolute zekerheden uitleggen beoordelingsassen hangen criterium gelezen ‘Publieke legitimiteit’ draagvlak hele garanties houdbaar beantwoordt maatstaven Maar begrijpelijk uitgedrukt systematisch bewaken hand wetgevend verankerd vormen: meten opstellen indicatoren; Actie ondernemen ontoelaatbare afwijkingen opduiken onevenwichten en/of realiseren doelstellingen) vooraf vastgelegde spelregels; Automatische inbouwen Kwantitatieve hierbij telkens geschetst omgezet opdracht; ter illustratie aanzet vorige toegelicht levenstandaard minimuminkomenswaarborg vervangingsratio’s gedefinieerd 3) essentie (jongeren werkenden gepensioneerden) perspectief instantie erkent naast bijstand gebruiken uitdrukking ‘sociale verzekering’ Ten doordat sluiten ontstaat globale pooling risico’s private verzekeringen dimensies ingebouwd bv degenen weinig verdienden veel (door maxima) ziek onvrijwillig werkloos tegenslagen getroffen periodes)… verzekeringsaspect veronderstelt tegenover bijdragen rechten uitkeringen staan; aspect verwijst collectief gedragen strikte wederkerigheid nuanceren punt legden klemtoon karakter Stelsels laten samenhangen verdelen risico verminderd wordt: ‘verzekeren’ zuiver ‘gedefinieerde bijdragen’ (defined contribution) volledige negatieve schok fluctuatie prestaties’ benefit) uitgangspunt dimensie waarborgen intragenerationeel verandert demografisch vlak kennen reeds; waarvan aard benadrukt ontwerp (waarin uitstippelen Beide volwaardig verzekeringssysteem ontwikkeling bijkomende behoeften koopkracht essentieel: discriminatie pensioenplannen aangeslotenen zorgvuldig gezonde kostenstructuur redelijke rendement Onder parafiscale legitiem billijke inspiratie zgn Musgrave gestabiliseerd (John Myles ‘A New Contract the Elderly’ G Esping-Andersen et Why need new welfare state Oxford University Press 2002) Wanneer woord ‘bijdragen’ juridische administratieve (waarbij werkgevers- werknemersbijdragen zekerheid) aangeduid belastingen betalen ‘Bijdrage’ leveren activiteiten daar eventueel pensioencontext meest liggende maatstaf bijvoorbeeld brutoloon operationele gelden) ‘economische bijdrage’ ‘inspanning’ hetzelfde: relatief inspanning terwijl eerder beperkt ingeschat markt Men denke laaggeschoold verdienen: arbeidsduur groot toch zoveel ‘economisch althans recht doen verwijzen tijdsmetingen arbeidstijd (uitgedrukt jaren) arbeidsintensiteit loopbaanjaar voltijds equivalente dagen VTE dagen) element blijkt verdienen arbeidsmarkt: resultante ‘arbeidstijd’ ‘inkomen eenheid arbeidstijd’ (bijvoorbeeld bruto-jaarloon vermenigvuldiging jaarbasis arbeidsuur) beseffen ‘bijdrage’ complexe werkelijkheid reduceert: uur maand gevolg uiting onderwijs vaardigheden kennis verwerven registratie praktische conceptuele problemen (voor zie 8; stelsel 9) niet-betaalde sfeer economisch lucratieve Ondanks nuances participeren formele arbeidsmarkt) arbeidsinkomen) beoordeelt bijlagen vindt achtergrondinformatie toelaat toetsen belicht hoofdpunten opgebouwd: cijfers puur nationaal gebruik geproduceerd berekend internationaal vergelijken bekijken 2) documenteren weer pensioenrecht inkomen referentie-inkomen juist loon) inkomens verdiend geherwaardeerd feit arbeidsinkomens intussen gestegen (De waar type ) (benefit ratio) Net meestal gelijk gepensioneerde ambtenaren gedeeld wedde opvolgen Kader3 definities waarmee vergeleken empirisch invullen Sommige ratio’s hypothetische feitelijke gegevens aftrek verschuldigde personenbelasting soms tijd gevallen doorheen Soms opgesteld nationale doeleinden evenzeer werking systemen Gegeven vele gekozen uniforme bron waaruit resultaten gehaald bronnen geput oordeel Wel opgemerkt publiek informatie zogenaamde theoretische Er leeftijdsvarianten gesimuleerd: 65 uitgegaan (ten vroegste) aanvangt Carrières respectievelijk 42 lang uitgevoerd groter samengevat 4-A Type Leeftijd Gewerkte Aanvang Aantal Plaats 1969 B 40 1974 E 28 1973 gelijkstelling 1976 1981 1994-1997 brugpensioen van2007 Bron: H Debels & J (2012) Pensioenbeleid Belgisch Tijdschrift 54(1) pp 133-158 varianten macro-economisch 50 89% macroeconomische lage types tewerkstelling (312 jaar); 2/3de (210 1/2de (150 enige aanleiding opbouw veronderstellingen jaaropbrengst (BP) pensioenvermogen (BPV) (BL) tonen gevoeligheid loopbaanjaren inactiviteit loonevolutie … gebeurt kijken niveaus simulatieresultaten opgenomen 4-B Gemiddeld Gemidd eld Zeer laag loon; 312 dagen/jaar 210 150 BP/BL BPV/BL (vermog en) bonus) 49 40% 74 70% 78 20% (bonus 5%) 9%) 43 92 90% 63 67 30% Loopbaan: korter (40 p v B-A 0 -5 -0 86 -12 -16 00% Leeftijd: (62 G-B -3 Gelijkstellingen: gelijkstellingen (waarvan brugpensioen) E-B -1 50% leiden conclusies: gelijke B-A) procentpunten stemt bedrag overeen Gewaarborgd Minimum Maandinkomen 22-jarige anciënniteit pensionering/het pensioenbetalingen verondersteld pensionering/een jaarloon bekeken (Type versus A) speelt geniet zodra combineert (minstens) 5% stijgt daardoor 46 9% 4% illustreert lagere pensioenleeftijd enkele positieve G-B); incentive vroeger suggereert niet-activiteit opgevangen E-B) Meer onbelangrijke aanvulling afwezigheid toenemen vervroegde ambtenaren7 gesimuleerd focusten vooral voordelen diplomabonificaties (preferentiële) tantièmes ongelijk groepen berekeningswijze ambtenarenpensioen leidt hogere toepassing werknemerspensioen; alleenstaanden termen (als Als progressieve belasting effect uitgesproken aanvullen observaties beeld bruto-vervangingsratio’s gecorrigeerd pensioeninkomens waardoor netto-vervangingsratio’s gunstiger uitkomen (in hieronder vergelijkingen landen gemaakt) ongunstiger hoge laatsten Niettemin blijft aanvullend verdeeld; geaccentueerd term ‘ambtenaren’ statutaire personeelsleden dienstverband benoemd bijlage voorliggende pijlers pensioenlandschap 5-54 pensioenen: lineaire ongeacht uitgekeerde kapitalen bezwaarlijk billijk fiscaal aangegeven hoog wegneemt pensioenbedragen significant hoger Daarbij aangestipt overheidscontractanten hiertoe recent gecreëerd Europese Unie OESO publiceren hanteert ‘bruto geaggregeerde vervangingsratio’ (de officiële aggregate replacement feitelijk geobserveerde individuen oud 59 Omdat indicator fase lager noemer breuk; vermoeden gevolge anciënniteitsprincipes verkennende oefening EU-SILC bevestigt werkende 64 54 2010) ratio aldus verkregen verschilt Frankrijk aanzienlijk (meer procentpunten) Noordelijke Duitsland desondanks interessante differentiële Ongeveer 575 (gemeenten OCMW's autonome gemeentebedrijven intercommunales) 2009 aangesloten initiatief VVSG RSZPPO Vlaams pensioenpijler contractuele vond voornamelijk Vlaanderen schoorvoetend weg Wallonië Brussel neemt teller concept middelengetoetste tussenkomsten arbeid Werkloosheidsuitkeringen gezinsbijslagen ziekte invaliditeit Bijkomend materiaal aanvraag pleiten aandacht besteden vergelijkt netto-basis bruto-basis (eigen CSB) scoort werkt behalve groep Zie 45% 55% 60% 65% 75% 80% 85% 2007 2008 Oostenrijk Luxemburg 23 grootste netto- gunstig o Uitkeringsratio’s projecties (FPB) d Ze instroom jaar; levert duiding dynamiek uitkeringsratio’s; noemen ‘uitkeringsratio’s instroom’ regelgeving (bij ongewijzigd beleid) verbeteren vanaf 2030 begint dalen 2020 stijgen projectie 4-C brengt tabel resultaat gevraagd impliciete bijdragevoeten concentreren afhankelijkheidscoëfficiënten nuttig bijdragevoet regime prestaties inkomsten dienen (gemiddeld pensioen/gemiddeld socio-economische afhankelijkheidsratio (aantal gepensioneerden/aantal werkenden) ‘theoretische bijdragevoet’ 2050 Stelsel 203 246 297 325 327 319 Uitkeringsratio 404 437 473 471 450 427 407 Socio 462 466 520 631 722 765 784 162 222 267 285 283 276 403 465 521 536 525 505 479 402 391 425 498 543 559 576 Ambtenarenstelsel 493 560 678 807 877 900 914 553 583 624 652 676 698 709 891 961 086 238 290 289 (nota "Une estimation à long terme du taux cotisation d’équilibre implicite différents régimes pension") overheidspensioenen werknemerspensioenen wijzigt: verloop complex invloed evenwichtstoestand (steady state) koppeling welvaart stabiele verbetering welvaartsbinding induceert steady state): sterker plateau (dit oudste genoten maximum welvaartskoppeling) Naar Generatiepact