Download presentation
SIB-Utrecht_EUVerzorgingsstaat_Vandenbroucke_16.1.2018

Een Europese verzorgingsstaat? Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Lezing SIB-Utrecht 16 januari 2018 integratie en sterke nationale welvaartsstaten: een tragisch dilemma? • De founding fathers geloofden in opwaartse convergentie – Economisch beleid: Europees Sociaal nationaal Coördinatie sociale zekerheidsrechten: non-discriminatie Deze optimistische hypothese klopt niet meer sinds het midden de jaren 2000: groeiende ongelijkheid binnen tussen lidstaten Oorzaken? Verlies aan beleidsvermogen: constructiefouten muntunie inkomensladder: bewegende spreidstand Roemenië Denemarken Top quintiel 4 32% 133% 3 30% 140% 2 28% 145% 1 23% 152% 100% = gemiddelde 27 Wat overheden kunnen: netto-koopkracht minimumloner met partner twee kinderen 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 LU IE AT FI UK DE FR NL DK BE IT SI EL CZ ES SK EE PL HU LT PT LV RO BG Net disposable income with children Gross wage Bron: CSB/MIPI Groeiende armoede rijke reeds voor crisis: – minder herverdeling precaire jobs wijziging gezinssamenstelling migratie EU28: openheid  samenhang? Leidt tot bijstandstoerisme? Druk op onderkant arbeidsmarkt? Migratie EU & buiten Samenhang (doorgeschoten) flexibilisering regelgeving (detachering) Evenwicht is mogelijk: fair mobility detacheringsrichtlijn Minimumlonen: volledige dekking helderheid zonder schokdempers EMU: stabiliteit solidariteit soevereiniteit Muntunies centraliseren risico’s oog stabiliteit: Spreiding (pooling) Externe effecten (vaccinatie) EMU als ‘verzekeringsunie’: Goede werkloosheidsverzekering ieders belang Herverzekering werkloosheidsverzekering? Paradox: VSA consolideren zwakke solidariteitsmechanismen staten federale niveau; lukt er om te ondersteunen niveau Politieke puzzel van: Bindende afspraken Wantrouwen Obsessie moral hazard (misbruik) die ons verhindert ze pakken Markeert 2017 keerpunt beleid? basisconsensus over model noodzakelijk Pijler Sociale Rechten (Göteborg 17 11 2017) Kwaliteit Minimumlonen Belang gecoördineerd collectief sociaal overleg … Unie Unie: •ondersteunt welvaartsstaten sommige hun sleutelfuncties (op systeemniveau bv stabilisatie belastingconcurrentie) •oriënteert ontwikkeling algemene standaarden doelstellingen waarbij keuze ‘ways and means’ bij ligt; •op basis operationele definitie ⇒Solidariteit ⇒Om zo beleidsvermogen heroveren www frankvandenbroucke uva nl Literatuur 1) beleid muntunie: puzzels paradoxen perspectieven Oratie juni 2016 2) Risk Reduction Sharing Moral Hazard: A Vaccination Metaphor Intereconomics Vol 52 May/June Number pp 154-159 3) From the Gothenburg Social Summit to a European Union Europe November https://www socialeurope eu/gothenburg-social-summit-european-social-union 4) Barnard Baere (eds ) after Crisis Cambridge: Cambridge University Press September (introductory chapter Open Access on item 263) 5) Structural convergence versus systems competition: limits diversity of labour market policies Economic Monetary ECFIN discussion paper 065 Commission Directorate-General for Financial Affairs Brussels 20 July http://ssrn com/abstract=3008621 6) België Nederland: kleine Europa Vierendertigste Pacificatielezing Breda november 7) Rinaldi inequalities The challenge cohesion In: Vision Consortium ): Redesigning welfare states Ways forward Gütersloh