Download presentation
2018-12-13_Presentatie_Kinderarmoede_en_deprivatie_KBS

FRANK VANDENBROUCKE (UVA) & ANNE-CATHERINE GUIO (LISER) ARMOEDE EN DEPRIVATIE BIJ BELGISCHE KINDEREN EEN VERGELIJKING VAN DE RISICOFACTOREN IN DRIE GEWESTEN BUURLANDEN Armoede en deprivatie bij kinderen: welke indicatoren? • Monetaire benadering Gangbare EU-maatstaf: alle leden van een gezin (kinderen volwassenen) zijn ‘arm’ als het gezinsinkomen onder de armoededrempel ligt (= 60% nationale mediaan inkomen) De hangt af inkomensniveau in elk land Het gaat om relatieve meting Alle gezinsleden worden op dezelfde voet behandeld: = black box Nieuwe EU-maatstaf (maart 2018): specifieke indicatoren voor kinderen; meten dagelijkse problemen kinderen die anders kunnen dan hun ouders Gebaseerd 17 items noodzakelijk beschouwd kind dat Europa leeft Meten meer ‘absolute’ verschillen tussen landen: wat ook welvaartspeil is SPECIFIEKE INDICATOREN KINDEREN: ITEMS I V M MATERIËLE beschikt minstens 1 niet over: Wat nieuwe kleren (geen eigen keuze) Twee paar schoenen Dagelijks vers fruit groenten vlees kip vis Aangepaste boeken Uitrusting buitenontspanning (gn Spelletjes binnenshuis Vrijetijdsactiviteiten Feestjes keuze)) Vrienden uitnodigen Schooluitstapjes Vakantie woning kampt met: Onvoldoende verwarming gezin/volwassenen kan/kunnen zich veroorloven: Versleten meubilair te ervangen Auto Achterstallige betalingen vermijden Internet EU-indicatoren aangenomen maart 2018: Aandeel gedepriveerde % over 3 Intensiteit deprivatie: gemiddeld aantal missen Opgepast: Bij vergelijking Belgische gewesten EU-lidstaten moeten we voorzichtig zijn: Er steekproeffouten schattingen Die groter regionale 2 We vergelijken uiteenlopende geografische entiteiten natiestaten eraan denken er andere landen grote intergewestelijke ongelijkheden Brussel met weten armoede meeste Europese vooral grootsteden concentreert Toch hebben vergelijkende cijfers nodig gezien institutionele legitimiteit strijd tegen (door gedecentraliseerde bevoegdheden) 4 Deze caveats gaan zowel vergelijkingen mbt inkomensarmoede Als per gewest berekenen moet men rekening mee houden wordt gebruikt Deprivatie VERDELING (TUSSEN 15 JAAR) VOLGENS AANTAL WAAR ZE NIET OVER BESCHIKKEN 54 40 29 25 22 16 13 12 10 9 8 5 23 6 0 43 28 14 33 21 7 20 30 50 60 1+ 2+ 3+ 4+ 5+ 6+ 7+ 8+ 9+ 11+ 12+ 13+ 14+ 15+ 16+ BR VL WA BE 35 45 NL LU FR Beschikken langere termijn middelen bepaald door inkomen (huidig maar verleden toekomstig) eigendom leenvermogen (permanent Huidig (gegevens uit enquête) + schatting toekomstig instabiliteit indirecte variabelen Scholingsgraad ouders: verbonden sterkere positie arbeidsmarkt erfenissen makkelijker toegang tot kredieten jonge mensen: rendement menselijk kapitaal (Nagenoeg) geen werk gezin: voorspeller risico werkloosheid; mogelijke hinderpaal kredieten; erosie rijkdom schuldenlast Migratie één ouder: kwetsbaarder arbeidsmarkt; minder geërfde rijkdom; moeilijker Schuldenlast indicator (niet-)rijkdom Een ouder statuut zelfstandige: moeilijk gezins- of beroepskosten DETERMINANTEN – THEORIE (1 2) (ZIE MARLIER VERBUNT VANDENBROUCKE) KINDEREN-THEORIE (2 Noden/kosten Gewicht kosten huisvesting goede gezondheid kinderopvang enz Beïnvloed voordelen natura (giften sociale natura…) Omvang samenstelling Aantal