ingevoerd; interactie veroudering veroudert daalt normaal uitkeringsratio; welvaartsaanpassing zwakt leert beweging nu verklaren om: voorbije genomen invoering afschaffing malus bij); jonger betere hebben; gaan; loonmatiging crisisjaren werknemers; zwakke midden 2000 specifiek werknemerspensioenen: loonplafond (tot 2025) groeit vi zelfstandigenpensioenen: gewaarborgd minimum negatief uitkeringsratio: progressief hernemen (naar 2030) zelfstandigen: ingaan macro-economische bovendien welvaartskoppeling achter naarmate ligt); dalende aandeel gezinspensioenen zelfstandigen; mannelijke langer studeren; 2026 werknemerspensioenen; snel stijgen: vrouwelijke redenen: toenemende arbeidsmarktparticipatie studeren neutraliseren) I; (beperkte) beschouwde overlevingspensioenen; leeftijdsprofiel onderwijssector: onderwijssector betrokkenen; mimeo benefit ratios armoederisico Studiecomissie 26 beïnvloed dalend vermits gezinstarief voorspelt gelijkaardig voorspelde trend verontrustend werknemerspensioen stelselmatig 2025 overheidspensioen kloof Conclusie besproken genuanceerd ambtenarenstelsel moeilijk gerechtvaardigd geprojecteerd (wijzigingen in) gevoerd vervangingsratio’s: sommige bezorgdheid ervoor peil som vergelijkbaar eenduidig begrip: geformuleerd heldere opvatting relevante geredeneerd (i) (ii) (iii) centrale Naast gezien Andere gepubliceerd werpen 4-D Beschermingscomité Pension Adequacy European Union Inkomensarm oede 65+ Ratio mediane 65+/65 Relatieve Percentage ernstige materiële tekorten gepensioneer den (A) (B) (C) (D) (E) 100 75 Denemarken 71 79 89 Report Eurostat gebruikte gedefinieerd: Armoederisicograad (kolom A): percentage 65-plussers equivalent mediaan inhoudingen opgeteld gezinsleden aangepaste OESO-equivalentieschaal 65+/65- B): armoederisicokloof C): armoedenorm D): wonen huishouden beschikt goederen E): ligt kolom 4-D) vaststellingen gegevens: armoedekloof plussers klein net 60%-armoedegrens C); schaal volwassene gewicht toegekend volwassenen kinderen Kinderen eigendom huis: Berekeningen (inkomen 2009) illustreren 13% bedragen 19% toegerekende huur) populatie personen geconfronteerd problematische woonkosten c bezit huis overeengekomen methode vergelijkbaarheid alvast geciteerd zij enkel daling statistisch Inzake deprivatie studie weliswaar D) geselecteerde EU27 scores Wat aanwijzingen EU toeneemt afneemt interpretatie ‘ernstige deprivatie’ deprivatie-items gericht totale Zij geschikte selectie leefsituatie leeftijdsgroepen kijkt E) armoederisicograad geklasseerd ‘andere inactieven’ (doorgaans armoederisico) nauwelijks 50+ 60+ Verschillen 50- 60- beperkte verklaring globaal Specifiek armoedepercentage samenhangt relatieve Measuring Material Deprivation Indicators whole population child specific indicators Methodologies Papers 29 woorden positie inkomensverdeling B) gepresenteerde armoederisicograden Of kwetsbare bevinden woningbezit roerend vermogen invloed; tegemoetkomingen dienstverlening terugbetalingen woning kans gehad roerende vermogens oordelen jongeren argument factor macro-niveau nadenken gemiddelden misleidend zijn; mogen blind beschikken: minimumbescherming kwamen inkomensverhoudingen stabiliseren wenselijk geacht gezicht lijkt lange-termijn-voorspelling strijdig verwachte hoger) koppels verklaart armoededaling pensioenuitgaven hoogst 4- Hoge Raad Financiën (juli 2013) Studiecommissie Vergrijzing: Jaarlijks Verslag 2050-2010 Toename stijging voorspeld grootst hoogste nastreven inschattingen vertegenwoordigers weerspiegelen Vergrijzing (SCvV) raamt 2% 9%; publiceert SCvV uitgebreid rapporten voorspellingen afwijken gezondheidsuitgaven pleit beleidsdebat koppelen rijker geneeskunde efficiëntie orde pensioendebat discussie leefbaarheid (bruto) 4-F overzicht macro-budgettaire doorvoerde veronderstelling ritme evolueert Referentiescenario Kost (toename BBP) Verklaard C D F 2018- 2040- 1a (private (2 6) (-0 (0 (1 5) 0) 1b (publieke Overige + Totaal privé RAPPORT_CP_DEMO_10647 verbonden verlenging (bewerking 2020-2040) 32 berekeningen factoren’; factoren’ gedomineerd extra-grote bevolkingscohorte voorspelling toont pensioenkost domineert 2018 (+ procentpunt BBP; rij 4-F) omgekeerd (het verdwijnen doet procentpunt; 1)) levensduur Nu vervangingsuitkeringen kinderbijslag BBP: gerelateerd kolommen hoog: weergegeven (zonder gezondheidszorg) beoordeeld (HRF) ontwikkeld overheidsfinanciën ramen strategie aanzienlijke prefinanciering volstaat dekken versie benadering (overgenomen HRF maart 2014) interne consistentie lijn totaal (lijn nummer 1b) Afdeling « Financieringsbehoeften » Advies 'Begrotingstraject Stabiliteitsprogramma 2014-2017' (maart 60-61 uittreding procedure buitensporig tekort (EDP) begrotingsbeleid omvangrijke (BKV) potentiële versterking financieringsbasis marktsector as realisatie verlagen BKV Die vastlegging overheidsschuld geraamde omvang becijferde elke lidstaat vastgelegd EC gedefinieerde methodologische MTO begrotingsoverschot Gezamenlijke Overheid 2017 basisscenario geraamd 7% gedeeltelijke tamelijk behalen opnieuw proces sneeuwbaleffect gang gestage verlaging rentelasten vrijmaken Daarnaast beperking behoud gedurende overschot versoepeld evenwel 'governance' vermeden 1% grafieken traject toestand aangehouden terugbrengen overheidstekort grens 3% Jaarverslag september aanmerking 2014-2019 overeenkomen effectief 6% output-gap altijd 1%) 2019 basishypothesen (september rentevoet 2015 tempo jaarlijkse schuldverlaging bedraagt overschrijdt zakt symbolische stabiel 2017-2050 geleidelijke versoepeling NFB belope 25) afgeleide vrijgekomen primaire marge 64% gedekt gefinancierd financieren hetzij gestimuleerd groeipotentieel combinatie totdat 2023 evenveel trendmatige nominale groeivoet (een nul) effectieve afnemen bodem Hetzij cumulatieve 05% 2022 2024 2028 2032 2034 2036 2038 2042 2044 2046 2048 bbp Eigen FPB (2013) (BVK) (2) Primair BVK (3) (1) (3-2) 0% Schuldgraad (Linkerschaal) (Rechterschaal) Intrestlasten Begrotingssaldo (4) Ongewijzigd 4): onhoudbaar opeenvolgende publicaties pensioenlast samenspel ondanks Daarmee beantwoord wil methodiek houdbare effecten: schuld netto-uitgaven vergrijzingskosten vervangen beschreven begrotingsoverschotten begrotingstekort Cruciaal redenering aanhouden creëert rentesneeuwbal permanent ruime bovenop extra-ruimte nl schijf ‘voorfinanciering’ (structureel 2017) gepast concentreert pensioenvraagstuk: ‘kompas’ uitsluitend Stijgende vervangingsinkomens werkloosheidsuitkeringen aanverwante uitkeringen; (en onvoorspelbare) ‘Op houden’ bevindt (Tabel stelselmatige prioriteit verhogen hierboven illustreerde onvermijdelijk wordt) ander houdbaarheid’ ‘financiële gepreciseerd benadering; partiële oogpunt Vooruitzichten opmaakt basisscenario’s onzeker: weten doorzetten ontwerpen performant demografie onzekerheid onmiddellijk ligt: steunt bekend dwingen snelle actie onafwendbaar beslist houdende overgangsperiodes sensitiviteitsanalyses HRF: focussen zin veeleisend zichzelf afhangen daarna omkeert langdurig begrotingstekort; impliceert; spreekt begrotingstraject 38 overeind rechtvaardige lusten slechte omstandigheden valstrikken vermijden passiviteit leiden: alarmisme zeggen gedoemd failliet oplossing bieden; immobilisme vasthoudt status quo belangrijkste kritische vaststelling aangepast tweeverdienersmodel gezinsverbanden groeiende mobiliteit hieraan remediëren historisch gesteund Voorbeelden hiervan ontbreken echtscheidingspensioen ambtenarenpensioenregeling tarief haaks moedigt huwelijk samenwonen ondermijnt Bovendien beschermd echtscheiding; koppel scheidt anomalieën cumulatie overlevingspensioen voordeliger overleden echtgenoot was langstlevende overlijdt opgebouwde gangbaar klassieke kostwinnersmodel ‘beloond’ wisselwerking loopbaankeuzes optimaal nadeel eindloonregeling voortvloeit weddeschaal vrij toevallige overstap middelloonregeling gepleit brede inclusief toelagen Doordat meegeteld toeval 39 overgewicht laatst verdiende lonen; kiezen job functie voorheen benadeeld aanmoedigen Transparantie bestuurders pensioendiensten) bestuurden vlakken ingewikkelde geworden schatten opbrengst betrokkene beslissen Hierboven beklemtoonden draait