Download abstract
a377

Download fulltext
365

Download abstract
a345

Download fulltext
255

EU news and policy
debates across
languages
The relationship between
the posting debate and the
Brexit debate
By Frank Vandenbroucke
(updated: 13.jul.2016)
>>>
Polish construction
workers. UK, 2005.
[Ryan Poplin/Flickr]
DISCLAIMER: All opinions in this column reflect the views of the author(s), not of EurActiv.com PLC.
The posting of workers and the issues regarding social security need to be looked at from a shared perspective, writes Frank
Vandenbroucke. This op-ed summarises a paper published by the Notre Europe Jacques Delors Institute in Paris.
Frank Vandenbroucke is social affairs adviser at the Jacques Delors Institute and is a professor at the University of Amsterdam.
SOCIAL BENEFITS AND CROSS-BORDER MOBILITY: LET’S RETURN TO CONSISTENT PRINCIPLES
Given the outcome of the referendum, Cameron’s ‘deal’ with the EU is history, including the exception he negotiated with
regard to the payment of British social benefits to non-nationals. We can now return to consistent principles. Consider the issue
of benefits for non-nationals and the posting of workers. These debates have been separated. We should approach them from
a single, principled perspective.
NON-DISCRIMINATION IN SOCIAL POLICY AND POSTING OF WORKERS
The EU is built on non-discrimination: Belgian social policy cannot be different for a Polish citizen in Belgium and a Belgian
citizen in Belgium. This does not mean that a European citizen can enter Belgium without means of existence and immediately
apply for social assistance: European legislation does not impose such generosity, at least not for those who are economically
inactive.
But a Polish citizen working in Belgium enjoys the same social rights as the Belgian citizen working in Belgium: he is integrated
into the Belgian solidarity circle. That principle supports an ideal of European citizenship. It also justifies the fact that the Polish
worker’s employer pays the same social security contributions to Belgian social security as the Belgian worker’s employer, i.e.
that we do not tolerate competition between the Polish and the Belgian social security system on Belgian territory.
Competition between the Polish and the Belgian social security system is exactly what happens in the context of ‘posting’: a
Polish worker who is ‘posted’ in Belgium remains integrated in Polish social security. Thus, posting is an exception to a
foundational principle of the EU. In order to accommodate work in other countries on short-term projects, such an exception is
needed, a fortiori if one wants to develop an integrated market for services.
The relationship between the posting debate and the Brexit debate – EurActiv.com Page 1 of 4
https://www.euractiv.com/section/social-europe-jobs/opinion/the-relationship-betwee… 21-11-2016
The scope for this exception has become large and there are problems of inspection and control. Therefore, member states
such as France, the Netherlands and Belgium, ask for reform. The European Commission launched a proposal to reform the
Posted Workers Directive in March, but it has been blocked by 11 (mainly Central and Eastern European) member states.
Posting is more than an exception to principles of social security coordination. It is an exception to a broader notion of
integration into the solidarity circle of the member state in which one works, both in terms of wages, working conditions and
social security contributions and entitlements. The challenge is to find a balance between the need for an integrated market in
services (for which posting is necessary) on one hand, and the foundational role of that principle on the other hand.
WHICH LOGIC SHOULD GUIDE MEMBER STATES IN NEGOTIATIONS ON CROSS-BORDER MOBILITY?
There was a certain ‘logic’ in the British position: the UK was unconcerned by the posting debate, but wanted to safeguard its
dual achievement of relatively high net disposable incomes for low-wage workers and relatively low labour costs for British
employers (via so-called ‘in-work benefits’), yet, safeguard it only for UK citizens. With the UK-EU deal off the table, we should
return to a more consistent logic, based on a true sense of reciprocity among member states. That logic was lost over the last
few months.
Member states such as Poland typically want as little limitations as possible on posting of workers (since a liberal posting regime
is economically beneficial for them); simultaneously, they want as little limitations as possible on the principle of nondiscrimination
in social policy for non-posted workers (since such limitations imply a social relapse for Polish citizens). Thus,
they entertain two positions that are at odds with each other, but that seem to serve their short-term interests best.
The Dutch government, to take an opposite example, has put the reform of posting high on the agenda during the recent Dutch
EU Presidency. Simultaneously, the Dutch prime minister voiced sympathy with Cameron’s agenda when he tabled it. There
was no consistent logic in these statements.
Suppose, in contrast, that the Dutch government would address the Polish government in the following way: “We want to give
Polish citizens, working and contributing to social security in the Netherlands, full access to our social benefits. But, please,
understand that we do not want to see our social system undermined by excesses in the application of posting.” If such would
be the negotiating stance of mature welfare states, they may strike a better deal with less developed welfare states on both
issues (posting, non-discrimination), compared to a situation in which deviations from the non-discrimination principle and
uncontrollable posting proliferate. In the latter scenario, everybody will lose.
The debates on social security coordination and posting have been separated, but member states should consider them from
the same, principled perspective. On that basis, it is possible to find an adequate balance between the need for an integrated
market in services and the principle that mobile workers should be integrated into the solidarity circle of the member state
where they work.
This op-ed summarises a paper published by the Notre Europe Jacques Delors Institute in Paris.