leeftijd alleenstaande (meer kwetsbaarheid afstemmen privé- beroepsleven) Impact voorkeuren… En ‘meetfouten’ (inkomen deprivatie) EU-NIVEAU: BELANGRIJKSTE RESULTATEN (GUIO 2018) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 70% 80% 90% 100% Resources Needs Other socio-demographics ANALYSE ELK LAND verminderen niveau BBP inwoner significant:  Daarin vervat: ontwikkeling gemiddelde gezinnen belang giften kwaliteit openbare diensten… Dempend effect uitkeringen geld werkt via Alleen significant macroniveau weglating VERSCHILLEN MBT TUSSEN LANDEN BELGISCH NIVEAU: groen verwachte impact Gewestelijke verschillen: Inkomen biedt bescherming Negatieve lagere opleiding WA/BR GEWESTEN: MODEL? In België aandeel zonder bijzonder groot; oorzaken: verhouding hoog groot drie waar wel gewerkt Hoog (zie EU-vergelijking volgende slide) AANDEEL DAT LEEFT GEZINNEN ZONDER WERK EU-VERGELIJKING CONCLUSIES AANBEVELINGEN Onze resultaten laten zien dat: intensiteit buurlanden interne structuur kinderdeprivatie uitzonderlijk vgl Niet werken belangrijke oorzaak Mensen lopen Guio et al EU-niveau macro-economische beleidscontext bepaalde (observeerbare) risicofactoren beïnvloedt verklaard kenmerken (invloed algemeen transfers ) heeft hoogste (LFS 2017) Tegelijk inkomensondersteuning deze structureel matig veel Voorbeeld: kinderen) minimumloon systeem belastingen voegt ‘netto-ondersteuning’ toe aan werkloosheid bijstand kinderbijslag laag belanden Ambitieus MASTERPLAN niveaus (federaal gewesten) gebaseerd diepgaande evaluatie huidige beleid antwoord vragen (niet-dogmatisch evidence-based): Hoe perspectieven laaggeschoolde volwassenen verbeteren? Kunnen ambitieuzere doelgerichte taxshift loonkosten werknemers verder koopkracht tasten mensen laaggekwalificeerd doen? reguliere privéarbeidsmarkt kansen valoriseren beleidsmotto iedereen naar ‘de markt’ overstappen naïef investeren jobs economie Kan budget initiatieven verhoogd worden? universele toegankelijkheid betaalbaarheid cruciaal werkgelegenheidsgraad verhogen Bijkomende investeringen voldoende flexibele regelgeving ervoor zorgen lange wachtlijsten zo mogelijk ingeperkt levensstandaard arme Voor belangrijk inkomensvervangende geregeld aangepast; geldt leefloon minimumuitkeringen (werkloosheid invaliditeit) jongste jaren lag nadruk sterk ‘moral hazard’ verzekering Dat geleid omvattende activeringsaanpak maatregelen evolutie bezorgdheid mag bekommernissen weg staan zoals adequate energie water onderwijs sport vrijetijd cultuur Werken (zelfs voltijds) volstaat altijd afhankelijk gewerkte uren loon ten laste stelsels hervormd stap doelgericht universalisme kinderarmoede wezenlijk totaalbedrag gewestregeringen vraag 2019 bijkomende genomen en/of schoolen studietoelagen financiële ondersteuning Initiatieven dringende noden pakken huurders privémarkt steunen voorzien (Senaatsrapport kinderarmoede) Sociale verhuurkantoren Nood substantiële uitbreiding huurwoningen sociaal woonaanbod vormt immers structurele buffer waarborgt realisatie verschillende elementen recht wonen (kwaliteit woonzekerheid) aanbod dienstverlening (SVK) gebiedsdekkend CONCLUSIONS RECOMMENDATIONS Huurpremies “Huurpremies/subsidies (…) versterkt grootste woningnood strikte voorwaarden kan hier onmiddellijk gedacht armoederisico dragen bedrag