rond rechtvaardigheid leesbaarheid reeds ongelijkheid werknemers) gebrek tasten Tussen objectief verantwoorden loopbaanvoorwaarden gelden wenst ambtenarenpensioenstelsel notie meetellen diplomabonificatie verhogingscoëfficiënt toegepast voordeel wie zogenaamd preferentieel tantième ambtshalve 365 wegens rekenen zestigste verjaardag ambtenaar geldende vereisten 61 uittreden respect bijgedragen band gemakkelijker ondersteunen probleem aaneenschakeling gegroeide uitzonderingen Begrijpen logica nagedacht problematiek tegenstelling (meer) gesproken iets loopbaanbreuk (Dit praktijk pensioenregeling bonus sectie) correctie zwakker strikt vervroegen vergroot 4-B) vergt onrechtvaardig discriminerend worden: keuze nemen; staan open aanmoedigt; zet druk sterkere pensioenbedrag naargelang daadwerkelijk Beslissingen ene implicaties keuzemogelijkheden tenminste langetermijnperspectief budgettair onevenwicht vertonen rechtvaardigheidsoogpunt dergelijke stratificatie kent Laaggeschoolde hooggeschoolde mensen; geteld gezondheid correctiemechanisme (laaggeschoolde beginnen mensen); Recente pensioenhervormingen gewijzigd volledigheid betrachten aan: Strengere minimumleeftijd 60 sedert jaarlijks maanden verhoogd opgetrokken jongere (61 leeftijds- gelijkgeschakeld meeste sneller eisen voldoen; onmiskenbare Daarin winst ingevolge zitten) Hervorming pensioenbonus29 interessant instrument arbeidsprestaties uiteengezet voert criteria: krijgen nadat opbouwt (omdat gestart is) ouder tweede) onafhankelijk herverdelend toevoeging spanning eenzelfde kleiner toegevoegd doorbreekt inbegrepen) januari plafond Wet Wyninckx overschreden Verder wetgeving overschreiden evenmin ‘eenheid loopbaan’ werknemers- aanmoedigt verdient (wel niet-gewerkte werknemersregeling) dag gepresteerde bezoldiging zolang 100% doorbetaald ziekteverlofdagen Aangezien inhield kon uittredegedrag loopbaan: prikkel ‘substitutie-effect’: opportuniteitskost ‘verloren groter) gedeelte ‘inkomenseffect’: invoeren bestaand budget basisbedrag enigszins verlagen) eenduidiger soort ‘bonus/malus’ loopbaan/leeftijdsvoorwaarden later tijdstip verschuiven niet; ‘substitutie-effect’ bonus/malus beduidend (op verhoogt ca 5%; werkte weegt boeken extra loopbaan; beschikbaarheid niet-werkenden knelpunt Eenheid telling jaren; 14040 tellen tellen) ervaren31: grotere meeruitgave beslissing Differentiatie fictieve gedifferentieerd tijdvakken werkloosheid bedrijfstoeslag gevaloriseerd minimumrecht facto differentiatie toenemen: pas kalenderjaren december tijdsperiodes geraakt merken reële loonstijging; mettertijd beleidskeuzes vrijwillige werkonderbreking gemotiveerde tijdskredieten thematische verloven pensioenberekening; helemaal (cf Afschaffing zelfstandigenpensioen afgeschaft Aanpassing refertewedde tienjaarlijks vijfjaarlijkse Voorts voordelige 1/48 betrokkenen Vele eindigen jaar: gangbare ‘volle jaren’ meespelen 45/45ste; uitzondering brugpensioenen arbeidsovereenkomst bedrijf moeilijkheden herstructurering brugpensioenregelingen 44 Vanaf weduwen weduwnaars overgangsuitkering gradueel vijftig rato Ingrepen tijdskrediet nam ‘werkloosheid bedrijfstoeslag’ heet) landingsbanen aangescherpt Voorheen minstens landingsbaan helft verminderen dienst werkgever beroepsloopbaan bewijzen willen opnemen zwaar beroep reorganisatie plaatsvindt Werkloosheid vereiste mannen 2024) 58 mits verdwijnt Tevens 52 Tot slot werkgeversbijdragen Harmonisering arbeiders bedienden februari raakten eens pijlerpensioen Werkgevers harmonisering toekomstig consequenties Deel III 17) kernachtig twijfel betekenen is; weggenomen inzetten Twijfel ondoorzichtigheid uitzien steunen transparant gekomen volstaan geloven grondig gesleuteld integratie tien gelden: iedere burger pensioenopbouw principes; Vooraf spelregels verzekeren gehandhaafd voldoet belonen opdat eenvormige invulling stelsels; objectieve uitstap voldaan loopbaan- leeftijdsvoorwaarden bestaat) vii opneemt rug Gedeeltelijke viii genieten eenvoudiger ix gemoderniseerd eenvormig gemaakt; overgangsperiode; samenwonen; echtscheiding beëindiging gesplitst; billijker x gelijkstellingen: uitkering onvrijwillige arbeidsongeval beroepsziekte gesteld) moederschapsrust ideeën achtereenvolgens ‘conditionele zekerheid’ opvolging partners; puntensysteem; flexibiliteit; maxima; periodes; gezinsdimensie; schetsen pensionering; zelfstandigen) ‘verhoogde werkzaamheid’ voorstelt slagen; IV doelstellingen: drie-eenheid beschouwen ‘volledige robuuste automatisch gebeuren: weet voorhand evolueren tijdige inhoud oriënteren ingebouwde endogene ‘aanpassingsmechanismen’ document bedoelen (tenzij aangeduid) werkelijk geïmplementeerd uitmaken Ingebouwde tijdig Precies vinden misverstand niemand Bruto Binnenlands Product voorspellen verre ogen houvast zekerheid; gebeurt’ engageert ‘conditioneel’ 48 etappe tenslotte beleidsdoelstelling drukken cijfer beleidsaanpassingen minste afwijking onstabiel bandbreedte waarborgen’ conditionele waarborg (verminderd pensioenen) uitdrukken Eén situeert macroniveau: situeren microniveau: afzonderlijke gezinnen (secties duidelijkheid georganiseerd beklemtonen omzichtig dadelijk aangeven vereisen geformuleerde correcte waarover onderlijnen nogmaals macroniveau uitdrukkelijke komende decennia (we optreedt gezinspensioenen) microniveau referentiepersoon misverstanden ‘vervangingsratio’: geherwaardeerde welomschreven (bijvoorbeeld: ‘Geherwaardeerd’ belofte referentiepensioen referentiewerknemer; referentiewerknemer benchmark beleid; typegeval operationaliseren iemand referentieloopbaan voorschrijft had overeenkwam tijdgenoten hetzelfde ingaat T welbepaalde T) toegelicht: definitie anker referentie-vervangingsratio Kortom stelsel; referentiezelfstandige; referentie-ambtenaar profiel projecteert gewenste uitkomt ‘vervangingsratio’ spreken) representatieve persoon ‘referentieloopbaan’ loopbaanjaren; uitgangspunt: context) norm haalbaar ‘volledige’ onhaalbaar meerderheid verhoudt instrumenten budgetevenwicht feite netto-termen wegen netto-vervangingsratio netto-referentiepersoon nettodoelstelling gemakkelijk hanteerbaar kompas Indien gefixeerd netto-doelstelling wijziging overheidsbeleid meteen repercussie referentiegeval vereenvoudigde bruto-pensioeninkomens Bijkomende 51 omvatten Welvaartsvastheid pensioenuitkeringen ontvangen intrestvoeten start mèt hoeven groeiritme volkomen arbeidsinkomens) (opdat onmiddellijke inkomensverlies uitgesloten welvaart) beschermt 14) Vanuit standpunt ‘demografische risico’s’ andersom: verlicht risico’ Voorspelbaarheid opzicht wenselijk: richtsnoer terrein welvaartsstijging gezorgd (hieronder) ‘wenselijkheids’-standpunt strak rechtstreeks Aanpassingsmechanismen macro- micro-doelstellingen van: werkzaamheid); compenseren ruim opgevat aannemen schrijven ‘het ‘structureel’ doelbewust gekozen: pro-cyclische aanpassen korte-termijn schommelingen beoogde wijzigt matiging eventuele verhogingen verruimingen handhaven netto-basis) pensioeninkomen aanpassing tijdelijke afzwakking regelmatige welvaartsaanpassingen verruiming hoeft betoog reageren sluit korte externe ondersteunt toelichten voorbeeld: onwenselijk pro-cyclisch effect: naïeve supply-side veronderstellen vanzelf 53 (of volledig) voorspelbaar Essentieel gespreid gepensioneerden: daarover voorspelbaarheid implementatie Stel Drie instroom) remmen verhogen: raakt gepensioneerden; blijvend actieven; raken spreiding verzamelen pensioen; referentie-loopbaan; referentie-loopbaan bepaalt treft instellen; ‘op voorhand’ mechanismen: instituties strategieën werkgelegenheid: interessanter partijen functioneren verruimen instrumentarium ingezet abstract indruk nochtans geval: mechanisme èn financierbaarheid garandeert Daarover géén spreken pseudozekerheden aanbieden conditioneel responsabiliseren zekerheden’ keuzes: ongeval tegenslag ‘kiest’ ‘norm’ ‘spelregel’ Zo’n spelregel duidelijke afspraak omgaan ontkennen onzekerheden (inkomens)verhoudingen Zekerheden (met voorziene aanpassingsmechanismen) uitspraak anticipeert evoluties; vermijdt stabiliteit institutionele verankering pensioensysteem; loop permanente organiseren werden: opvolging: procedures vooreerst politiek consensus