The relationship between the posting debate and the Brexit debate – EurActiv.com Page 2 of 4
https://www.euractiv.com/section/social-europe-jobs/opinion/the-relationship-betwee… 21-11-2016
The relationship between the posting debate and the Brexit debate – EurActiv.com Page 3 of 4
https://www.euractiv.com/section/social-europe-jobs/opinion/the-relationship-betwee… 21-11-2016
Efficacité et Transparence des Acteurs Européens Ǫ 1999-
2016. EurActiv.com plc | Terms and Conditions | Contact us:
The relationship between the posting debate and the Brexit debate – EurActiv.com Page 4 of 4
https://www.euractiv.com/section/social-europe-jobs/opinion/the-relationship-betwee… 21-11-2016

Download fulltext
141

No 5 / May 2011 The EU Needs a Social Investment Pact Frank Vandenbroucke Anton Hemerijck Bruno Palier © European Observatory OSE Opinion Paper N°5 – 2 F A and B (2011) “The Pact” Series paper 25p Member of the Belgian Senate Dean Faculty Sciences Vrije Universiteit Amsterdam Research Director Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) Po Paris Address correspondence: figvdb@gmail com “OSE Series” takes form three different publications available in English or French “Research Papers” are intended to disseminate results research by associated researchers colleagues from network “Briefing contain readily accessible regular information on variety topics “Opinion consist concise policy oriented opinions 3 Table contents Introduction 4 1 social investment imperative What can be learned past experience? 12 Substantive issues Governance 14 jeopardy? 16 Taking Europe 2020 seriously 18 Substantiating 21 In this we argue that long term-goals economic must not fall victim short-term orientations prompted banking crisis hit global economy 2008 subsequent financial fiscal problems affecting Eurozone at large We capture these long-term goals with notion ‘social imperative’ is new idea per se first revisit perspective as proposed towards end 1990s draw some lessons experience maintain impetus given Europe’s adverse demography today more acute than ever before Subsequently examine how renewed rescued one-sided (1 ) Over years has experienced interconnected crises: followed severe recession 2009 which turn invoked state most dramatically Greece Ireland Portugal potentially threatening viability project integration repercussions far benign Considerable employment growth across achieved through intelligent reforms over decade was instantly wiped out consequent From next year working age population will start shrink rate fell 69 cent Employment have grow one every until reach 75 headline target Many jobs lost 2008- come back New require qualifications Skill mismatches grow: 2015 there shortage 700 000 ICT specialists together many unfilled vacancies health care These among reasons why labour market policies strengthened rather weakened Public deficit debt soared necessitating tough austerity measures On other hand context predicament it essential overlook potential Furthermore impact may expected underline need for poverty relief insurance macroeconomic stabilization rekindle It important emphasize current challenge much political policy-related overall sentiment conservative Middle-class fears falling go greater electoral abstention growing support populist anti-EU parties At same time debate ‘EU governance’ been largely confined narrow This brief benefited greatly discussions conference organized Policy Network (with Wiardi Beckman Stichting FEPS) London 30 March April seminar 6 authors wish thank friends their precious comments earlier drafts view competitiveness (inspired so-called ‘Competitiveness Pact’) strict budget rules Stability Pact; lacking substantive orientation only perceived technocratic Both welfare chauvinism orthodoxy anathema key make consolidation mutually supportive both level States believe objectives formulated Strategy provide framework achieve condition an “EU pact” anchored pro-growth budgetary regulation words surveillance compatible accompanied “Social substantiate final section emerged gradually response fundamental changes our societies developed dual ambition i) modernizing so would better address risks needs structure contemporary societies; ii) ensuring sustainability while upholding knowledgebased Central attempt reconcile terms focus public ‘prepare’ individuals families adapt various transformations such changing career patterns conditions emergence ageing climate change simply generating responses aimed ‘repairing’ any damage caused failure misfortune poor prevailing inadequacies By addressing infancy paradigm stands reduce human suffering instability environmental degradation enhancing resilience 2000 Portuguese presidency raised ambitions putting forward integrated agenda thereby committing Union becoming ‘most competitive dynamic knowledge-based world capable sustainable cohesion’ Lisbon strongly influenced although translation concept ambiguous might wished certainly represented re-launch positive complementarities between equity efficiency way ‘investing people developing active state’ addition objective raising rates throughout Agenda placed capital innovation development explicitly centre broadened productive factor beyond its traditional emphasis protection extending promotion improving quality training education also prefigured re-focusing equal opportunity explicit women elderly workers philosophy underpinning dimension further substance publication 2002 book entitled Why Need Welfare State under editorship Esping-Andersen (2 core lies argument inertia male-breadwinner provision fosters increasingly sub-optimal life chances opportunities income educational attainment intra intergenerational fairness shares his co-authors argued staying power ‘passive’ male breadwinner frustrating adequate ‘new’ post-industrial including rapid skill depletion reconciling work family caring frail relatives inadequacy security coverage adversely affect low-skilled youth immigrants small children Most troublesome polarization workrich work-poor Top-income households distancing themselves middle result rising returns skills exacerbated marital homogamy i e formation spouses similar backgrounds bottom pyramid less educated couples especially single-mother face (child) joblessness And inequality widens households’ capacity invest children’s future consequently unequal As weigh heavily younger cohorts et al advocate reallocation expenditures services early childhood vocational ensure productivity improvement high men There however no contradiction effort privileging phases pensions: “good pension like good begin birth” should noted contra Third Way substitute Adequate minimum critical precondition effective strategy G Gallie D Myles J (eds (2002) Oxford University Press 7 protection’ promotion’ understood indispensable complementary twin pillars edifice makes virtue strong requires remain powerful stabilisers activity macro they consolidate demand during recessions days 2008-2010 brought fore kind Keynesianism door fact still operative Government anti-cyclical budgets achievement reinforce business cycle stability improve shielding harshness booms busts capitalist economies Basic serves Dire levels bad when passed down generations permanently excluding disadvantaged groups progress wasting undermining cohesion making highly volatile panics boom bust Moreover institutions partnership guide wage setting reform general interest encourage employers trade unions jointly programmes thus contributing upgrading meso-level today’s organization knowledge-intensive production relies realising gains cooperation industry prerequisite channelling industrial conflict periods structural adjustment macro-level compensating who contribute common exposing periodic contingencies encourages private initiative risktaking But devil detail High unemployment benefits short duration coupled activation incentives obligations supported labor successful lowering (3 Effective mixes harbor moderating effect developments Extensive comparative empirical since century revealed trade-off performance size cases Nordic countries always considered amongst (notably Davos forum) demonstrate presence sector does necessarily