extra ” p 130)] aandachtspunt verdere uitwerking huursubsidies/premies iedere rechthebbende effectief beroep doet m a w non-take up aangepakt wegwerken allerlei drempels voorzieningen diensten beter beschermen negatieve potentieel langdurige kindertijd? Kwaliteit nietfinanciële belemmeringen Kinderopvang; Cultuur vrijetijd; Gezondheid Kinderopvang: voorrangsregels kansarme groepen bestaan Vlaanderen Maar senaatsrapport merkt terecht onvermijdelijk beperkt blijft zolang Ook transitie kleuteronderwijs verdient bijzondere aandacht verwachten hoe scholen echte ‘brede worden’ lokale partnerschappen netwerken? ongelijkheid ingrijpend prestaties ons onderwijssysteem staat opwaartse mobiliteit Belangrijke pedagogische organisatorische uitdagingen Aangezien hoger wie moeder school diploma verlaten vermindering ongekwalificeerde uitstroom secundair partnerships verschil Vlaamse Franstalige Gemeenschap interactie beleidsdomeinen Onderwijs Welzijn rol zelf hierin spelen Volledig uniforme beleidsaanbevelingen dus algemene voorwaarde succesvol aanpak ze scholen’ ingebed gesteund netwerken Korte-termijn basisniveau welzijn voeding Kinderen elke dag volledige gezonde maaltijd krijgen kennen rijzen idee instaan gratis maaltijden basis dit ernstig debat Tekort onderwijsondersteuning ideale externe organisaties schoolondersteuning Dankzij voorbereiding leerkrachten creëert gelijke slaagkansen onafhankelijk culturele achtergrond leefomstandigheden Leerkrachten nodige competenties ontwikkelen (vanaf kleuterschool) kwalitatieve bieden milieus Financiële druk schooluitstappen -materiaal Schoolmateriaal eindtermen halen basisonderwijs qua Door kwaliteitsvolle buitenschoolse activiteiten artistieke sportieve tijdens opvang aanvullen nastreven verplichte schooltijd Rol Huizen Kind troef Huis verbindt actoren sectoren inzetten preventieve gezinsondersteuning voorkomen bekampen verbeteren werking erg oog Federatie Wallonië-Brussel oprichting Maisons l’Enfance dynamiek creëren overheden kregen decennia steeds bevoegdheden deel geruisloos gedecentraliseerd komt toenemende (via leefloon) Jammer genoeg vindt plaats manier waarop landschap erin slagen uitsluiting bestuurskracht gemeenten geïntegreerd daarbinnen OCMW’s hele reeks domeinen (huisvesting onderwijs…) leven beïnvloeden geconfronteerd diverse Om speerpunten blijven menselijke beschikken praktijkwerking evalueren verbetering name proces wederzijds leren beschikbare uitdaging net participatie schoolleven Lokale outreaching doen samenwerking onderwijsgemeenschap sector voorbeeld brugfiguren bruggen bouwen scholen) ‘Reaching out’ arbeidsintensief zo’n opzetten nodig: specifiek subsidiemechanisme overwegen ‘reaching out’-beleid efficiëntie dergelijk hoeksteen ‘alliantie kinderarmoede’ regionale/gemeenschapsautoriteiten afgesproken doelstellingen instrumenten VN-Verdrag inzake Rechten (Kinderrechtenverdrag) geratificeerd Daardoor bestaat duidelijke publieke verantwoordelijkheid rechten Dit zou motivatie gecoördineerd masterplan zetten beleidsniveaus betrokken beginnen vanaf legislatuur zal pas topprioriteit regeringsleden implementatie verantwoordelijk regeringsleiders hervormingen plannen uitgebreid ambitie probleem armoede/deprivatie Pas ambitieuze masterplannen omvatten waarin geïnvesteerd succes