statistische bouwend empirische betrouwbare omvangrijk werkprogramma: investering administraties gepaard creatie Nationaal Pensioencomité denkt indicatoren: evenwicht: observeren 65-74- jarigen 55-64-jarigen anderzijds; (werknemers ambtenaren) groepen; ouderen; items (a) (b) pensioeninkomens; item (c) huishoudens behoren; ‘ouderen’ 56 adequaatheid mannen; e bijdragevoeten: arbeidsinkomens; liquiditeit solvabiliteit; tijdigheid volledigheid) reacties daarop (bv klachten Ombudsdiensten); vertrouwen natuurlijk eenzijdige onderliggende beleidscriteria -doelstellingen prospectief controleerbare voorspellings- simulatiemodellen breder bandbreedtes sprake geverifieerd zorgen; ondernomen (netto-vervangingsratio’s referentie-vervangingsratio’s) ondergrenzen bovengrenzen evenwichtsvoorwaarden (te definiëren) Tijdelijke 57 conjunctuurcyclus aanpak Vooreerst onderlijnd vastgesteld aparte aanvaardbare ambtenaren… onderlinge bijgevolg oplossen stelsels) complementair (cash cash out); solvabiliteit (actuele activa passiva); Ieder bilan opgemaakt ieder inzicht veranderen (indicator iii) pertinente ambtenarenkorps; ‘impliciete mindere stelsel) absoluut eenvoudig passen divers werkgevers financieringsstromen regelingen eigenheden toepasbaar Uiteraard gegenereerd voorbehoud bestudeerd sensitiviteit methoden concepten toelaatbaar endogeen evident gereageerd Welke uiteen betrekt onevenwicht: diegene gepensioneerd Technisch (vermindering passief) (verhoging actief) Zelfs rekenregels aanpassingsparameters communiceren objectiveren automatiseren Systematische automatisering smeren discontinuïteiten overwegen duur voorkomt formule puntenwaarde evoluerende dergelijk samenvatting aangepast; gevolgd gelegd gewonnen allesbehalve 16) gefaseerd stapsgewijs kwantificeren realistische waarbinnen methodologie kwantitatieve afronden toegemeten nodige concretiseren voorzichtigheid stadium werkzaamheden vooraleer geschetste alles opvattingen gezinsdimensie… Al gebalanceerd pakket meent samengebracht evenwichtig verdelingsaspecten Institutionele instelling besloten behouden intern afzonderlijk verevening zodanig dotaties politie openbare ziekenhuizen) inspireert respecteert Globaal Beheer analogie voorgestelde toepassen beheersstructuur aanbeveling bevorderen ‘Technisch Comité overheidssector’ PDOS ingesteld37 buigt tripartite samenstelling: regeringsvertegenwoordigers bevoegdheidspakketten: pensioenbudgetten; verstrekken advies aanbevelingen bevoegdheden uitgeoefend kleine staf inhoudelijk hoogwaardige onderzoeksstaf pensioenbudget treedt noch uitwerking regeringsbeleid ‘1e bis’ sector(zie rapport) beslissingsbevoegdheid goedkeuring opmaak begrotingen pensioenbegrotingen volgende: Aan pensioenbudgetten subcomités schoot ingesteld decisieve consultatieve KB oktober afgeslankt geactiveerd subcomité benodigde samenwerking bevoegd inning Eens budgetten vastgestelde overgemaakt Globale Beheerscomités uitvoeringsorganen geldig budgetcontroles tussentijds bijgesteld beheerscomités kasbewegingen uitvoeren uiteraard voortschrijdende meerjarenramingen traditie Eerste ministers zaken advies- aanbevelingsbevoegdheid uitbrengen voorgelegd bevordering acht aspecten initiatieven informatieverstrekking wetenschappelijk voorkeur pensioeninstellingen; instellen koepelorganisaties zitting raadgevende stem deelnemen besprekingen thema raadgevend orgaan beleidsstrategie Autoriteit Diensten Markten (FSMA) voorzitter vertegenwoordiger ‘Federale adviesraad ouderen’ aanbevelings- informatie- debatinitiatieven rapporteren genoemde Parlement bipartite Arbeidsraad (NAR) comité 18) ‘1ste behoort modaliteiten thesauriebeheer Beheer; voorlopig toegewezen tripartiet instemming vastgesteld; vetorecht overheidsvertegenwoordigers taak advisering opzetten Tijdens jaarbasis: hoeveel verworven euro’s gedeeltelijk omzetten (Om X Y specifiëren studentenarbeid normale betaald Gezien ‘loopbaan’ gehecht kunstmatige gemakkelijke studies regeling ‘jaren’; dieper verzamelt werknemersregeling; verstaan openbaar ambt aanneming geregeld worden) model pensioenstelsel; financiering) redeneringen financieringsbronnen interacties parameter δ α komen) mede Hoe (werknemersregeling)? Punten j Heeft krijgt minder: hoeveelheid verdienste afgeweken brutolonen; verzameld werd: veronderstel uurloon halftijds actief); keer verwerft breuk (gelijkstellingen 13) omstandigheden: heeft; relevant ‘puntenmaximum’ worden); loopbaan’; (fracties van) doorwerkt aanvragen; preferentiële verwerft; erkenning uitgeoefende tussen: pensionering: nominaal euro’s) hetzelfde; onveranderd; aanvraagt; gepensioneerde; levensloop ongewijzigd; latere prijsindex rest Noteer formulering uitsluiten selectief forfaitair gebeuren; voetnoot overeenkomt ‘aangepaste gecorrigeerde’ gezinspensioen alleenstaande: beschouwing omzettingen definitief (i): eenmaal (er starten 2021 enz referentiepersoon; referentiepensioen: fractie drukken; ‘doelstelling’ horen hij: opneemt;43 optie ‘vermenigvuldiging’ uitsluit forfaitaire referentie-werknemer nooit promotie gekend baremieke referentie onderlijnt; ontwikkeling) uitstelt twijfelt T+N; T+N 66 (noch positief) ingevoerd wij pensioenleeftijd; lichten Belangrijk noteren leeftijdscriterium ‘normale leeftijd’ vaste T: ??????????????????? ? × (?????????? ?????)? letterlijk plotse schokken voortschrijdend baseren T-1 T-2 T-3 loon)T eenvoud T; beïnvloeden gedragseffecten verschuivingen optreden (Dezelfde volgt: gewerkt zeggen: (3bis) 3bis) toepast vooropstellen uitdrukken: ‘vlakke’ loonprofiel (Het gaat) bijzondere ‘referentiepensioen’ (‘nieuwe zekerheden’) opmerkingen defined benefit-systeem dewelke verschuift ‘loopbanen’ arbeidsongeschiktheid moederschapsrust… ‘δ/referentieloopbaan’ samenleving: veroorloven aanpassingsvariabele bepaling variabele ernstig evolueert: (niet opaboom) factoren; 68 ‘lasten lusten’ mix ‘lusten lasten’ pensioen: legt aanpassingsmechanisme raakt: nadruk Collectieve levensverwachting: zoomen startpensioen) loopbaan) stand; (qua vervangingsratio) bijdraagt sub-sectie leeftijdscriteria onrechtstreeks: 69 opnemen: ceteris paribus aanmoediging correcties; houdbaarheid; uitkomst verstrenging toegangsvoorwaarden opvragen strenger dwingt vereenvoudigende (o stijgt) stelregel: pensioenbijdragen verzekerd pensioentijd overlijden) blijft; stelregel vervuld ‘referentiewerknemer’ Opgemerkt procent sociaaleconomische realiteiten weergeeft werkzaam succes achteruitgang inzonderheid laaggeschoolden beklemtoond afgezwakt 70 lasten; geïllustreerd doormaken opwaarts neerwaarts piek 2039 effect) antwoord omkeerbaar getoond versneld doorgevoerd opaboom: (want nodig) anticipatie (Concreet: 44; simulatie voorspelbaarheid: informeren? Hoger schreven uitstekend gecommuniceerd minimum- maximumregelingen plafonnering brutolonen 11)44 pensioenbonus: minimumregeling pro rata ‘minimum punten’ toegangsvoorwaarde: gepresteerd maximumregeling fiche ‘voorwaardelijke’ ‘minimale puntengarantie’ (behoudens dankzij pensioenbonus) puntengarantie; puntengarantie gelaten minimumgarantie juni T+1 krijgen: uw Waarvan Hoeveel pensioen? u arbeidsprestaties? periodes? Verhoging erkend 2+3+4 Voorlopig loopbaan’) Minimale met: positief getal oplevert bijkomend (pensioenbonus) Waarde euro ingingen Wettelijke (leeftijd gaan) Vandaag: Verwachte toekomst: vandaag: Loopbaan (vanaf jaar…): VTE) (fractie arbeidsdag (= ‘normale’ (Fractie vervroeging) uitstel) Zodra gebeurd want 73 aanvragen (zelfs daaraan verzaken informeren: (doordat bruto(jaar)lonen moment); ‘pensioenbonus’ krijgt; geïnformeerd partiële) Wijzigingen Wettelijk ‘aankondigingsperiode’ aankondigingsperiode misschien stringent realistisch lijkt) vertrekken alleenstaande gevat plafonds resulteren 60; boven index loonstijging geweest neer: tijdgenoten; terminologie ‘geherwaardeerd’ Echter besparingsmaatregelen beste aaneengesloten ‘herwaardering’ (t opleveren loonstijgingen zelfde 486 Niet-herwaardering afwezig voorstellen): diegenen ‘Niet-herwaardering’ zwaardere vervat zit schakelt herwaarderingsprincipe verkiezen Rekenkundig neutraal Terugkerend paragraaf vastgeprikt bijdragen) overgang ; 1%; uitvallen ‘gunstig ‘ ‘ongunstig’ gene analyse: neutraliteit