Blanchard O unemployment: evolution facts ideas Economic Vol 45 pp 5-59 8 competitiveness; relationship fertility female participation Scandinavian well France; finally numeracy literacy abide principles OECD PISA studies show Finland particular investments generate dividends mid- Statistical analyses (such child policies) difference but allowing skilled (4 hinges number taxpayers reading actively mobilising citizens order mitigate atypical resulting obsolete spell ‘active’ enabling alongside When risk cyclical appeared sufficient administer collective funds consumption-smoothing spells Keynesian demand-deficient However becomes radical shifts supply intensified international competition skill-biased technological feminization force transformation preferences flexible relations then longer suffices guarantees therefore complemented capacitating customized life-course empowering adults create real equality opportunity(5 difficult privately and/or collectively insure self-evidently supplied markets step against movement away passive compensation servicing critically informed mounting evidence (collected decades) enormous cost (too) late intervention course Early school dropouts massively later individually Nelson S ’Do produce jobs?’ Morel N Palme Towards State? Sabel C Saxenian L Miettinen R Kristensen P H Hautamäki (2010) Individualized service State: Lessons special report prepared SITRA Helsinki 9 Increasing unskilled trend Commission’s “New jobs” underlines vary according qualification whole those 83 9% medium 70 6% low 48 1% 2007 2010 employing increased low-skill decreased (6 goes increasing sectors ‘green jobs’ advanced technologies digital lie unemployed predominantly vacant suggests times ‘aftershock’ complement demand-side supply-side instruments deregulation costs take poorly paid upskill providing them necessary learning capacities contentious unifying tenet economics bears theory Distancing neo-liberalism’s ‘negative’ advocates provider They do place basis sanguine understanding efficient Two rationales here relates asymmetries Because often lack requisite capabilities enlightened choices unmet because failures under-provision too areas stand perspective: bearing family’s relation widening inequalities quantity sustain generous states beginning One period one’s enough Commission (2009) Anticipating matching Luxembourg: Office Official Publications Communities; “New jobs: action now” Expert Group 10 case enhancement endogenous 1980s suggesting term determined decision external shocks demographic high-quality powerfully Nobel laureate James Heckman Since cognitive non-cognitive abilities influence success subsequently adult ‘strong start’ (i young children) (7 paramount parenting crucial shape makers want robust implies helping parents find balance reasoning Babies Bosses cannot realize aspiration aspire wellbeing impaired curtailed reduced lower ultimately undermine universal systems (8 To extent well-off depress underinvestment engender stunted tax revenue Overinvestment work-rich offspring offers little careers expectancy goal full differentiated aggregate maximizing fighting formal prime model whereby share enable keep catering Higher typically raises dependents consumer-oriented If part-time recognized normal job access basic allows independence parttime gender Accommodating transitions probability being trapped into inactivity dependency harbour individual (9 issue (2000) ‘Policies foster Economics 54 3-56; Lochner ‘Rethinking myths about training: Understanding sources modern economy’ Danziger Waldfogel Securing Future: Investing Children Birth College Russell Sage Foundation York 47-83 (2007) Organisation Co-operation Development Kok W Dell’Aringa Lopez Eckström Rodrigues M Roux Schmid (2003) Jobs Creating Europe: Report 11 maximum flexibility ‘making pay’ Instead ‘active securities’ ‘social bridges’ non-standardized become ‘stepping stones’ re-appraisal role investor questions spending monitored Growth While all childcare long-run pay existing finance practices consider pure consumption true modus operandi post-war indeed incometransfer biased Today process based clear distinguish regime allow ministers (a) identify estimated return (b) joint expenditure trends governments alike akin distinguishing accounts just companies societal necessitated conceived relevant were ten ago perhaps even With fewer persons supporting affordable now taking older combinations retirement continuing life-long incur effects great if get overstated Taskforce Brussels; (2006) Implementing delivery COM 816 Brussels Part I; (2008) Renewed Agenda: Opportunities solidarity 21st 412 Between instrumental promoting coordination Below concerning reflection aspects governance majority varying pushed taxation legislation pensions schemes financing administration Even consolidated practically reconfiguring upon built after 1945 fair say hindsight two decades singularly retrenchment recipes embraced notions pacts ageing/avoidance lifelong parental leave mainstreaming ‘flexicurity’ reconciliation innovations additions subtractions others novelty recent epoch simultaneous application investment-oriented subsidies individualized counselling negative retrenched shorter targeting sanctioning jury judgments put practice diverge display strongest profile observe Netherlands Germany France United Kingdom Spain leading up crisis(10) Southern (Italy Spain) East seem shied 13 regard think nevertheless agreement following points: 1) virtuous circles inclusion emancipation presupposes sufficiently ambitious consistent ‘package’ partial implementation best deliver life-chance/life-course chain maintained 2) Although ‘crowded out’ cheap option substantial savings run Simultaneously responding healthcare (and pensions) implementing transition fully-fledged strategies additional resources erosion base wake dangerous threat Budgetary discipline destroy revenues necessity overcoming without destroying reason convince opinion contained retain leeway youth: (combined reform) 3) Equality Quality part parcel driver function itself egalitarian: exacerbate background society genuinely Only successes help reaching token aims merely driving accept ‘any job’ producing Active seen elements instrument Poor-quality Education ought outcome know egalitarian urges us remember merits anti-poverty reducing Hence balanced approach ‘investment strategy’ ‘protection Half-baked impossible vicious disadvantage capacitation 4) Finally very importantly (necessary) side strategy; sound occasioned mismanagement embedded durable denying generates tensions trade-offs packaged par excellence rewards era where swiftly scarce resource specific methodology known Open Method Coordination (OMC) weaknesses subject vast literature discuss present moment (11) Very succinctly viewpoint summarized follows: open doubt weak ‘soft’ entertain rosy picture effectiveness reorienting albeit lesser embodied helped redefine managing toward fostering diffusion acceptance mental re- Zeitlin Pochet Magnusson (2005) Inclusion Strategies Peter Lang 15 direction (rather concrete recommendations) pro-active reorientation – priorities ‘flexicurity’ balancing security) significant decline failed adequately due fragmentary thinking characteristic policymaking primary integrity single inflation finances precluded rectify lopsided prominence comes steering see alternative ‘governance objectives’; leaving precise question presents objectives’ consistently latter sketched June Consistent below: lesson (12) First EMU inadequate: focusing ineffectively overlooked worrying divergences Second members vulnerable vis-à-vis apply counter-cyclical policies: monetary union forced ‘bad equilibrium’ characterized deflation deficits Paul De Grauwe argues (13) Apart deem said prospect For discussion topic refer Marlier E Natali Rudi Van Dam More EU? I fragile eurozone (http://www econ kuleuven be/ew/academic/intecon/Degrauwe/PDGpapers/Discussion_papers/Governance-fragile-eurozone_s pdf) Addressing (soft) (without abandoning soft proper) below solutions highlight confronted Will gained credit onslaught carry day revert marginality left orphaned austerity? remains grown somewhat immediate aftermath