Download fulltext
a397

1 Goede (staats)hervorming in gezondheidszorg vraagt betrokkenheid en expertise Jan De Maeseneer Paul Munck Ri Ridder Jean-Noël Godin Jean Hermesse Willem Sas Frank Vandenbroucke Philippe Van Parijs 31 juli 2020 Een korte versie van deze nota werd gepubliceerd Standaard (“Gezondheidszorg hervormen? Betrek experts én zorgsector”) Franstalige is ook beschikbaar hervorming de staat op agenda We schrijven bewust ‘de hervorming’ Staatshervorming gericht meest efficiënte verdeling bevoegdheden hoort daar bij Maar bevoegdheidsverdeling moet vertrekken een visie gezondheidsbeleid gezondheidszorg: staatshervorming inhoudelijke kunnen niet los elkaar gezien worden mag gebeuren boven hoofden mensen die zich tijdens voorbije maanden zo hard hebben ingezet om onze zorg draaiende te houden manier nieuwe ervaring opgebouwd Het debat dus beperkt blijven tot klassieke politieke onderhandelingen Experten vertegenwoordigers het werkveld besluitvorming vervangen groep onafhankelijke experten kan samenwerking met sociale partners drie manieren bijdrage leveren: helderheid brengen argumenten mogelijke scenario’s gevolgen keuzes; brede consultatie organiseren werkveld; buitenlandse ervaringen onderzoeken Helderheid vereist dat men vijf zorgvuldig kaart brengt omdat ze allemaal rol spelen knopen doorgehakt moeten worden: lokale inbedding externe effecten schaalvoordelen solidariteit eenheid aansturing Deze focust vragen Bevoegdheidsverdeling verwijst naar Europese Unie België Gewesten of Gemeenschappen niveau gaat grote wijken gemeenten zones verschillende omvatten Wij denken verregaande vormen territoriale decentralisatie name sub-regionale eenheden goede zeer ‘plaatsgebonden’ keuze ‘alles federaal’ splitsen’ dit open geest bekeken Verdeling zorgen voor maximale efficiëntie Dat al vaak gezegd maar toch uitgangspunt precisering aanvulling ‘Efficiëntie’ over bereiken vooropgesteld doel Die doelstelling duidelijk zijn anders efficiëntie-vraag zonder inhoud allereerste opdracht heeft daarom betrekking doelstellingen moderne lange termijn Daarover dadelijk meer Bij ‘efficiëntie’ hanteert principe subsidiariteit: maximaal decentraal toelaat beleid dicht concrete problemen oplossen als centraliseren hoger beleidsniveau efficiënter slagvaardigheid leidt dan centralisering hogere aangewezen Subsidiariteit goed 2 waarover enige principe: legitiem decentralisering vraag stellen eventuele ongelijke behandeling daaruit zou voortvloeien maatschappelijk aanvaardbaar voorbij aan feit internationale verdragen Grondwet reeks principes vastleggen Denk recht gezondheid vervat artikel 25 Universele Verklaring Rechten Mens 23 Of grondwettelijk gelijkheidsprincipe nondiscriminatie oplegt onder (maar alleen) grensoverschrijdend verkeer Dit vormt kader waar we buiten verder ingevuld vooreerst inhoudelijk Hoe wordt grondrecht geconcretiseerd termen redelijke afdwingbare aanspraken universele toegang dienstverlening bescherming tegen bedreigingen gezondheid? In hoeverre publiek dienst algemeen belang welke beperkingen voorzien vrije marktprincipes commercialisering? leiden meteen bevoegdheidskwestie Veronderstel ons gestuurd door democratisch vastgelegde gezondheidsdoelen (een pleidooi hervormingsvoorstellen laatste jaren terugkomt): welk vastgelegd worden? Sommigen pleiten daarbij federale oog gelijke praktische uitvoering argument alleen principieel ongelijkheden kwaliteit tussen regio’s ‘extern effect’ betekent organisatie één (sub)regio effect andere (sub)regio: wat doen invloed buren Regionale ontwikkeling perverse mobiliteit patiënten gezondheidsverstrekkers bevolking langere economische (bijvoorbeeld activiteitsgraad) voordoen binnen bepaalde beurt belangrijk dergelijke effecten? zwaar weegt principiële gelijkheidsargument Belgische niveau? Is wenselijk gezondheidsdoelstellingen federaal gedecentraliseerd regionale regionaal respect verbintenissen federatie? nagedacht Met invalshoek ‘externe effecten’ efficiëntie-vraagstuk Ook geeft subsidiariteit voorrang er twee redenen waarom bevoegdheid niveau: Hoger hadden uitkomsten zorgkwaliteit evidente voorbeeld treedt pandemie: efficiënt pandemie ongecoördineerd bestrijden Brussel Vlaanderen Wallonië Daarvoor menselijke contacten grenzen veel intens Efficiënte coördinatie commando vele waarnemers nu betekenen strategie 3 bepaald her-federalisering inhoudt vergt evenwel ingrepen ‘belendende percelen’ gezondheids- zorgbeleid: heel ‘uitvoerende verantwoordelijkheden’ komen pas Men detail logische institutionele pandemieën uitvoerende verantwoordelijkheden Externe meespelen financiering naast Discussies optimale staten kijken altijd risico ongezonde (tot inefficiëntie leidende) belastingconcurrentie ontstaat wanneer Schaalvoordelen treden ‘vaste kosten’ programma’s hoog (denk geavanceerde hoogtechnologische complexe weinig voorkomende aandoeningen: geconcentreerd enkele plaatsen) deskundigheid geldt medische (de toepassing praktijken waarbij voldoende nodig is) En fundamenteel toegepast beleidsvoorbereidend onderzoek: ‘schaal’ Schaal maken onderhandelingsmacht: evenwichtige machtsverhoudingen geneesmiddelenindustrie vereisen daarin grotere Omgekeerd twijfelachtig zinvol geneesmiddelenbeleid toe vertrouwen Daarnaast mate ‘solidariteit’ wil (sub)regio’s cruciale hoe solidair financieringsmechanisme gecombineerd vertalen technische vooral scheppen Wordt rekening gehouden verschillen welvaart? gezondheidsbehoeften bijvoorbeeld leeftijdsstructuur? Hier rijzen hele georganiseerd billijk ervaren zowel langs kant bijdragen dekking behoeften autonomie overheid verantwoordelijkheid doelmatige aanwending? omvangrijk aandeel voorziet via dotaties vermijden interregionale behoren? Welke behoeftecriteria onafhankelijk beleidsmaatregelen stabiel doorheen tijd basis billijke verdeelsleutel middelen ter ondersteuning decentrale overheden? Moet vastgehouden unieke financieringsbron gezondheidszorgen fiscalisering aangewezen? beleidseffecten entiteit vermeden gecompenseerd? aanmoediging ‘goed beleid’? Lokale vier essentiële invalshoeken leidende speelt echter nog overweging: A best mogelijk gebeurt 4 terwijl B gecentraliseerd wordt: noodzaak ‘eenheid aansturing’ – zeggen nood hetzelfde leggen dwingen waarin afwegingen maakt grondig gedetailleerd onderzoek kwesties welzijn opleiding zorgverstrekkers (onder instellingen onderwijs) zorginstellingen praktijk… Overigens beter verleden nadenken transitie huidige situatie situatie: toevertrouwd mooiste geschenk regering bieden perspectief stabiele slagvaardige Zo’n stand zorgvuldige voorbereiding