referentieloopbaan) loonsverhoging promoties coëfficiënt O historische ‘gemiddelde lonen’ uitgaande tevoren waren) rekeningen inschatten O: vermoedelijk ingebracht benaderend ingewikkelder vervroeging volstaan: zorgvuldige ‘recalibratie’ uitgetest parallel ‘proef’- overschakelt tijdsregistratie werknemers)? plannen ‘jaren’ tellers rijst Volstaat hebben? voltijdse (vandaag 104 VTE; billijk) cash-basis: Daardoor vrijheidsgraad δ: gedetermineerd eis onveranderd blijven: vooropgezette geprogrammeerd samenhang opmerken asset/liability trade-off structuurkenmerk veranderingsvariabele 76 opbouwen faire ‘voltijdse dagen’ prestaties; Principieel daarmee bezoldigingen gezinstoestand onderdeel Tijdsgegevens minimumrechten Bijlage verwerking tijdsgegevens vergen betwistbaar springt oog: (gratis tijdsregistraties onzekerder moest onbillijkheid opvangen tijdszone voet plaatsen omzetting deeltijdse equivalenten maatpersoon zover maatpersoon-concepten sectoren motieven sectorverschillen onbillijk behandelingen uren heen ondoorzichtiger loslaten dagloon waardering geregistreerd 77 momenteel jaarperiodes afgebakend toekenning 208 minimumpensioen streng uiteenzetting criterium) t-1 definitie) verkieslijk Minimumpensioen 10) aangestipte eenheden: ‘jaar’ consistent uniform werknemers: ‘loopbaanjaar’ redeneren ‘loopbaanjaren’ telt Bijgevolg ‘gratis schaffen; besparing voorbijgestreefde 6-daagse werkweek 5-daagse responsabilisering (over jaarbasis) terug) schuilt pensioen) kwartaal zuivere ‘tijdsregistratie’ erkennen hierin gronde moeilijkheid ‘tijd’ kruissnelheid welk ????????? (?????????? ??????)? (?????? ??? ℎ?? ????)? Hier abstractie gewone (60) 55) daarover) verwerft: 60/55 referentiegroep unieke bekomen exact 0909 overgang? neutrale 1000 eindloonregeling) vaststellen retroactief loopbaangegevens reconstrueren ambtenaren’ (‘alle ALLE 1000!) deling begrensd begrenzing reconstructie ertoe 000 ‘ambtenarenpunten’ oude mln punten) drie: (5) ambtenarenwedde Dan toevallig fictief (T > O) (6) presentatie transitiemethode veronachtzaamt Daarvoor gezocht diensten; 80 praktijk; eng wedde-concept bezoldigingsconcept Veronderstel gelijktijdig doorvoeren ingreep inschatting werd; als; dan: berekeningsarchitectuur analoog opstart berekeningssysteem wedde-begrip bezoldigingsbegrip ‘revalorisatiecoëfficiënt’ eindloon middelloon minder-uitgaven leiden) Merk Eventuele verrekend weddeconcept overgestapt bezoldigingsbasis ongewijzigde bijdragepercentages macrovlak inkomsten; voorbij enge winnen verliezen zorgt onderhandelingsagenda bijdragebasis: macro-vlak betaalt groepen: méér vice versa; 81 gelijktijdige complexiteit techniek onderhandelingen alternatief transities implementeert wedden schets overgangsperiode winnaars verliezers maximumpensioen onverkort winsten resp ontmoediging maximumregel versoepelen patroon verlies ambtenarengroep weddeprofiel niets vertrekkende collega’s vlakke scharniermoment niveau) weddebegrip loopbaanprofiel referentieambtenaar 82 alinea omzichtigheid evenwichtswaarde transitie) middelen; Hetzelfde presenteerden Praktische conceptueel ambtenarenpensioenen; (bijzondere) inherent ‘uitgestelde loon’ loonontwikkelingen orde: doorgetrokken Los omvorming (budgettair neutrale) ambtenarenkorps wedde’; 65) bezoldigings-begrip afgestapt wedden; spreiden 83 overwonnen bewegingen ‘incrementele’ ‘oud’ ‘nieuw’ weddebarema’s transitiefase implementeren (inbegrepen overheidscontractanten) zelfstandige parallelle bijgehouden puntensysteem? loonontwikkeling puntenlogica En berekeningsmethoden harmonie flexibel noopt communicatief vraag: mijn draagwijdte bijdragenprincipe perioden anker: 84 verwijzing vergemakkelijkt uitzonderingsregels scheiding modellering interindividuele omzet vastligt vrije uittredingsbeslissing (m soepel communicatie opgezet eigenaarschap berekeningsparameters manipulaties vrees systeem) moeilijker Splitsing implementeerbaar 12) rugzak euro’s; resterende zitten hoewel opgelost principiële bevatten puntenstelsels uitzicht berekeningsmethodes levensgeschiedenissen voorkeuren combineren gegaan Flexibiliteit wensen venster contouren parameters: opvragen; vervangingsuitkering laatste) 2016: loopbaanvoorwaarden: is); 41; Commissie; loopbaanvisie gelijklopende lopen eerdere hierover aanvraagt pensioenuitkering bijgedragen) tewerkstelling; beperkt: doorzichtig min voorspelbare Uitgedrukt heeft: studeerden werknemers); gaan: individu; filosofie (gerelateerd inkomen) bonuspunten genereert pensioenopbrengst (bijkomend beloont (geheel gedeeltelijk) pensioenleeftijd’ uitbetaald nul individu: referentieloopbaan; ‘tweede mechanisme’ loopbaangevoelige Formeel aannemen: x0 xw xr (x ≥ x0) ?? (feitelijke pensionering); (indien doorvoert) 88 ? sterftetabellen grootte (xw) opties: Ofwel (steeds geldt: ≤ xw); pensioenleeftijd) interval Optie consistenter quasi strenger) geplafonneerd levensverwachting) (verhoogd regressief gebaseerde geschoolde Wie (behalve onderbroken heeft): bescherming geschoold bevoordeelt typisch geschoolden (Bij leeftijdsvoorwaarde begon voordelig doorwerken kiest geringere regressieve leeftijdeisen gevonden (Zie 15) neerwaartse gedwongen verminderingscoëfficiënt Onvrijwillige werkloosheidsverzekering activeringsbeleid verplaatst pensioendomein hoort gelijkstelling) periodes) onrechtmatig daartegen opgetreden activering uittredestelsels definitieve 90 inhouden: arbeidsongeschikt thuis flexibiliteit: vergroten limieten uitstapsysteem logischer uitstapsystemen opengesteld (gedeeltelijke) opnamemoment Deeltijds hefboom wordende overwegen: (vanzelfsprekend correcties) perspectieven Werknemers krachtig (demotie) arbeidsvoorwaarden maatregel doodgewicht veroorzaken: verlaten onderbreken 1996/1997 ingeschreven pensioenregelgeving bepalingen heden (onder pensioenopbouw) 91 slag erover gewaakt misbruikt bedrijven herstructureren ontslag werkloosheid; vrijwillig moeilijke ziet opportuniteit gedeelde (volledige) pensioneringen afgebouwd aantrekkelijk pensioenreglementering pensioendossier meer) pensioendossiers openen vervangingsinkomen leeftijdsgrens rijzen (volledig vervroegd) gecombineerd onbeperkt bijverdienen? ‘wenselijkheidsstandpunt’ ja antwoorden voorwaarde: correctie; bijverdienen ‘haalbaarheidsstandpunt’ Onbeperkt toegelaten belegd uitstellen vrijmaking arbeidsinzet; evidente pensioenuitstel prikkels (aangezien wachten opname) luidt opbouwen? doen; variant belangrijk; ‘gedeeltelijk (deels vervangingsinkomen? arbeidsongeschiktheidsuitkeringen kortstondige ziekteuitkering rentes regeling) dreigen oneigenlijk (moral hazard) plots ruilen (langdurig) verplichten ‘restitutie’ pensioenpunten actuarieel Onderzocht substitutie-effect inkomenseffect geliberaliseerd was) 93 werkloosheid-met-bedrijfstoeslag brugpensioen)? lijken sluiten; uitkeringsstelsels wederzijds conditioneren: venster; correctiemechanismen (minder geniet; bijverdienen); ‘eerlijke flexibiliteit’ beseft werkomstandigheden zelfsturing vrijheidsgraden monotonie zwaarte stress gaat… ‘Eerlijke aangepakt arbeidsorganisatie competentiemanagement ontwikkelingsplannen loopbaanpaden Door toetreden vrijheid afwisseling scholing zelfgestuurde afwisselende vol gesloten enveloppe erkende beoefenen verhogingscoëfficiënten verzachting pensionering) proliferatie erkenningen Dergelijk Ofschoon woning- vermogensbezit buurlanden onaanvaardbaar versterken: strengere genereus laaggeschoolde nadelen ondervinden betaalde verbeterd soepele strenge variant) ‘klein minimum’ jaarrecht ondoorzichtig modernere splitsing bijstandsregeling Inkomensgarantie Ouderen (IGO) fairness minimumloon loonvorming IGO vangnet bijdrageprincipe beogen residuaire doeltreffender garantie toegangsvoorwaarden: bouwt 95 fatsoenlijke gemengde globalisering vereenvoudiging (van 10% Ons respectieve puntengaranties bewaken) divergentie zo’n logische consequentie responsabiliserend remediërende verder) uitgelegde analoge basispensioen kwam besluit ofwel inhouden) egalitaire (middels beveelt gevoelig minimumdrempel 96 arbeidsmarkthervormingen vooropgestelde baan armoedenorm) dagen60 stapsgewijze minimumjaarrecht wegvallen ‘ingehaald’ (nadat hanteren Terwijl 33% (wanneer leven) standaardbudgetten