downturn politics Inevitably headwind drained bring contracts duress facing pressures dealt prior problem confidence free all-time skepticism ability manage let alone peak classes fearful affected downward mobility position rich improved behind gone stronger particularly right creates ‘double bind’: national belief internal contradictions double bind paralysing needed domestic Politically meltdown became scapegoat choice anti-immigrant Eurosceptic voices muster strength office pressure protect limit commitments Mario Monti aptly speaks ‘single fatigue’ populism surely fails offer credible future-proof alternatives pro-European mainstream democratic Christian green-left defend claim 17 recalibration pan-European Concurrently reigns supreme ‘economic selection perplexing quickly neo-liberal ‘blame-it-onthe-state’ narrative resurfaced Greek sovereign Within span policymakers forgotten crash originated behavioural excesses excessive faith excess Annual (AGS) published February marks reminiscent study mid-1990s once again identifies profligacy overregulated overgenerous excessively rigid bargaining main barriers AGS calls ‘a reduction reform’ aggressive package insisting actions ‘not investments’ fundamentally odds proficiency implemented temporary lay-off combined initiatives aim enhance adaptability hence enterprises tripartite agreements partners regional company preventive Some devoted outperformed liberal proved asset liability Great Recession Notwithstanding bind’ could easily nip bud fuelling nationalism macro-economic xenophobia coming grounds scepticism successor intrinsically reliance (or point intergovernmental management ‘Community’ approach) Like predecessor ‘headline targets’ underlining importance targets realistically five are: 75%; R&D amounting 3% GDP; greenhouse gas emissions 20%; secondary-school drop-out 10% 40% graduates higher fifth combination indicators: material deprivation living jobless total 20 million perfect translate taken whether Reform Programmes credibly pursue guidelines Council assessing monitoring promises indicators testing ground respect credibility depend link launch constrained considerations interact conundrum complex shortterm ranging immigration 19 strengthen launched establishing system Meanwhile momentum dominated ‘competitiveness pact’ Wrong-headed wage-cost (important though is) jeopardize ends frame broader Such pact moreover bite clout forthcoming Parliament’s Committee Monetary Affairs defined six legislative proposals Negotiations concerns express incorporated amendments instance made realistic account downturn); scoreboard used include indicators; included correct rights Parliament endorses issuing Eurobonds proposal briefly refers hard operational negotiations what tabled (14) deeply worried created “Competitiveness (notwithstanding turned nuanced “Euro-plus Pact”) EU’s last months See Estella Sola Strategy: prosperity Discussion Papers 10/2010 IDEAS; Delors Fernandes Mermet Semester: Brief 22 Notre set written definitely vanish weeks already suggest naïve situation experiencing dramatic Greece) simultaneously cut Therefore types systemic fragility remedied capitals controversial favour forceful: ‘good significantly decreasing burden whilst board regarding moral hazard Structural Funds Bank (EIB) Reconstruction (EBRD) earmarked bonds issued fund projects realm member benefit ‘deal’ pursued deal wherein therein tangible reform-oriented forward-looking creating sense ‘reciprocity’ Reciprocity assistance conditionality yet terminology ‘stick’ ‘carrot’ architecture fully raise disparities factors EU-wide worst performing struggling unable money performers fixed track achieving inclusive Low addressed matter urgency ‘Helping’ means constitute follow-up invested legitimate expectations few (15) Macroeconomic Rompuy’s Task Force reconnect imbalances bubbles oversized banks wider interpretation window articulate interdependent roles play combining room pave longer-term ‘caring Europe’ founding rightly dire ‘appropriate reconciliation’ seems old division former concentrating liberalization retaining near monopoly reached cul-de-sac politically economically redirecting broad design equip An ‘EU pact’ vision 21st-century helpful challenging restoring EU’s legitimacy That discredited quarters mere custodian Treaty (which Joint Protection Inclusion; assessment anchors normative commitment article ´horizontal clause´ 9) improvements challenges Additional overcome longterm supplement Using Child-centred over-determined happens comprehensive Access sine qua non workable equilibrium early-childhood mothers fathers ‘child-centred strategy’ learners contributors perform knowledge required going demands retiring baby generation underlined propose quantitative Barcelona (90 percent mandatory least 33 add figures Considering counted stimulate Human push wishes urgent looming 23 afford dropout parents’ futures high-skill assume ‘productive factor’ Increased preventing exit facilitating leavers streamlined professional called worlds leisure overlapping closely Lifelong components gainful Reconciling interaction mediated guarantee presupposes: assuring enduring disabled unemployed; attractive traps; activating recipients; subsidizing decent low-productive work; mature phenomenon segmentation ‘insiders’ ‘outsiders’ likely boundaries ‘in’ ‘out’ blurred low-wages subsidized low-income Post-industrial high-skilled Additionally continuous rise sizeable semi-skilled personal forms referred ‘preventive employability’ increases relaxing dismissal employees (un)paid (parental) Flexible family-friendly provisions ratio harmonize depends prospects 24 Later ‘new risks’ divorce old-age declining accelerating bear primarily signifying shift Late entry youngster confronts justify retirement: a) status each cohort b) gap rapidly narrowing retraining close baby-boomers area allocate inevitably accompany Delaying equitable impacts nominator denominator inter-generationally retirees sacrifice proportions People getting healthier introduction postpone alleviate employed household incomes increase substantially preserved calculation (the socalled parametric reforms) work-life two-job dignity age-cohorts talents recalibrated Migration priority migrants non-EU nationals whose average twice Integration occupy central something acknowledge ethnically culturally diversified faces major Specific 25 targeted gaps rest Minimum connected breakdown remedy deficiencies avoid unless willing unchecked worsen citizens’ Greater widespread low-wage scenario insecurity group tightly woven safety net truly needy ***** situations diverse Priorities mentioned Europeanwide despite difficulties Without diversity convinced positively induces unlikely wrongheaded bound unleash Let hope sooner creativity imagination tide inward-looking pessimism pragmatism’ actors shared willingness fight

Download fulltext
166

Frank Vandenbroucke
De EU zit gevangen in een te smal doel
Zonder een gemeenschappelijke doelstelling van de lidstaten,
is de Europese Unie gedoemd om een unie van wantrouwen te zijn
e Europese Unie heeft een breder
doel nodig. Of Europa een
gemeenschappelijk doel kan
vastleggen dat méér is dan een
stel begrotingsregels en méér
dan een mooie verklaring, is de
hamvraag voor de toekomst. De argumenten
zijn economisch, maar fundamenteler: de
samenleving heeft een publiek doel nodig.
Gezaghebbende stemmen dringen er bij de
Europese leiders op aan om niet alléén in te
zetten op budgettaire besparingen. Niet alleen
economen, ook internationale instellingen
klinken met de dag bezorgder. Hun pleidooi is
niet om overal budgettaire putten te graven;
het argument is niet dat overheidsuitgaven
het recept zijn om uit de crisis te raken. Het
argument is dat lidstaten die aanzienlijke
besparingsinspanningen moeten doen in
staat gesteld moeten worden om dat uiteindelijk
met succes af te ronden. Hoe? Doordat die
lidstaten die in betere budgettaire papieren
zitten een minder restrictief beleid zouden
voeren. Door een gemeenschappelijke aanpak
van het schuldenprobleem, bijvoorbeeld via
euro-obligaties. Door de mogelijkheden van
de Europese structuurfondsen beter te benutten,
door ‘project bonds’…Waarom gebeurt
het niet?
