Download fulltext
t340

EUROPESE VERKIEZINGEN Europese solidariteit is populair FRANK VANDENBROUCKE · Hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam Zijn Europeanen bereid om het risico werkloosheidscrises over grenzen heen met elkaar te delen? populairder dan politieke debat doet vermoeden blijkt uit ons onderzoek Zonder schokdempers blijft Muntunie een fragiele constructie Een herverzekering nationale werk- loosheidsverzekeringen op niveau eurozone zou goede schokdemper zijn: betekent dat land tijdelijk budgettaire steun krijgt wanneer getroffen wordt door ernstige crisis Het knelpunt bekend: verzekering organiseren moet je zijn tot onderlinge Is er politiek draagvlak voor dergelijke solidariteit? delen grenzen? Die vraag onderzochten we basis peiling bij 19 641 verdeeld Oostenrijk België Denemarken Estland Finland Frankrijk Duitsland Hongarije Ierland Italië Nederland Polen en Spanje 1 stabiliseringsmechanisme kan verschillende manieren daarover complex Onze pei- ling zo opgezet ze grote waaier mogelijke voorstellen verstaanbaar maakt mensen alle lagen bevolking NADENKEN OVER CONCRETE ALTERNATIEVEN We confronteerden respondenten zes alternatieve Ze moesten vergelijken elk vroegen of ‘sterk tegen’ ‘een beetje voor’ ‘noch noch zouden Alle hadden volgende kenmerken: lidstaat ontvangt aan- zienlijke stijging werkloosheid 2 De gebruikt werkloosheidsuitkeringen subsidiëren 3 Tegelijkertijd gemeenschap- pelijk minimumniveau loosheidsuitkeringen overeengekomen deelnemende landen kunnen zelf wel in hogere uitkering voorzien boven minimum alternatieven die voorlegden ver- schilden dimensies: generositeit voorstel onze drie opties: weinig genereuze optie (beperkte laag gemeen- schappelijk minimum) gemeenschappelijke daar tussenin ligt Voorwaarden betrekking op- leiding onderwijs waar deelne- mende eventueel moeten voldoen krijgen waarbij twee opties voorlagen: (i) geen voorwaarden (ii) voorwaarde oplei- ding hun werklozen ruimte herverdeling tussen landen: mogelijk sommige lange termijn meer ontvangen programma eraan betalen? Hier maakten onderscheid tussen: ‘zuivere verzekering’ niet heb- ben bijgedragen; ‘tolerant’ inzake langetermijn- herverdelingseffecten (landen hebben bijge- dragen); (iii) mechanisme naast tegen werkloosheidsschokken ook doelbewust leidt naar rijke armere lidstaten 4 Inzake belastingen respondent werden scenario’s getest: langetermijnimpact belastingen; zullen iedereen toenemen 0 5% inkomen; belas- tingen alleen rijken 1% inkomen 5 administratieve dimensie onder- scheidde uitgevoerd worden EU 6 inspanning werk vinden verwees waaraan individuele werkzoekenden onderscheidden scenario’s: voor- waarden werklozen; passende baan accepteren anders verliezen uitkering; elke week min- stens één vacature reageren aanbod accep- teren combinatie deze leverde 324 (3 x = 324) Deze allemaal grensoverschrij- dende risicodeling maar manier Iedere zag toevallige wijze getrokken waren totale set VERSCHILLEN TUSSEN LANDEN Uit survey fundamentele positie beperkt is: minder 10% verwerpt meerderheid zien Omgekeerd 66% beoordelen ondersteunen (‘een voor’) verschilt echter veelal lager rijkere sterk ontwikkelde welvaartsstaten name Neder- aanzienlijk hoger (zoals Est- land) hard (in steekproef Ierland) Op ander wat denken verrassend Mensen Oost- Zuid-Europese lan- den voorstanders sterke ontevreden prestaties eigen stelsel veel verwachten aanpak bestel zal verbeteren goed Fundamentele oppositie grensoverschrijdende toont per se zij gevoelig waarop georganiseerd In stijgt publieke ondersteuning werkloos- heidsuitkeringen gekoppeld sociaal investeringsbeleid wil zeg- gen opleiding activering respon- denten duidelijk belangrijker hoeveel mag struc- turele middelen meest gevoelige kwestie (zal geldstroom ontstaan Spanje?) Daarmee ik zeggen discussie hierover onbelangrijk Maar andere kwesties zoals hoe uitkeringen leggen gewicht schaal publiek Over algemeen geven voorkeur gene- reus verkiezen leiden belastingverhoging toch meerderheden varianten stijgen POTENTIËLE MEERDERHEDEN IN ALLE laat toe voorspellingen doen specifieke be- leidsvoorstellen alsof erover gestemd Vanzelfsprekend nodige omzichtigheid geboden Zo heel men- sen ‘neutraal’ antwoorden krijgen: stippen voorligt Welke houding aannemen referendum organiseren? hypothese ‘neutralen’ deelnemen denkbeeldige zich proportioneel verdelen ‘ja’- ‘neen’-kampen verplicht stemmen pessimistische keren tégen volgt geef voorbeelden beide hypo- thesen hanteer Neem als eerste voorbeeld eigenschappen combineert: • genereus: deel- nemende komen overeen minimale heidsuitkering 40% laatste loon werkloze gedurende maanden daarop afgestemd Er gewaakt plaatsvindt ten voordele bepaalde nadele dingen nemen financiële georga- niseerd praktische uitvoering handen regerin- Unie schatten 67% supranationale stemming dit uitspreken meetellen Wanneer neutraal zou- daalt 49% Je beschouwen bovengrens ondergrens – gebeuren Europees tweede punten vorige: deelnemen- werkloosheidsuitkering 70% linge vergelijking neemt Als neutralen meerekenen 74% Zelfs uiteindelijk 56% Belgische cijfers liggen iets ondanks stijgende belastingdruk wan- neer inhoudt blij- vende optreden Dat mees- (maar alle) gaat inwoners zuivere verzekeringslogica herverdelingslogica Respon- EU-landen onlogisch arme gevoeligheid dus al gevoeligheden weg onderzochte potentiële hoge zelfs daarbij Wat meteen resultaten bevoorrecht bijvoorbeeld negatiever staan tegenover Zeker groter vertrouwen hebben; anderzijds lagere méér weerstand zichzelf voorstellen: eerder idee ‘pro-Eu- ropeanen’ aangesproken vormen bevestigd en- quête: hier tastbare biedt bescherming opgeleide hechten belang Toegegeven vaststelling kun kanttekening plaatsen noopt enige voorzichtigheid interpretatie uitleggen uiterste best maken rond oordeel plaats laten feit sociale scherming pro- anti-Europese gevoelens daardoor begrijpen hoezeer dergelijk actuele rol domein sterkt partij campagne voeren erg daarom ongunstig concrete inhoud gepeild misschien kun- nen veranderen onder invloed Zeer hangt af ‘framing’ debat: vooral bescherming? Kiezers staat soort vraagstukken mening uitgenodigd na vaak genuanceerde Natuurlijk vraagstuk doorslaggevend: enorme verantwoordelijk- heid partijen? linkse partijen helder wensen welke gaan NOTEN Frank Vandenbroucke Brian Burgoon Theresa Kuhn Francesco Nicoli Stefano Sacchi David der Duin Sven Hegewald ‘Risk Sharing When Unemployment Hits: How Policy Design Influences Citizen Support For European Risk Sharing’ (EURS) AISSR Report december 2018 http://aissr uva nl/news