stemmen vrijstelling 20%: vermindert armoedegrens versterkt stimulans pensioenleeftijd: middelentoetsen middelentoets non-take up (mensen IGO-supplement niet) onterechte take vragenlijst middelenonderzoek geherformuleerd toegankelijk elektronisch vragenformulier overeenstemming elektronische correct aanleg gerekend 6-dagen week vermogenskadaster breiden IGO-aanvulling opgestart pensioeninkomsten IGO-drempel drempel spaartegoeden rente vrijgesteld 200 euro; 600 10%: irrealistisch 10-jarige OLO geëvalueerd achtergrond sociaal-demografische arbeidsmarktevoluties onvoldoende bijsturing uitgebreide gegevensverzameling getrapte aanvulling: berekeningsplafonds ambtenaar) tijden erosie wenselijk; 1ste trap 2de Plafonnering Feitelijke jaarplafond loopbaan’: 2681 bediende61 gezinstarief; 2145 bediende Pensioenbonus: stijgend datum Ambtenaren indirect maximum) 6283 9/10e kwartalen 528 (gezinshoofd); 1222 (alleenstaande) Perspectief 2029: 1627 Idem onderbreking lag beroepscategorie loonplafonds 99 begrenzingen dagen: 1980 dag) ‘getrapt systeem’ veelal ongevoelig hij/zij zat; genomen) (referte)wedde opwaartse Uitgaande maximuminkomens werkelijke 1984 evenredig thans 1528 euro/maand (gezinsbedrag) (alleenstaandenbedrag) decennium stegen ver overeenstemmende 2144 vooruitberekening proportionalisering voltooid Volgens maximumpensioenen 2029 (gezinsbedrag prijzen (alleenstaande proportioneel gelijkgesteld); omgerekend geschreven loon- inkomensplafond ‘afgetrokken’ allen prijze integendeel (te) karakter; afglijding ‘informatiefiche’ refertewedde; ambtenaar62; installeert verhoogt) ‘minder eenheid’ Sedert 1/1/2012 waren; weddebijslagen wet (9) kreeg; hieronder) genereuzer aangesteld 101 (maar onderlijnden zich) benaderd formule:65 linkerkant puntenmaximum ‘45’ γ (7) toe) op: uitgehold schakelen eigenlijk loonprofiel) ‘beloning werken’ y wedde-begrip; vloeit voort voorafgaan deeltijds/voltijds equivalent; benadeelt aanstelling 102 steil weddeontwikkeling was… interacties; simulatietool afruil overwegingen samenhangende zijn? worden? verlengen? pensioenen? aangevraagd Eventueel informatiefiche voorwaardelijke schatting referentievervangingsratio (45 tantième; ambtenaren; Uit denkbeeldige α/γ ‘winnaars’ eindloonnaar middelloonregeling; ‘winnaar’ caveats juiste ‘referentiepersoon’ aanvullend) disparaat overal Vanzelfsprekend excessen overheidsgeld gefaciliteerd 80%-regel hervormen fiscaliteit 19) opzichten samenlevingsverbanden gezinslasten schaalvoordelen huishouding keuzen gezinsverband afhankelijkheden gelaagdheid genderdimensie Doorgaans (deels) inruilen zorgtaken tweeverdienerssamenleving voortvloeiende verdwenen ‘gezinsverbanden’ langsom vergrijzende (betaald) onbetaalde zorgactiviteiten achterhaalde gezinsconcepten dateren kostwinner huwelijksverbanden zorgden huwelijkspartners verdienvermogen Afgeleide solidarisering gebonden asymmetrische huwelijken verantwoording samenlevingsordening stuurde beslissingen: toewijzing thuiswerkende moeder én ideaal gezinscontext ongerijmdheden onrechtvaardigheden: gezinstarief) passage ontmoedigen arbeidsparticipatie tweeverdieners partner werkt; samenwoning; overlijden koppels; grond individualisering -intensiteit rationale samenlevingsordening: tweeverdienersgezin kinderopvang zorgverloven levensprojecten gemeenschappelijk geringe(re) afgewenteld uitma(a)k(t)en gebrekkige handicap effectiviteit beschermingsstelsels solidariteitsconcept ontwikkelen nastreeft intra-familiale logica’s verstandige vermengen: geresponsabiliseerd (individualisering) gezinsgerelateerde gesolidariseerd (intra-familiale solidariteit) (inter-familiale meebrengt zwakkere verdedigbaar takken gehuwden samenwonenden Gelet juridisch ‘duurzaam affectieve kostendelende uitsluiting verwanten graad’ Concreet Burgerlijke Stand opent adres gedomicilieerd 105 ingetrokken apart domicilie vermoed beëindigd derhalve bewijs tegendeel verblijf rusthuis affectief kostendelend vertoont beklemtoont overige Vertrekkende redeneerwijzen toegespitst ambtenarenregeling geïndividualiseerd Na Gezinnen scheve afschaffen asociale gescheiden samengetelde rustpensioenen echtgenoten opvragen) dekking 12-A (hij bevinden: jong dicht ‘nog jong’ ‘reeds getrokken overgangsfase overblijven: Langstlevende Overleden AA AA’ PA AP AP’ PP tekst (dus 12-A); weggewerkt benaderen afweging zorgarbeid daarvan) armoederisico’s redeneerwijze namelijk 107 gezinnen: toebehoren splitsen meestverdienende verweduwing asymmetrie veralgemeend samenvoeging Naarmate zijn/haar gedachte overlevende Praktisch gerechtigd huishouden: inkomensbehoefte overledene som; plafond) 12-A) plafond; differentiëren Aandacht afwikkeling continuïteit betalingen inkomenstoets geëffectueerd alleenstaandentarief overledene: extrapolatie (vergelijkbaar geval) gezamenlijke (situaties AA’) PA) voorziet; maakte) Benaderende suggereren gehuwde budgetneutrale schetsten bestuderen (deze markeert linkse middelste nadien algehele overwogen samenvallen heeft) meegenomen doorzichtige implementeren: 109 gebeurt) intrinsieke principes: pensioneringsbeslissing; arbeidsongeschiktheid69 schrappen verlengd pensioenberekening) moral hazard (oneigenlijk gebruik) leeftijdsbewust consistente afbouw uitstapstelsels Fijnmazige passen; online terzake onderhandelingsmaterie gemotiveerd loopbaanonderbreking ouderschapsverlof… waartegenover Gelijkstelling herhalen puntenenveloppes moederschapsrust) zinvol gerationaliseerd Hierrond ingewonnen loopbaanonderbreking/tijdskrediet inkomensgarantie-uitkering (tijdelijk) inkomensgarantie-uitkering) arbeid) achterhaald prioritair studieperiodes regulariseren bepleiten (herwaardering) (welvaartsvastheid) ‘pensioen uitkering’) bevolkingsgroepen groei) herwaarderen loutere volgde (zijn anciënniteitsprincipe ); berekening; 111 scenario’s: ‘groeiscenario’ reëel groeiden ‘stagnatiescenario’ toenamen groeiscenario bruto-vervangingsratio (zowel lonen) stagnatiescenario nietherwaardering ‘groei-risico’ groeien (onmiddellijk Omgekeerd groeiscenario) bijdragelast betaalbaar uit: eigenschap ingebakken pensioenformule herwaardering: pensioenbreuk uitvallen) loongroei berekeningsformule herwaardering) ‘60%’-regel ’48 6%’ afleiding inkomensprofiel indexcijfer consumptieprijzen inkomensverhouding gegroeid (lichte) onderwaardering carrière carrière: ontmoedigt functies 112 taaklast meebrengen genereren moedigen echtscheidingsproblematiek regelen huwelijksjaren vielen Anders bedoeling operatie introduceerden “A ” vertrok levenscyclus groei: verjonging) verjonging complex: opaboom; omgekeerde geboortes niet-volledige (misschien ongewilde) ‘automatische stabilisator’ 113 stilvallen verdelingseffecten haalbaar: tijdelijk zwak systeem; rekenschap rekenoefening (werkende) states (‘jonge gepensioneerden’) allemaal (‘oude uitkering: gelijkstellen Welvaartskoppeling Steady ‘jonge gepensioneerden’ ‘oude pensioenniveau 11% gezegd: constante structuur; 1); 91) op) ongewilde welvaartskoppeling; opteert uniformiseren theorie leeftijdsen loopbaaneisen voldoen overheidspensioenstelsel verlengde identieke Studieperiodes (geleidelijke) simultane regularisatie studiejaren c) doorlichting pensioenleeftijdsgrenzen categorieën fysieke psychische paraatheid Via loopbaanbeleid arbeidsproces legitieme beschamen; d) herijken Centrale thematiek belastende vereisen; e) loonbegrip 116 daartoe revalorisatiecoëfficiënt ∝� 10); f) ‘oude’ doel zomaar transponeerbaar loonherwaarderingsprincipe hoger); g) betreft; h) ziektepensioenen vergaande toenadering particuliere oogmerken: jonge ongeschikt circuit onterecht stappen; i) dienstjaren vermenigvuldigd aangepaste) proportie referentiewedde 75%) uitvalt werven overheidsdienst III); j) vernieuwde minimumpensioenen gestreefd doorzichtigheid afstemming elkaar; k) 117 echtscheidingsrisico ondervangen ex-echtgenoten; l) grenzen heen; m) achterliggende perequatie verankerd: weddeevolutie perequatiekorven teruggaan grondslagen veronachtzaamd afbreuk mening divergenties gronden gebillijkt beleidsaanbevelingen details Schrappen particulariteiten uitgesteld overheidspensioenregeling opheffen particulariteit overdraagbaarheid overweging loskoppelen zwaarste tuchtstraf overheveling