Zo’n gecoördineerd optreden veronderstelt
onderling vertrouwen. Nu heerst wantrouwen:
‘Als we meer onderlinge steun bieden bij
schuldproblemen, krijgen we dan lakse regeringen
en ontsporende begrotingen?’We
beleven het fameuze gevangenendilemma uit
de speltheorie. Twee verdachten van een misdaad
zitten opgesloten zonder hard bewijs. De
verdachten worden apart gehouden en aan
beiden wordt gezegd: “Als jij als eerste bekent
dat jullie het samen gedaan hebben, dan krijg
jij maar een jaartje. Maar als je maat als eerste
bekent, dan krijg jij tien jaar.” Om een lang
verhaal kort te maken: als de verdachten
elkaar vertrouwen en afspreken dat ze zwijgen,
vermijden ze een zware straf. Maar
omdat die afspraak er niet komt, eindigen ze
met vele jaren cel: een ‘slecht evenwicht’, in
het economenjargon. Als er onderling vertrouwen
en afspraken waren geweest, dan
hadden ze een ‘goed evenwicht’ bereikt. De
Grauwes analyse van het Europese schuldenprobleem
is net dat: de lidstaten van de eurozone
duwen elkaar in een ‘slecht evenwicht’
omdat ze een collectief probleem van schuldbeheer
niet collectief aanpakken. Bij gebrek
aan vertrouwen komt een ‘goed evenwicht’
niet tot stand.
Crash
Dat succesvolmacro-economisch beleid
onderling vertrouwen veronderstelt, is geen
nieuw inzicht. Het was een stelregel die ooit
belangrijk werd geacht in klassieke natiestaten.
Als er vertrouwen en coördinatie is tussen
de centrale bankier, de budgettaire overheid en
vakbonden en werkgevers, dan worden economische
schokken beter opgevangen. Een les uit
de jaren zeventig was dat keynesiaanse sturing
níét werkt zonder coördinatie en vertrouwen.
Gecoördineerd loonoverleg, inbegrepen de
bekwaamheid om looneisen tematigen, was er
een ingrediënt van. Het is een harde les die we
beter niet vergeten: de Britse winter of discontentheeft
het bed gespreid voorMargaret
Thatcher en keynesiaanse receptenvoor lange
tijd gediscrediteerd.
Vertrouwen vereist een doel waarrond je je
actie coördineert. Like it or not, je kunt dat
niet beperken tot budgettaire spelregels. Ook
de economische recepten waarop budgettaire
strategieën steunen, moeten op elkaar afgestemd.
En onder economische recepten schuilen
maatschappelijke keuzes. Bijvoorbeeld:
hoe belangrijk is deelname van jongeren aan
hoger onderwijs voor economische competitiviteit?
Of kunnen Europese landen daarin met
de botte bijl besparen, zoals Nederland doet?
Geloven we dat competitiviteit vooral een
zaak is van lang volgehouden loonmatiging?
Economische en sociale recepten liggen in
dezelfde pan.
We beseffen nu dat de eurozone niet kan
leven met economische divergentie.
Economische strategieën afstemmen, veronderstelt
echter ook een minimale afstemming
van sociale strategieën. De idee dat het economische
beleid supranationaal bepaald wordt
terwijl het sociale vorm krijgt in een, netjes
daarvan afgescheiden, nationale of regionale
arena is naïef. Dat schema heeft vele jaren het
denken over de EU bepaald, maar het is een
recept voor groeiend verlies aan sociaal sturingsvermogen
in de lidstaten, verlies dat niet
gecompenseerd wordt door méér Europees
sturingsvermogen.Wie rijdt zonder stuur, riskeert
uiteindelijk een crash.
Ik pleit voor een Europees sociaal investeringspact,
niet omdat per se nog een pact
nodig is, wel omdat budgettaire, economische
en sociale keuzes met elkaar verweven zijn.
Omdat werkgelegenheid en competitiviteit
veronderstellen dat geïnvesteerd wordt in
menselijk kapitaal, van in de crèche tot in de
hogeschool. Omdat sociale samenhang – sociaal
kapitaal – bewaakt moet worden.
2020-doelstellingen
Toegegeven, hoe je de diversiteit van
Europese welvaartsstaten en de democratische
roep om subsidiariteit kunt verzoenen
met afstemming van sociale strategieën, is
een verdomd moeilijke kwestie. Er zijn meer
vragen dan antwoorden. Maar dat belet niet
dat ze op onze agenda staan.
In het actuele debat hebben we alvast een
uitgangspunt, Europa 2020. De doelen van
Europa 2020 sporen met sociaal investeringsbeleid:
méér mensen aan het werk, méér
R&D, de 20/20/20-doelstellingen waarmaken
inzake energie, minder ongekwalificeerde
schoolverlaters, meer jongeren met succes in
het tertiair onderwijs, 20 miljoen Europeanen
minder in armoede en sociale uitsluiting.
De Commissie heeft een kritisch overzicht
gemaakt van de stand van zaken met betrekking
tot Europa 2020 in de Annual Growth
Survey 2012, wat daardoor overigens een evenwichtiger
stuk is dan de versie van vorig jaar.
Het overzicht is niet aanmoedigend. Als de
spontane toename van het aantal studenten
van de voorbije jaren wordt doorgetrokken,
dan is de 2020-doelstelling omtrent het tertiair
onderwijs te bereiken. Maar op basis van de
plannen die de lidstaten ingediend hebben,
wordt géén van de 2020-doelstellingen bereikt.
De optelsom van de doelstellingen inzake sociale
insluiting vermindert het aantal mensen in
armoede met 12 miljoen mensen, ver van de
gevraagde 20 miljoen. Een eerste opdracht in
de Europese Raad is: deze contradictie vaststellen
en het geheel van de doelstellingen
even krachtig op de agenda plaatsen als de
budgettaire doelstellingen. Let wel, dit is géén
pleidooi om hervormingen in pensioenen of
arbeidsmarkten te milderen.Wel een pleidooi
om deze hervormingen in een breed sociaal en
ecologisch perspectief te plaatsen.
Marc De Vos, hoogleraar arbeidsrecht,
kapittelde deze week gelukswetenschappers
die het bruto nationaal product vervangen
door het bruto nationaal geluk. In mijn reactie
daarop keerde ik terug naar de wijsheid van
Aristoteles: geen geluk zonder doel.Wat geldt
voor individuen, geldt voor de samenleving:
ze heeft een publiek doel nodig. Noch het BNP,
noch het BNG zijn daarvoor dienstig. De
Europese Unie heeft een visie nodig over hoe
we risico’s en opportuniteiten met elkaar
delen. Dat veronderstelt een brede doelstelling,
een gedeelde visie op vooruitgang, en de
wil om alle dimensies van de brede doelstelling
hard te maken.