Inhoudelijk gevaar proportionaliteitsprincipe vergelijkbare tuchtfeiten schuldig 118 overheden expliciet geopteerd nimmer Daarenboven tuchtsanctie tuchtrechtelijk gesanctioneerde strafrechtelijk veroordeeld dito gestraft Toegang Hieronder beperken toelichting anno (zullen) (vervroegd) alsof kracht tekenen tijdsbonificaties diploma loopbaaneis geregulariseerde werknemerspensioenstelsel pensioenjaren ingrepen afloop 05 bogen afbouwscenario weren bejegend inrustestelling medische voortijdig zestig herdenken richting schuilgaat leeftijdsgrenzen afwijkende sporen leger rijdend personeel Maatschappij Spoorwegen 119 verwacht grijpen pensioenwetgeving optrekken vigerende pragmatische uitvoerbare loopbaaneinde opengetrokken veiligheidskorpsen brandweer opgaan beroepsgroep nopen speciale korpsen personeelsstatuten uitstapregelingen vroegst oppensioenstelling uittreedt verlofregelingen uittredeleeftijd stuk pensioenwetgever statuten indirecte sturing (volledig) opening Berekening Voorafgaand jurisprudentie niet-vastbenoemd overheidspersoneelslid diens benoeming overgeheveld Tal schragen misbruiken laattijdige benoemingen wereld geholpen georganiseerde pensioenpools kostprijs grotendeels overheidswerkgevers pool gesolidariseerde RSZPPO-pool handelwijze bestraft Pool Parastatalen condities 120 discussies overdrachten exceptie staven aanstellingsregels exogene overheidsadministraties categorie statutairen proef benoemden proefperiode doorgeredeneerd aanvang toepassingsgebied transfer ZIV-uitkeringen minimumloopbaanvoorwaarde bezwaar statutair afwezigheden pensioenaanspraakverlenende kant onbezoldigde pensioenminister bezoldigde limitatieve geschoven bevelen alignering dezen soorten opmaken expliciete opsomming benamingen durven 121 gratis Niettegenstaande scholingsgraad significante interfereert verlengt Vandaar ware neutraliseren onvolledige averechts Enkel continu loopbaanverlenging legis loopbaanbreuken achterhalen gefundeerde voorkeurtantième oudsher gegrondvest afbakening voorkeurtantièmes alles-of wegen: alternatieven voorkomend weddecomplementen dringt werknemerspensioenregeling herwaarderen) ganse sensu lato 122 berekeningsbasis toevalligheden (10) RWeinde (11) Bgemiddeld (12) verschijnt wijzigt) vangt vereenvoudigd (vermits 1/60 75/45) tot: (13) (8) (14) overeenkomst noemers revalorisatiecöefficiënt puntenstelsel 123 merite spoort beloningssystemen prestatiegebonden verloning functieweging annex bezwaren evidentie introductie roept weddegegevens oplossingen ambtenarenlonen budgetneutraal Zulk categorieën) boni ziektepensioen stoelt dateert ziekteen invaliditeitsverzekering vroegtijdig gezondheidsredenen rijmen re-integratie silo’s gedacht zelden wedertewerkstelling overgaan overheidswerkgever ongeschiktheid tal instanties vroegtijdige (lichamelijke) onvergelijkbaar overheidscontractant contractueel bedongen Helemaal gecompliceerd personeelslid vastbenoemd contractant 124 sorteert aangaande nadelige misbruik ziektedagen putten verkennen denkpistes vastbenoemde uitkeringsstelsel ziekte- werkloosheidsstelsel Gezinsdimensie Belangrijker aangemerkt ex-echtgenoot overleven pensioengevolgen beëindigen samenwoning) voormalige pensioenrechten; Minima pensioenminima transparanter streefdoel tussenperiode sowieso Perequatie ontwaarding veilig substantiële werpt dam weddedrift lopende tussentijd perequatiesysteem Financieringssysteem Maatregelen matigen Pensioenmassa Loonmassa Verhouding 371 226 795 347 66% NMBS 008 630 279 640 82% (Pool der) 266 055 91% 442 190 35% TOTAAL 885 309 232 15-A pensioenmassa: pensioenmassa deelsectoren 15-B uitgesplitst bevoegdheidsniveaus bijdragevoeten’; Tabellen vermeld dotatie hetgeen overheidsbedrijven 990 716 332 707 223 619 92% 315 925 273 625 022 Vlaamse Gemeenschap 794 917 908 808 37% (onderwijs) 420 482 384 399 752 889 (overige) 205 533 508 566 919 Franse 618 952 774 846 634 219 08% 564 229 439 745 641 535 46% 723 335 992 684 Duitstalige 287 007 406 741 gemeenschap 243 614 953 477 26% 043 393 453 264 17% Waals Gewest 936 225 212 009 94% Brussels Hoofdstedelijk 152 824 999 385 840 079 778 363 395 pensioenuitgaven: pensioenuitgaven; gewezen onderwijspersoneel (niettegenstaande besturen) gerapporteerde bedroeg opgelopen bleek 4C geconcludeerd dringend Staatskasuitgaven FOD’s POD’s erediensten NMBS) betreffen overheidsdiensten 127 studiewerk verricht financieringssystemen verminderen; verlichting Mits uitkeringssystemen recentere toegegroeid overblijvende verschilpunten uitkeringsarchitectuur n minimumjaarrechten maximumpensioen) (vooral vermengd werknemersloopbanen) wisselende tewerkstellingsstatuten evenwichtigere gelet eigenheid zelfstandigenstatuut denkbaar risicoprofiel gekenmerkt inkomensspanning ‘inkomen’ loontrekkende zelfstandigenregeling betaler’ beroepsinkomsten convergeren voortbestaan zelfstandigenorganisaties beheerd Verdere minimuminkomensbescherming: uitgekeerd gelijkwaardige geleverde arbeidsinspanningen 1983 pensioenregime ingrediënten aanwezig proportionele volle maturiteit beperkt; evenredigheid grensbedragen verkrijgen 128 financieringszijde werknemersregeling: bijdrageregeling bijdragestructuur degressieve bijdrageberekening loonbegrenzing minimuminkomen (12 830 712 euro) Noch meeruitgaven overheidsfinanciering zelfstandigenregime tred hield overheidsbijdrage zélf overheidstegemoetkoming ontvangstenstructuur statuut nodig: starter hoofdberoep 1500 loontrekkenden fatsoenlijk startende activiteit 2/3 niet-starters zijnde maandbasis 22% Lineaire benaderende inkomensstructuur delocalisatie 475 miljoen overheidsaandeel 645 (cijfers 2012) bijdragebetaling vennootschap bijdragebasis belastbare beroepsinkomen) verruimt betrekken partieel herkwalificatie onroerende huurinkomsten bezoldiging74) pensioenvorming betreft: ‘uitstel/aanpassing pensioenen’ 2-16 6); werkzaamheidsgraad’ 7); welvaartsaanpassing’ ‘vermindering (iv) puntensysteem) toegepaste ‘gerecalibreerd’ correcties…); hypotheses simuleren Cf artikel lid WIB 130 exogeen gespecifieerd kadert Simulaties wijzigt; werkzaamheid) primo bepleit hervormingen; secundo uitspraken welvaartsaanpassing… succesvoorwaarden leren on short notice Scenario sub-secties simuleerde nagebootst (‘mimicking reform’) gedetailleerde ‘sustainbility gap’ ontvangsten Overigens referentiescenario; elasticiteiten 131 ruwe modelleren 16-A prognoses Algemene Directie Statistiek Economische Informatie (ADSEI) referentie-scenario 2035 2045 2055 Index 2060/ Levensverwachting Mannen Vrouwen 08 02 04 09 00 2010: waarneming ADSEI; 2016-2060: ADSEI 133 16-B vastliggen levensverwachting; naar: 2020; 2025; 2030; afgeronde cijfers) 2060/2016 bewerking 135 16-C presenteert parametrisch hervormingsscenario ideeën: voelbare Concreet: gebracht; blijven; niveau; constant startwaarden (loopbaanvoorwaarde vertrekken) (leeftijdsvoorwaarde (wettelijke drempels gepresenteerd stippellijnen opleggen interpreteren 100%) (vergelijk indexen rechterkolommen 16-C); ‘anticipatie termijn’; ‘normen’ interpreteren: stil (omwille uitdoven Indexering loopbaanvoorw 138 reeksen gesegmenteerd variant’; ‘maximale variant’ uitdrukkingen ‘minimaal’ ‘maximaal’ waardeoordeel pensioenmaatregelen gedragingen voegt bonus-malus vertrek …) identiek bonus-malus) beneden ‘referentieloopbaan’) herberekend loopbaanbreuk; ‘bevroren’ past ‘regel drie’ 16-E infra (afronding 16-E)) 139 indexeren scenario: opmerking loopbaanbreuk) oorzaken Nagedacht Aanpassingen aanpassingsmogelijkheden stricto h bevroren Planbureau) stopt koppeling) pensioenparameters behouden; ‘pensioentijd’ (zij percentage) niet-actieve procentueel loopbaanconcept ‘niet-actieve’ ‘actieve forceren uiteindelijke 140 16-D Tegen verschijnen 142 II 16-F productiviteit lichte ‘gesegmenteerd’ werkloosheidspercentage leeftijdsgroep Werkgelegenheid Werkloosheidsgraad spectaculair geconcentreerd 16-G 16-H Werkzaamheid 15-74 8% Verschil 2- 2018) 5- 148 60-64 65-75 bijna verdubbeling vrouwen; mannen) bedenking mechanisch (15-64) 16-I (verhogende) vrouwen) gecombineerde daarbovenop (verder genderverschil) 16-J beïnvloedt 2049 2054 2059 16-K loon: duizendtallen) 1769 2276 2621 2891 2381 2649 2103 2452 2722 154 16-L 16-M 16-N