De reactie op het essay van De Vos vind u
onder ‘Geluk en politiek: een pleidooi voor
helder denken, www.itinerainstitute.org

Download fulltext
200

Grondig hervormen vraagt grondig overleg
BRIEVEN AAN MICHEL I
nummer: november 2014
Tags: Brieven aan Michel I
auteur: Vandenbroucke Frank
jaargang: 2014
Mijnheer de Minister van Pensioenen,
Geachte Daniël Bacquelaine,
U bent een liberaal, ik ben een socialist. U bent nu verantwoordelijk voor een kwestie die ik als socialist buitengewoon belangrijk vind. De kwestie is: kunnen we onze
samenleving doelbewust zo organiseren dat een rechtvaardig evenwicht tussen de generaties behouden blijft? Kunnen we onze samenleving zo organiseren dat jongere en
oudere mensen vertrouwen hebben in de toekomst en in elkaar? Als we dat kunnen, dan is onze samenleving maakbaar. Als we dat niet kunnen, dan moet ik gaan twijfelen
aan de kern van mijn overtuiging, de sociale maakbaarheid van de samenleving.
Nu vroeg uw voorganger me om de leiding te nemen van een commissie van 12 experten, om een rapport te schrijven over de Belgische pensioenen. Ik heb dat aanvaard
omdat ik denk dat het mogelijk is om over pensioenen een consensus te bereiken, ook met mensen die voor het overige zeer uiteenlopende meningen hebben; dat kan, als
deze mensen een uitgangspunt met elkaar delen, namelijk dat een pensioenstelsel een sociaal verzekeringscontract is. Op 16 juni leverden we ons rapport af, in consensus.
Het regeerakkoord dat bijna vier maanden later volgde, verwijst er uitvoerig naar. De ’tien principes’ die wij centraal stelden, zullen worden vertaald in tien werkterreinen. De
omschakeling naar het door ons voorgestelde puntensysteem zal tijdens deze legislatuur voorbereid worden. Onze Commissie stelde dat het pensioenstelsel niet alleen aan
de veroudering, maar ook aan andere gewijzigde omstandigheden moet worden aangepast, met name in de relaties tussen mannen en vrouwen; dit is ook een aandachtspunt
in het regeerakkoord. Dit zijn belangrijke elementen van overeenstemming met ons rapport. Op bepaalde punten wijkt het regeerakkoord af van onze voorstellen, formuleert
het precieze voorstellen daar waar wij geen definitieve, precieze voorstellen geformuleerd hadden (bijvoorbeeld inzake de wettelijke pensioenleeftijd), of worden voorstellen
toegevoegd.
Wij zien ons rapport als een etappe in een proces. We willen ons nuttig maken voor het politieke en sociale debat, maar we willen dat niet zelf gaan voeren. In deze brief krijgt
u dus noch applaus, noch boegeroep. Wij hebben allemaal een eigen achterban, maar we hopen dat iedereen, zowel de voor- als de tegenstanders van het regeerakkoord,
die houding van ons begrijpt. U krijgt hier dus geen afgeronde ‘beoordelingsbrief’ van mij in naam van onze Commissie. Ik wil wel enkele aandachtspunten aanstippen. Ons
rapport legt een sterke nadruk op (1) de nood aan grondige hervormingen, die een consistent en evenwichtig pakket moeten vormen, (2) de hervormingsstrategie die in haar
ogen ontwikkeld moest worden, (3) de nood aan sociaal overleg bij deze hervormingsstrategie, (4) de voorwaarden voor succes. Ik bespreek deze punten in omgekeerde
volgorde.
Wat het laatste aandachtspunt betreft (voorwaarden voor succes), schreven we: ‘Naast een evenwichtige en rechtvaardige combinatie van hervormingen om de stijging van de
pensioenuitgaven te beheersen en bijkomende financiering die andere bronnen aanspreekt dan arbeidsinkomens, vormt een hogere werkzaamheid de sleutel tot succes.
Pensioenbeleid en werkgelegenheidsbeleid vullen elkaar niet alleen aan, ze zijn afhankelijk van elkaar: het succes van het ene bepaalt het succes van het andere. Een
krachtig en vernieuwend werkgelegenheidsbeleid is dus vereist.’ Uw regering moet de publieke opinie kunnen overtuigen dat aan de gestelde voorwaarden (voldoende en
Like 0
Home Stichting Gerrit
Kreveld
Samenleving en
politiek
Emile Zolaprijs
Publicaties Blog Interviews State of the
Left
Zoeken in Sampol-archief – november 2014 – Grondig hervormen vraagt grondig overleg
http://www.stichtinggerritkreveld.be/samenleving-en-politiek/zoeken-in-sampol/180-2014/november-2014/1794-grondig-hervormen-vraagt-grondig-overleg[19-5-2015 16:21:48]
De Stichting Gerrit Kreveld is een centrum voor studie, bezinning en initiatieven die het
sociaaldemocratisch gedachtegoed ondersteunen. Ze wil op een stimulerende manier
meedenken over de mogelijkheden en de grenzen van de sociale democratie in de huidige
maatschappelijke context. De vereniging is onafhankelijk.
Samenleving en politiek is een maandblad dat een kritische blik werpt op maatschappelijke
en politieke problemen. Het is een geëngageerd, maar niet-partijgebonden blad voor een
sociale democratie.
Stichting Gerrit Kreveld, Bagattenstraat 174, 9000 Gent,
Tel: 09/267.35.31, [email protected]
Copyright 2012
Template edited by Mario Van Driessche
for the Gerrit Kreveld Foundation.
Ontwerp Amsab – Powered by Amsab helpdesk
-stichtinggerritkreveld—
aangepaste financiering – ons rapport verwijst onder meer naar financiering op basis van de factor vermogen; een krachtig werkgelegenheidsbeleid, met name voor oudere
werknemers) voldaan wordt. Hetzelfde geldt voor de klemtoon op sociaal overleg: een duurzame pensioenhervorming vereist geduldig sociaal overleg, en dat overleg moet nu
in de praktijk tot stand komen.
De hervormingsstrategie is in het regeerakkoord nog niet uitgewerkt. Dat begrijpen we. Hier schuilt ook een mogelijk risico, namelijk dat op korte termijn louter gesleuteld wordt
aan parameters van het bestaande systeem, zonder band met de structurele hervorming die de Commissie voorgesteld heeft. Die structurele hervorming moet er voor zorgen
dat het pensioensysteem aangestuurd wordt op basis van een reeks van sociale doelstellingen, om de kwaliteit van het systeem hoog te houden en een duurzaam
intergenerationeel evenwicht te verzekeren. Dit proces mag niet uitgesteld worden; een concreet hervormingstraject moet nu uitgestippeld worden, in overleg met de sociale
partners.