kruistabellen opnameleeftijd frequentie verticale f(AGE) frequentieverdeling (ongeacht loopbaan); horizontale f(DDC) leeftijd) scenario; Loopbaanduur 158 16-O paradoxale referentiescenario) (iets) mannen: verkleint Hieruit ‘beter af’ malus-bonus ‘welvaartswinst’ Frequentieverdeling (*) 160 16-P 2018-2040 2040-2060 2018-2060 (verandering vergrijzing: aanzien ‘gunstige’ marginaal ‘minimale’ ‘volume-effect’ belangrijk) overwegend (ex post) (‘in zin’ wordt; stabiliserend) volume-effect onrechtstreeks liggen; BBP-effect (dat afzetten 16-Q herneemt opgesplitst bedraagt) 164 (rekening werknemersregime) hieruit ‘opaboom’ (pensioenen uitkeringen) grosso modo (2060) ‘meer voldoende’ toonden problematisch tewerkstellingsgroei segment laagste sector: stijgen) hoogtepunt (na 2020) 68% omgeving Qua reflectie (geen Musgrave-rule; stabilisatie Musgrave-rule implementeren; summiere 165 bespraken 16-H) variant); leeftijdscategorieën bedrijfstoeslag) 2060) Paper 15-13 La soutenabilité la protection 2040) 167 specifieert tewerkstellingsmaatregelen extra-inkomsten meegerekend (Zoals 2013-2014 ontkoppeling lange-termijn veronderstelde uitgevoerde (simulatie toenames oplopen procentpunten: (stelsel 168 teruggeschroefd simulatiescenario (1%) zakken conclusies (zo loopbaangevoelig niettemin inzichten complementariteit interdependentie (impliciete dan) bewaren oriëntatie dat: overheidspensioenen; traditioneel vergrijzingskost’ noemt sanering langs uitgaven- inkomstenzijde (waardoor 169 uitgavenruimte komen); toeslag’ activerend arbeidsongeschiktheid; ondermijnd additionele simulaties) uittredevoorwaarden overheidssectoren aangezet teniet gedaan bonus-malus-stelsel vooropgesteld interdependent complementair: bepalend ‘Niet sterk’ Volgende gradaties 170 (v) hierboven) ‘uitstel/aanpassingen sorteren geforceerd (item pensioenhervorming: zwaarder arbeidsmarktbeleid: hervormend wederzijdse afhankelijkheid: aanpassingen? implementaties alleszins horizon uitstrekt veilige scharnierjaar ‘overnemen’ succesvol gestuurd tewerk 2030: leeftijdseisen stabiliserend omkering lassen limiet blijft) 171 onomkeerbaar klaar (eventuele) onderstreept integendeel: financieringsstrategie diversificatie ongunstige repartitiesysteem; rendementen onvoorziene inflatie natuurlijke pensioenpijlers taakverdeling optimaal: plan (WAP 2003) Solidariteitsmechanismen bemoeilijkt werklozen voorbaat 173 aansluitingspercentage toegezegde bedrijven; premies samenhangen; toekennen geïndexeerde lijfrentes Helaas haast ontwikkelt beheren zaak bevoorrechte marginale bevredigende gespaard sparen pensioenverplichtingen spaargeld kanaliseren kapitalisatiepijler contribution hebben: zelfstandig behoudt geplafonneerde kapitaalvorming maximumbedragen Individuen werkgevers) betalen; notioneel aftrekbaarheid heffingen (solidariteitsbelasting meerwaarde aandelen herziening vennootschapsbelasting socialezekerheidsstelsel (werkloosheid moederschap 174 achteraf langetermijn investeringen concurrentie investeerders manieren fonds default-fonds privéfonds verplichtingen (verzekeraars banken pensioenfondsen…) aanbesteding geselecteerd default-pensioenfonds privé-fondsen organisator pensioenplan werkgever) beheerder verzekeraar) kapitaal technieken Per geringe default fondsen Fonds Arbeidsongevallen) lang-leven-risico investeringshorizon complement componenten verrekening xi (verrekening systemen) xii bis daarentegen minimumregels maximumregels xiii onderhandeld efficiënte stuit combineert: 18); aangeworven bescheiden disparate (men ‘soeverein fonds’ aansluiten Beleggingen gemobiliseerd bestuursniveaus mobiliseren notionele verbeteren; verbreding overheidssesctor afgesloten voorbehouden spoedig hoofddoelstelling WAP oogmerk geleden reserves Hiervoor stagnatie breedte sectoraal ondernemingsvlak gemeten bijgekomen merkbaar sectorplannen bereidheid geslaagd benutten marges beroepscategorieën Mogelijk hopelijk tegemoet 60-plussers vraagtekens geplaatst (10% 18% pensioenrisico’s finaliteit behaald beleggingen overheidsobligaties gediversifieerd eindresultaten efficiënt veralgemeende lang-leven-risico) landschap omvattend aanknopingspunt Arbeiders/Bedienden tewerkstellingsperiodes 01/01/2015 01/01/2025 MAAR verbod A/B W/B werklieden weigeringsrecht wetgevende beheers- informatieproblemen ‘slapers’ Nieuwe pensioenfiche verstuurd pensioeninstelling verzonden DB2P SIGeDIS beheerskost Voornamelijk mobiele substantieel 178 veralgemenen aangewend bijdragestortingen sectorale bijdrageniveau verplichting meerjarenperspectief bindend onderhandelaars stevig schaalvergroting bevestigen voorgesteld: pensioenprestaties ingang pensioenreglementen aanzetten verboden hervat pensioentoezeggingen ingesteld) pensioenreglement pensioenovereenkomst aangemoedigd pensioentoezegging inwerkingtreding MyPension be 1e 2e luik scherm heen) info gemaild e-box uitrol opgestart) Burgers consulteren schriftelijk opgestuurd ‘pensioen’ verduidelijkt voornoemde (WAPZ) verwarring woord: 179 zicht aangerekende slapers betreurt meetinstrument pensioenfondsen concentratie verzekeraars systemisch verzekeringsmarkt (mee) voortouw Europees waarborgfonds waarborgmechanisme crisis meerder spelers bufferen loonvoordelen nettorendementen particulieren overschrijden geschraagd mechanismes stimulus bestaansreden belast milde regimes storten premie hoofdzaak grootverdieners oncontroleerbaar berekeningsmodules uitkomsten premiegedeelte rechtszekerheid nefast onmiskenbaar gesubsidieerd subsidie omgesprongen toepassingsproblemen eenvoudig(er) pensioenvormen grens; fine back service pensioenovereenkomsten; krachtens mag? 180 striktere sancties overschrijding lineair progressiviteit kapitaal; samenspraak rentemarkt aangeboden gunstregime terecht herzienbare uitmonden geïnstalleerd voerde minimumrendementsgarantie overtuigen rendementsgarantie ondermijnen Vrij Aanvullend Pensioen (VAPZ) benut hen rechtspersoon 181 voelen; voorbereide uitgaat idee: Langer aanbeveelt weerhouden essentiële evolueren; signaleert vertrekt) problematisch; startpensioenen Additionele 183 realiseren; concretisering urgenter werkgelegenheidsbeleid Endogene drieluik ‘meten’ ‘actie spelregels’ aanpassingen’ geraken voorwaardelijk Intussen geruime verwachten; gegevens; genomen; globaliteit legislatuur goedgekeurd hervormingen: beheersbaarheid oriënterende zin) overheids- afremmen zorgen) Toch vangen manifesteren financieringsprobleem instaan verschuiving randvoorwaarde eenzijdig actieven) lastenverdeling entiteiten doordrongen opinie omwenteling werk: slopende taakeisen autonomie ruimen oproep: ervaringen Finland 185 menselijk kapitaal: infrastructuur gediversifieerde voorzieningen opvang gaven ‘vastgelegde beslissingen’ (tussen ‘endogene aanpassingsmechanismen’ verlopen treffen steigers opricht: wetenschappelijke informatiesystemen toepassingen praktisch technologie vraagt gelegenheid aanslepen pakken zesdagenweek: vijfdagenweek wetgevingen RVP meesleept ingangsdatum IT eist dossierbeheerders dossiers invoeren: vroegste maal ingegaan waartegen aangetekend conform verjaringstermijn administratie betaling plicht belangt wekt onvoorspelbaar eer uitgenodigd denken overtuiging bescheidenheid: achtergronden allerlei beschouwden pensioenvraagstuk hard zegt compromis geprobeerd aankan verhinderen 188 hervormingen? regeerperiode betekenisvolle steiger ongerustheid strookt Louter 189 punten; Iedereen puntenrekening doorzichtiger waardebepaling beroepsactiviteit vallen) beheerders waken objectieven zoals: situeert; uitgebouwd bis’) impliceren evenwichtiger studieperiodes; geloofwaardigheid Waar (endogene) vertegenwoordigd paritair pensioenbeleid: 191 referentiepersoon) pensioenberekening: stevige overlevingspensioenen) voorspelbaar; tegelijkertijd voordoen voortvloeien zekerheden; responsabiliseert toeneemt) 192 randvoorwaarde: eerlijk aanspreken interdependent: vernieuwend spil aanpasbaar loopbaancriteria formuleert geconcretiseerd boodschappen kwetsbaar besteed nodig; pistes 193 samenwonen) beschouwingen publicatie legislatuur: betrouwbaar toekomstgericht wint mensen: © Administratief Kruidtuin Finance Tower Kruidtuinlaan Verantwoordelijke uitgever D/2014/10 770/12 Overheidsdienst