De Commissie heeft gepleit voor een consistente hervorming, met een sterke klemtoon op de lengte van de loopbaan. Wat dit laatste betreft, mag er natuurlijk geen
misverstand bestaan: een pensioensysteem kan niet alleen gedefinieerd worden op basis van loopbaancriteria; leeftijdscriteria blijven ook noodzakelijk. Ook al ligt de nadruk
op de lengte van de loopbaan, je moet vastleggen wanneer mensen met korte loopbanen op pensioen mogen gaan (je moet dus een ‘wettelijke pensioenleeftijd’ vastleggen);
daarnaast moet je vastleggen wat de minimale leeftijd is waarop mensen op pensioen mogen gaan, als ze een voldoende lange loopbaan hebben (je moet dus een ‘leeftijd
voor vervroegd pensioen’ vastleggen). Onze Commissie benadrukt de lengte van de loopbaan, maar ze heeft duidelijk gezegd dat leeftijdscriteria voor vervroegd pensioen en
wettelijk pensioen in de toekomst ook zullen moeten evolueren. De klemtoon op de lengte van de loopbaan betekent echter dat concrete maatregelen genomen moeten
worden die mensen aanzetten om langer te werken, om de overgang van werk naar pensioen flexibel te laten verlopen, en om bedrijven aan te zetten om mensen langer in
dienst te houden: dit is de allereerste opdracht. Sta me toe in dit verband toch één heel concreet probleem uit het regeerakkoord aan te snijden. Het regeerakkoord stelt voor
om de pensioenbonus af te schaffen voor wie er nog geen recht op heeft. Nu hebben wij in ons rapport het belang van de pensioenbonus uitdrukkelijk onderlijnd, als stimulans
om effectief aan het werk te blijven. Ons rapport illustreert ook het belang van deze bonus voor lagere pensioenen (van mensen die doorgewerkt hebben). Onze Commissie
wil aan de samenleving een positief perspectief geven, waarbij de gemiddelde hoogte van de pensioenen gehandhaafd kan worden door de loopbanen te verlengen. Spoort
de mogelijke afschaffing van de pensioenbonus daarmee?
Inzake de wettelijke pensioenleeftijd heeft de Commissie geen precieze voorstellen gedaan, maar wel scenario’s onderzocht; we wijzen daarbij op mogelijkheden, risico’s en
voorwaarden voor succes. Een scenario dat we onderzocht hebben, houdt voor 2030 het volgende in: de minimale pensioenleeftijd zou 62 jaar zijn (mits een loopbaan van 44
jaar, inbegrepen periodes van werkloosheid, ziekte, enz.); de wettelijke pensioenleeftijd, voor mensen die niet aan die 44 komen, zou 67 jaar zijn. Veertig bladzijden van ons
rapport zijn uitsluitend aan deze kwestie gewijd. Het feit dat we dit zo grondig onderzocht hebben, toont duidelijk aan dat we niet a priori tegen een verhoging van de wettelijke
pensioenleeftijd zijn (zoals gezegd, de leeftijdscriteria zullen moeten evolueren), maar onze conclusies zijn wel genuanceerd: naast nuttige effecten zijn er ook risico’s. U zal
begrijpen dat we teleurgesteld zouden zijn indien voor- en tegenstanders niet verder geraken dan een simplistisch debat over deze kwestie. Op zijn minst moeten voor- en
tegenstanders ons rapport met al zijn nuances lezen, en op die basis in een open overleg gaan met elkaar.
Inzake aanvullende pensioenen wijken de voorstellen van de regering op enkele punten af van de voorstellen die wij uitgewerkt hebben, en worden voorstellen toegevoegd. De
regering stelt een nieuw stelsel van individuele aanvullende pensioenen voor op basis van inhoudingen op het loon (hoe verhoudt dit voorstel zich met de ambitie om de
bestaande tweede pijler sterker uit te bouwen?). Het regeerakkoord stipt de versterking van de zogenaamde 3 pijler aan als element van het pensioenbeleid; wij stelden dat
de 3 pijler geen plaats heeft in het pensioenbeleid. Zonder in te gaan op deze en andere kwesties (zoals de fiscale behandeling van aanvullende pensioenen), en zonder in
de plaats te willen treden van de politieke en sociale besluitvorming, willen de leden van onze Commissie toch benadrukken dat er ook inzake kapitalisatie en aanvullende
pensioenvorming nood is aan een coherente en evenwichtige visie.
Onze Commissie beschouwt het hoofdstuk pensioenen in het regeerakkoord dus als een bundeling van voorstellen waarover nog veel onderzoek en overleg nodig is; daarbij
moet ruimte zijn voor debat. Mijn grootste zorg is dat een hervormingstraject wordt uitgetekend, waarin dit onderzoek en dit overleg de plaats krijgen die ze nodig hebben.
Buitenlandse voorbeelden tonen aan dat een hervormingstraject zeer veel tijd en overleg vraagt. Dit is niet strijdig met de noodzaak om nu al maatregelen te nemen,
integendeel: de korte en de lange termijn moeten met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Voor wie gelooft in de maakbaarheid van de samenleving, zoals ik, moet
dat de ambitie zijn.
Met hoogachting,
Frank Vandenbroucke
Hoofd van de expertencommissie Pensioenhervorming
Samenleving en politiek, Jaargang 21, 2014, nr.9 (november), pagina 80 tot 82

Download fulltext
226

GEEF SCHOLEN VRIJHEID MAAR LEG DE LAT HOOG EN VOLG HET
RESULTAAT OP
Gelijke kansen:
een kwestie van
maatwerk
FRANK VANDENBROUCKE
Wie? Hoogleraar, verbonden aan de KU Leuven
Wat? Zolang een goede
opvolging gegarandeerd is, is een flexibele aanwending van extra middelen voor gelijke kansen aan te moedigen.
Beweren dat scholen met kansarme leerlingen hun extra middelen verkeerd aanwenden, is te kort
door de bocht, zegt
FRANK VANDENBROUCKE. Dat de ene school inzet op maaltijden en de andere op activiteiten
hoeft geen probleem te zijn,
zolang hun creativiteit uitgedaagd wordt en hun resultaten gevolgd.
Volgens het Vlaams regeerakkoord zouden de extra werkingsmiddelen voor scholen met kansarme leerlingen afgeschaft worden en
uitgesmeerd over alle scholen. Gelukkig kondigde minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) eerst een evaluatie aan. Het Rekenhof en de
KULeuven zijn daar nu mee klaar. De Oeso heeft ook veel aandacht voor ons gelijke kansenbeleid; het zou goed zijn de visie van de Oeso te
kennen. Intussen is het rapport van het Rekenhof echter al publiek. De Standaard leidde dit aldus in
(DS 19 juni)
: ‘De extra werkingsmiddelen die worden toegekend aan scholen met meer kansarme leerlingen worden amper gebruikt waarvoor ze bedoeld
zijn. Dat stelt het Rekenhof vast in een nieuw rapport.’
Als dat de samenvatting zou zijn, gaat ze kort door de bocht. De belangrijkste conclusie van het Rekenhof is dat de Vlaamse regering geen
methode heeft om een beeld te krijgen over de aanwending van de werkingsmiddelen. Daarnaast leert het verslag veel over de spanning
tussen de autonomie van scholen en de doelen waarvoor men scholen verantwoordelijk acht. Mijn conclusie is niet dat de autonomie beknot
moet worden, wel dat doelstellingen opgevolgd moeten worden.
Om het Rekenhof te begrijpen, moet je gegevens uit het rapport combineren. Tabel 33 schetst op basis van een steekproef hoe scholen hun
geld gebruiken, met een onderscheid tussen scholen met veel en scholen met weinig kansarme leerlingen. Het gaat om
aanwendingspercentages; de vraag is wat dat betekent in euro’s. Figuur 1 van het rapport toont basisscholen met veel kansarme leerlingen,
die gemiddeld 782 euro per kind krijgen, en basisscholen met weinig kansarme leerlingen, die gemiddeld 600 euro per kind krijgen (ik laat de
extreme gevallen in deze figuur buiten beschouwing). Als je de aanwendingspercentages van de steekproef op deze scholen toepast, dan
ontstaat het volgende beeld. De scholen met weinig kansarme leerlingen zouden per kind gemiddeld 306 euro vragen aan de ouders; de
scholen met veel kansarme kinderen zouden 227 euro vragen aan de ouders, of 26 procent minder. Scholen met weinig kansarme leerlingen
zouden 120 euro per kind besteden aan leerlingenactiviteiten, scholen met veel kansarme leerlingen zouden 102 euro besteden aan
leerlingenactiviteiten, dus 10 procent minder. Anderzijds zou een school met veel kansarme leerlingen in absolute bedragen een klein beetje
meer besteden aan didactische uitgaven (86 euro per kind, vergeleken met 66 euro per kind in een school met weinig kansarme kinderen). De
aanwendingspercentages die het Rekenhof berekent op basis van de steekproef betreffen echter maar een beperkt deel van de
werkingsmiddelen en gaan niet in detail. Voor het overige tasten we in het duister. Daar knelt het schoentje.
Gebrekkige opvolging
Het Rekenhof trekt op basis van gesprekken in de scholen bijkomende conclusies, waarover dadelijk meer. Maar de belangrijkste conclusie is
dat er geen goede opvolging bestaat van wat scholen met hun geld doen, laat staan een opvolging die zou toelaten om een verband te leggen
tussen de aanwending van het geld van de scholen enerzijds en de resultaten die ze boeken met hun leerlingen anderzijds. En daar gaat het
natuurlijk om. Als de overheid vooruitgang wil inzake gelijke kansen, dan moet ze zo’n opvolgingssysteem uitwerken. Hierbij past meteen een
kanttekening. De extra werkingsmiddelen zijn geen ‘gekleurd’ geld: het was nooit de bedoeling dat dit geld uitsluitend gebruikt zou worden
voor de kansarme leerlingen in een school. De bedoeling is dat scholen met veel kansarme leerlingen, ondanks de uitdagingen die dat met
zich meebrengt, toch uitstekende scholen zijn voor al hun leerlingen.
Scholen zijn best geplaatst om te oordelen hoe zij dat aanpakken. School A vindt het nodig om leerlingenactiviteiten goedkoop te maken voor
alle ouders, zodat kansarme en kansrijke kinderen in de school samen een mooi pakket aan activiteiten krijgen: dat kan een goede keuze zijn.
School B wenst niet dat leerlingen met een slecht gevulde maag in de klas zitten en zet extra in op schoolmaaltijden: dat kan, ook met het oog
op pedagogisch succes, een noodzakelijke keuze zijn. School C heeft een probleem met onbetaalde facturen en wil niet dat leerlingen
daarvan het slachtoffer zijn: onbetaalde facturen compenseren kan een begrijpelijke keuze zijn.
Ik geef deze voorbeelden bewust. Het Rekenhof merkt kritisch op dat nogal wat van de extra middelen ingezet worden voor
armoedebestrijding eerder dan in het onderwijsproces, maar in het leven van een school is de lijn tussen armoedebestrijding en het
onderwijsproces dun. Het Rekenhof schrijft dat zulke problemen opgevangen moeten worden door het flankerend onderwijsbeleid te
versterken, maar nu heeft Vlaanderen daar net op bespaard.
Vrijheid, verantwoording en uitdaging
Scholen kunnen extra werkingsmiddelen ook inzetten voor een betere personeelsomkadering, wat interessant lijkt. Het Rekenhof stelt vast dat
scholen deze flexibiliteit weinig gebruiken. Waarom? Misschien hebben ze te weinig werkingsmiddelen om te voldoen aan basisbehoeften,
onder meer inzake huisvesting. Misschien is er een ‘gebrek aan beleidsvoerend vermogen’, zoals dat heet in het jargon: het rapport van het
Rekenhof spoort met de indruk dat sommige scholen te weinig uitgedaagd worden om creatief na te denken over hun eigen
gelijkekansenbeleid. Of, misschien moet de regelgeving nog meer flexibiliteit toelaten. Zo bekeken, gaat de suggestie om de extra
werkingsmiddelen uitsluitend inzetbaar te maken voor omkadering (of, nog specifieker, voor taallessen) in de verkeerde richting.
De extra werkingsmiddelen afschaffen is een stap achteruit. Maar extra geld is hoogstens een katalysator voor goed schoolbeleid, een klein
radertje in een breder geheel. De vraag is: wil men werk maken van dit bredere geheel en gelijke kansen weer op de agenda zetten? Een
maximale flexibiliteit in de aanwending van de middelen waarover scholen beschikken moet gecombineerd met een nauwkeurige opvolging
van de resultaten die ze boeken. Scholen moeten daarbij uitgedaagd worden door een overheid die gelijke kansen hoog op de agenda zet:
‘We zullen de scholen met rust laten’ is geen goed beleid. Verantwoorde vrijheid is dat wel.
Het rapport van het
Rekenhof spoort met de indruk dat sommige scholen te weinig
uitgedaagd worden om creatief na te denken over het eigen
gelijkekansenbeleid